CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Afastural, 3 g, granulat do sporządzania roztworu doustnego
2 SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Fosfomycyna
Każda saszetka jednodawkowa zawiera 5631 mg fosfomycyny z trometamolem, co
odpowiada 3 g fosfomycyny.
Substancje pomocnicze o znanym działaniu: Każda saszetka jednodawkowa zawiera 1,923 g
sacharozy.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Granulat do sporządzania roztworu doustnego.
Biały lub szarawy granulat w saszetce jednodawkowej.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Produkt Afastural jest wskazany (patrz punkt 5.1):
- w leczeniu ostrego, niepowikłanego zapalenia pęcherza moczowego u kobiet
i dziewcząt;
- w ramach okołooperacyjnej antybiotykoterapii profilaktycznej w przypadku biopsji
przezodbytniczej gruczołu krokowego u dorosłych mężczyzn.
Należy uwzględnić oficjalne wytyczne dotyczące właściwego stosowania produktów
przeciwbakteryjnych.
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Ostre, niepowikłane zapalenia pęcherza moczowego u kobiet i dziewcząt (>12. roku życia):
jednorazowo 3 g fosfomycyny.
Okołooperacyjna antybiotykoterapia profilaktyczna w przypadku biopsji przezodbytniczej
gruczołu krokowego: 3 g fosfomycyny trzy godziny przed rozpoczęciem zabiegu i 3 g
fosfomycyny 24 godziny po zakończeniu zabiegu.
Zaburzenia czynności nerek:
Nie zaleca się stosowania produktu Afastural u pacjentów z upośledzeniem czynności nerek
(klirens kreatyniny <10 ml/min, patrz punkt 5.2).
Dzieci i młodzież
Nie określono dotychczas bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności produktu Afastural
u dzieci w wieku poniżej 12 lat.
Sposób podawania
Podanie doustne.
We wskazaniu dotyczącym ostrego, niepowikłanego zapalenia pęcherza moczowego u kobiet
i dziewcząt lek należy przyjmować na czczo (około 2–3 godziny przed posiłkiem albo
2-3 godziny po posiłku), najlepiej przed pójściem spać i po opróżnieniu pęcherza
moczowego.
Dawkę należy rozpuścić w szklance wody i przyjąć natychmiast po przygotowaniu.
4.3 Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną
w punkcie 6.1.
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Reakcje nadwrażliwości
Podczas leczenia fosfomycyną mogą wystąpić ciężkie, a czasami śmiertelne reakcje
nadwrażliwości, w tym anafilaksja i wstrząs anafilaktyczny (patrz punkty 4.3 i 4.8).
W przypadku wystąpienia takich reakcji należy natychmiast przerwać leczenie fosfomycyną
i podjąć odpowiednie działania doraźne.
Biegunka wywołana przez Clostridioides difficile
Podczas stosowania fosfomycyny zgłaszano przypadki zapalenia jelita grubego
i rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego wywołane przez Clostridioides difficile
o nasileniu od łagodnego do zagrażającego życiu (patrz punkt 4.8). W związku z tym ważne
jest rozważenie tego rozpoznania u pacjentów, u których w trakcie podawania fosfomycyny
albo po zakończeniu leczenia wystąpi biegunka. Należy rozważyć przerwanie leczenia
fosfomycyną i zastosowanie odpowiedniego leczenia zakażenia Clostridioides difficile. Nie
należy stosować produktów leczniczych hamujących perystaltykę.
Dzieci i młodzież
Nie określono dotychczas bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności produktu Afastural
u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Z tego względu nie należy stosować tego leku u pacjentów
w tej grupie wiekowej (patrz punkt 4.2).
Przewlekłe zakażenia u pacjentów płci męskiej
W przypadku przewlekłych zakażeń zaleca się przeprowadzenie dokładnych badań
i weryfikację rozpoznania, gdyż zwykle są one spowodowane powikłanymi zakażeniami
układu moczowego albo występowaniem opornych drobnoustrojów chorobotwórczych (np.
Staphylococcus saprophyticus, patrz punkt 5.1). Co do zasady zakażenia dróg moczowych
u pacjentów płci męskiej należy uznawać za powikłane zakażenia dróg moczowych, do
leczenia których ten produkt leczniczy nie jest wskazany (patrz punkt 4.1).
