Kwasica jest zaburzeniem równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, które występuje, gdy pH krwi spada poniżej 7,35. Kwasica ketonowa to poważne powikłanie cukrzycy, charakteryzujące się obniżonym pH krwi oraz obecnością ciał ketonowych w moczu. Brak nagłego niedoboru insuliny może prowadzić do rozwoju kwasicy ketonowej. Insulina, hormon produkowany przez trzustkę, reguluje stężenie glukozy we krwi i bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów. Niedobór insuliny powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi i negatywne zmiany w metabolizmie białek i tłuszczów, co może prowadzić do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.

Kwasica ketonowa może być pierwszym objawem cukrzycy, zwłaszcza typu 1, która wymaga leczenia insuliną. Poza nowo zdiagnozowanymi przypadkami, kwasica ketonowa może wystąpić u osób z cukrzycą, które zaprzestają przyjmowania insuliny, stosują ją niewłaściwie, borykają się z poważnymi infekcjami, chorobami serca, udarem mózgu, zapaleniem trzustki, nadużywają alkoholu, są w ciąży lub mają inne ostre schorzenia zwiększające zapotrzebowanie na insulinę.

W przypadku każdego rodzaju cukrzycy, w sytuacjach, gdy potrzebna jest większa ilość insuliny, może wystąpić kwasica ketonowa. Stan ten powinien być traktowany jako sytuacja zagrażająca życiu.

Należy jednak mieć na uwadze, że nie każde podwyższenie poziomu glukozy we krwi prowadzi do kwasicy ketonowej.

Pacjenci, u których występuje kwasica ketonowa, mogą przejawiać różne objawy, takie jak nadmierne pragnienie, suchość w jamie ustnej, częste oddawanie zwiększonej ilości moczu, osłabienie, senność, zawroty głowy, nudności i wymioty, bóle brzucha oraz bóle w klatce piersiowej.

Może również wystąpić zaburzenie świadomości, a nawet śpiączka.

Lekarz podczas badania pacjenta z kwasicą ketonową może zauważyć charakterystyczny zapach acetonu z ust, cechy odwodnienia, niskie ciśnienie tętnicze, przyspieszenie akcji serca, zaburzenia oddychania (tzw. oddech kwasiczy) oraz wzmożone napięcie podczas badania brzucha i zaburzenia neurologiczne.

W przypadku wystąpienia nasilonych objawów oraz po potwierdzeniu dużego stężenia glukozy we krwi, osoby chore na cukrzycę powinny pilnie zgłosić się po pomoc medyczną, gdyż kwasica ketonowa jest stanem zagrożenia życia.

Lekarz może podejrzewać kwasicę ketonową, gdy stwierdza wysokie stężenie glukozy we krwi i charakterystyczne objawy, które zgłasza pacjent.

Diagnozę można potwierdzić na podstawie badania gazometrycznego krwi tętniczej lub włośniczkowej, które wykazuje pH krwi poniżej 7,35 oraz obecność ciał ketonowych w badaniu moczu.

Kwasica ketonowa często wymaga hospitalizacji. W terapii wykorzystuje się nawodnienie dożylnie oraz podawanie insuliny, zwykle najpierw w postaci wlewu dożylnego, a następnie w zastrzykach podskórnych. Ważne jest również leczenie chorób współistniejących, które mogły przyczynić się do wystąpienia kwasicy ketonowej. Po ustabilizowaniu stanu pacjenta, lekarz przejrzy dotychczasowy plan leczenia cukrzycy i dokona niezbędnych korekt w dawkowaniu i sposobie aplikacji insuliny.

Standardowo zastosowane leczenie kwasicy ketonowej powinno doprowadzić do normalizacji poziomu glukozy we krwi oraz korekcji zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Należy jednak mieć na uwadze, że jest to sytuacja zagrażająca życiu.

Osoba z cukrzycą powinna być świadoma, że w przypadku infekcji lub innej ostrej choroby istnieje ryzyko powikłań, takich jak kwasica ketonowa. Konieczne jest regularne monitorowanie poziomu glukozy we krwi, dostosowywanie dawek insuliny oraz dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu. W aptekach można znaleźć testy paskowe do pomiaru acetonu w moczu, co pozwala na szybkie wykrycie zaburzeń metabolicznych i jak najszybsze skonsultowanie się z lekarzem.