Substancje pomocnicze
Produkt zawiera 1,923 g sacharozy na każdą saszetkę. Pacjenci z rzadkimi dziedzicznymi
zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozygalaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy nie powinni przyjmować produktu
leczniczego.
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Metoklopramid:
Wykazano, że jednoczesne stosowanie metoklopramidu powoduje obniżenie stężenia
fosfomycyny w surowicy krwi oraz w moczu i należy go unikać.
Inne leki, które zwiększają motorykę przewodu pokarmowego, mogą mieć podobne działanie.
Wpływ pokarmu:
Pokarm może opóźniać wchłanianie fosfomycyny, prowadząc do nieznacznego zmniejszenia
maksymalnego stężenia fosfomycyny w osoczu krwi oraz w moczu. W związku z tym zaleca
się przyjmować produkt leczniczy na czczo albo około 2–3 godziny po posiłku.
Szczególne problemy związane ze zmianami wartości międzynarodowego współczynnika
znormalizowanego (International Normalized Ratio, INR):
U pacjentów leczonych antybiotykami zgłaszano liczne przypadki zwiększonej aktywności
doustnych leków przeciwzakrzepowych. Czynniki ryzyka obejmują ciężkie zakażenie albo
stan zapalny, wiek i zły ogólny stan zdrowia.
W tych okolicznościach trudno ustalić, czy zmiana wartości wskaźnika INR wywołana
została chorobą zakaźną czy jej leczeniem. Jednak niektóre klasy antybiotyków częściej niż
inne powodują zmiany wartości wskaźnika INR i są to w szczególności: fluorochinolony,
makrolidy, cykliny, kotrimoksazol i niektóre cefalosporyny.
Dzieci i młodzież
Badania dotyczące interakcji przeprowadzono wyłącznie u dorosłych.
4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ciąża:
Dostępne są jedynie ograniczone dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania fosfomycyny
w pierwszym trymestrze ciąży (n=152). Jak dotąd dane te nie wskazują na zagrożenie
działaniem teratogennym. Fosfomycyna przenika przez łożysko.
Badania na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego ani pośredniego szkodliwego wpływu
na reprodukcję (patrz punkt 5.3).
Produkt Afastural można stosować w ciąży, wyłącznie jeżeli istnieje taka jednoznaczna
konieczność.
Karmienie piersią:
Fosfomycyna przenika do mleka kobiecego w niewielkich ilościach. Jeśli jest to
jednoznacznie konieczne, w okresie karmienia piersią można zastosować pojedynczą dawkę
doustną fosfomycyny.
Płodność:
Brak dostępnych danych dotyczących ludzi. Fosfomycyna podawana doustnie samcom
i samicom szczurów w dawce wynoszącej maksymalnie 1000 mg/kg/dobę nie powodowała
upośledzenia płodności.
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Nie prowadzono ukierunkowanych badań na ten temat, jednakże należy poinformować
pacjentów, że zgłaszano przypadki zawrotów głowy. Może to wpływać na zdolność
prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn u niektórych pacjentów (patrz punkt 4.8).
4.8 Działania niepożądane
Podsumowanie profilu bezpieczeństwa
Najczęstsze działania niepożądane występujące po podaniu pojedynczej dawki trometamolu
fosfomycyny dotyczą przewodu pokarmowego i obejmują głównie biegunkę. Zdarzenia te są
zwykle ograniczone czasowo i ustępują samoistnie.
Tabelaryczny wykaz działań niepożądanych
W poniższej tabeli przedstawiono działania niepożądane zgłaszane po zastosowaniu
trometamolu fosfomycyny podczas badań klinicznych albo po wprowadzeniu produktu do
obrotu. Działania niepożądane zostały zestawione według klasyfikacji układów narządów
i częstości występowania według następującej konwencji:
bardzo często (≥1/10); często (≥1/100 do <1/10); niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100); rzadko
(≥1/10 000 do <1/1 000); bardzo rzadko (<1/10 000); nieznana (częstość nie może być
określona na podstawie dostępnych danych).
W obrębie każdej grupy o określonej częstości występowania, działania niepożądane są
wymienione zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem.
Klasyfikacja
układów i narządów
Działania niepożądane leku
Często Niezbyt często Nieznana
Zakażenia i zarażenia
pasożytnicze
Zapalenie sromu
i pochwy
Zaburzenia układu
immunologicznego
Reakcje
anafilaktyczne,
w tym wstrząs
anafilaktyczny,
nadwrażliwość
(patrz punkt 4.4)
Zaburzenia układu
nerwowego
Ból głowy,
zawroty głowy
Zaburzenia żołądka i
jelit
Biegunka,
nudności,
dyspepsja, ból
brzucha
Wymioty Poantybiotykowe
zapalenie jelita
grubego (patrz punkt
4.4)
Zaburzenia skóry
i tkanki podskórnej
Wysypka,
pokrzywka, świąd
Obrzęk
naczynioruchowy
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych
Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań
niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka
stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego
powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem
Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu
Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych,
Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa, Tel.: + 48 22 49 21 301, Faks: + 48 22 49 21 309,
strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl.
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.
4.9 Przedawkowanie
Doświadczenia dotyczące przedawkowania fosfomycyny przyjętej doustnie są ograniczone.
Po pozajelitowym podaniu fosfomycyny zgłaszano przypadki hipotonii, senności, zaburzeń
równowagi elektrolitowej, małopłytkowości i hipoprotrombinemii.
W przypadku przedawkowania należy monitorować pacjenta (szczególnie pod kątem stężeń
elektrolitów w osoczu/surowicy krwi) oraz zastosować leczenie objawowe i wspomagające.
Zaleca się nawadnianie organizmu w celu zwiększenia wydalania substancji czynnej
z moczem. Fosfomycyna jest skutecznie wydalana z organizmu na drodze hemodializy, ze
średnim okresem półtrwania w fazie eliminacji wynoszącym około czterech godzin.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: leki przeciwbakteryjne stosowane ogólnie, inne leki
przeciwbakteryjne.
Kod ATC: J01XX01
Mechanizm działania
Fosfomycyna wywiera działanie bakteriobójcze na namnażające się czynniki chorobotwórcze
poprzez zapobieganie syntezie enzymatycznej ściany komórkowej bakterii. Fosfomycyna
hamuje pierwszy etap wewnątrzkomórkowej syntezy ściany komórkowej bakterii poprzez
hamowanie syntezy peptydoglikanu.
Fosfomycyna jest aktywnie transportowana do komórki bakterii z wykorzystaniem dwóch
różnych systemów transportu (systemy transportu sn-glicerolo-3-fosforanu i heksozy-6).
Zależności farmakokinetyczno-farmakodynamiczne
Ograniczone dostępne dane wskazują, że działanie fosfomycyny jest najprawdopodobniej
zależne od czasu.
Mechanizmy oporności
Główny mechanizm oporności stanowi mutacja chromosomowa, powodująca zmianę
w systemach transportu fosfomycyny przez bakterie. Dodatkowe mechanizmy oporności,
oparte na plazmidach albo transpozonach, powodują odpowiednio inaktywację enzymatyczną
fosfomycyny poprzez wiązanie jej cząsteczki z glutationem albo rozpad wiązania węgielfosfor w cząsteczce fosfomycyny.
Oporność krzyżowa
Nie są znane przypadki wykształcenia się oporności krzyżowej między fosfomycyną a innymi
klasami antybiotyków.
Wartości graniczne oznaczania lekowrażliwości
Wartości graniczne oznaczenia lekowrażliwości, określone przez Europejski Komitet ds.
Oznaczania Lekowrażliwości (tabela wartości granicznych EUCAST, wersja 10), są
następujące:
Gatunki wrażliwe oporne
Enterobacterales ≤32 mg/l >32 mg/l
Występowanie oporności nabytej
Występowanie oporności nabytej u poszczególnych gatunków może być zróżnicowane
geograficznie i zmieniać się w czasie. Niezbędne jest więc gromadzenie informacji na
poziomie lokalnym na temat oporności, w szczególności w celu zapewnienia odpowiedniego
leczenia ciężkich zakażeń.
Poniższą tabelę oparto na danych uzyskanych z programów obserwacji oraz badań. Zostały
w niej wymienione organizmy właściwe dla zatwierdzonych wskazań:
Gatunki powszechnie wrażliwe
Gram-ujemne drobnoustroje tlenowe
Escherichia coli
Gatunki, których oporność nabyta może stanowić problem:
Gram-dodatnie drobnoustroje tlenowe
Enterococcus faecalis
Gram-ujemne drobnoustroje tlenowe
Klebsiella pneumoniae
Proteus mirabilis
Szczepy o oporności pierwotnej
Gram-dodatnie drobnoustroje tlenowe
Staphylococcus saprophyticus
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Wchłanianie
Po jednokrotnym podaniu doustnym dawki, całkowita dostępność biologiczna trometamolu
fosfomycyny wynosi około 33–53%. Pokarm może zmniejszać szybkość i stopień
wchłaniania, jednak całkowita ilość substancji czynnej wydalanej z moczem w czasie jest
taka sama. Średnie stężenie fosfomycyny w moczu utrzymuje się powyżej poziomu
minimalnego stężenia hamującego, które wynosi 128 µg/ml, przez co najmniej 24 godziny po
podaniu doustnym dawki wynoszącej 3 g zarówno na czczo, jak i po posiłku; czas osiągnięcia
stężenia maksymalnego w moczu wydłuża się jednak o cztery godziny. Trometamol
fosfomycyny bierze udział w krążeniu wątrobowo-jelitowym.
Dystrybucja
Nie wydaje się, aby fosfomycyna była metabolizowana. Fosfomycyna jest transportowana do
tkanek, w tym do nerek i ściany pęcherza moczowego. Fosfomycyna nie wiąże się z białkami
osocza i przenika przez barierę łożyskową.
Eliminacja
Fosfomycyna jest wydalana w postaci niezmienionej głównie z moczem przez nerki, poprzez
przesączenie kłębuszkowe (40–50% dawki wykrywane jest w moczu), a okres półtrwania
w fazie eliminacji wynosi około cztery godziny po podaniu doustnym. W mniejszym stopniu
wydalana jest z kałem (18–28% dawki). Choć pokarm może wydłużać czas wchłaniania leku,
całkowita ilość leku wydalana z moczem w czasie jest taka sama.
Szczególne grupy pacjentów
U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek okres półtrwania w fazie eliminacji wydłuża się
proporcjonalnie do stopnia niewydolności nerek. Stężenia fosfomycyny w moczu pacjentów
z zaburzeniami czynności nerek pozostają w zakresie zapewniającym skuteczność działania
przez 48 godzin po podaniu normalnej dawki, o ile klirens kreatyniny wynosi powyżej
10 ml/min.
U starszych pacjentów klirens fosfomycyny zmniejsza się wraz ze związanym z wiekiem
upośledzeniem czynności nerek.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Dane niekliniczne, wynikające z konwencjonalnych badań farmakologicznych dotyczących
bezpieczeństwa, badań toksyczności po podaniu wielokrotnym, genotoksyczności oraz
toksycznego wpływu na rozród, nie ujawniają szczególnego zagrożenia dla człowieka.
Brak jest dostępnych danych dotyczących rakotwórczego działania fosfomycyny.
6 DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
Aromat pomarańczowy składający się z maltodekstryny, dekstrozy jednowodnej, gumy
arabskiej (E 414), kwasu cytrynowego bezwodnego (E 330), butylohydroksyanizolu (E 320).
Sacharyna sodowa
Sacharoza
Wapnia wodorotlenek
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
Nieotwarta saszetka: 3 lata.
Po rozpuszczeniu: Gotowy roztwór należy natychmiast wypić.
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Bez specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Saszetka z papieru/LDPE/Aluminium/LDPE w pudełku tekturowym.
1 saszetka zawierająca 8 g (3 g fosfomycyny)
2 saszetki po 8 g (w każdej po 3 g fosfomycyny)
Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania produktu
leczniczego do stosowania
Wszelkie niewykorzystane resztki produktu leczniczego lub jego odpady należy usunąć
zgodnie z lokalnymi przepisami.
Zawartość jednej saszetki należy wsypać do szklanki wody, tak aby uzyskać jednorodny,
opalizujący roztwór. W razie potrzeby roztwór można zamieszać. Należy go wypić
natychmiast po przygotowaniu.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA
DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Exeltis Poland Sp. z o.o.
ul. Szamocka 8
01-748 Warszawa
8. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Pozwolenie nr: 21489
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO
OBROTU I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 30.09.2013
Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 14.05.2018
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO
06.09.2020 r.