Choroba niedokrwienna serca polega na występowaniu niedokrwienia mięśnia sercowego, niezależnie od przyczyny. Najczęstszą przyczyną tej choroby jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Blaszka miażdżycowa rozwija się tam przez długi czas, doprowadzając do stopniowego niedotlenienia mięśnia sercowego z powodu coraz mniejszego dopływu krwi.

Chorobę niedokrwienną serca mogą również wywołać inne czynniki, takie jak skurcz tętnicy wieńcowej, zator tętnicy wieńcowej, zapalenie tętnic wieńcowych, zmiany w tętnicach wieńcowych w wyniku zaburzeń metabolizmu, zakrzepica tętnicza wskutek zaburzeń hemostazy oraz brak tlenu w stosunku do zapotrzebowania.

Wyróżnia się dwie główne postacie choroby: przewlekłe zespoły wieńcowe, które rozwijają się powoli, oraz ostre zespoły wieńcowe, które stanowią bezpośrednie zagrożenie życia. Do tej drugiej grupy należą zawały serca.

Dławica piersiowa to sygnał problemów z krążeniem krwi w sercu. Występuje ból w klatce piersiowej (lub inne objawy o tej samej przyczynie) spowodowany brakiem tlenu w mięśniu sercowym.

Ból ten pojawia się zazwyczaj podczas wysiłku fizycznego lub pod wpływem stresu, nie jest natomiast związany z uszkodzeniem komórek mięśniowych serca. Objawy dławicowe świadczą o niedoborze tlenu w stosunku do zapotrzebowania serca.

Częstość zachorowań na chorobę wieńcową w Polsce wynosi od 20 do 40 na 1000 osób. Zazwyczaj pojawia się po osiągnięciu 40. roku życia u mężczyzn i 50. roku życia u kobiet. Ryzyko wystąpienia dławicy piersiowej wzrasta wraz z wiekiem u obu płci (wynosi odpowiednio 5-7% i 10-12% u kobiet oraz 4-7% i 12-14% u mężczyzn w wieku 45-64 lat i 65-84 lat).

Prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę wieńcową wzrasta w przypadku obecności czynników ryzyka, takich jak predyspozycje genetyczne, wiek, płeć, nieprawidłowe odżywianie, mała aktywność fizyczna, podwyższone stężenie cholesterolu LDL (LDL-C) i triglicerydów, stan przedcukrzycowy lub cukrzyca, nadwaga i otyłość, nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, obecność miażdżycy tętnic mózgowych lub obwodowych, zmiany w spoczynkowym EKG oraz nieprawidłowa funkcja lewej komory serca w badaniu echokardiograficznym.

Choroba wieńcowa może przybierać postać ciągłych lub ostrej postaci zespołów wieńcowych. W przypadku przewlekłych zespołów, objawy nasilające się w momencie niedotlenienia mięśnia sercowego są zwane dławicą piersiową. Objawia się ona bólem w klatce piersiowej, który ma charakter ucisku lub gniecenia, zwykle lokalizuje się za mostkiem i promieniuje do innych miejsc.

Jest wywoływany przez wysiłek fizyczny oraz stres emocjonalny, ustępuje w spoczynku i po podjęciu nitrogliceryny. Dodatkowe objawy mogą obejmować duszność, nudności, wymioty, zawroty głowy, kołatanie serca oraz osłabienie. W przypadku ostrej postaci, ból może pojawić się również w spoczynku i być bardziej nasilony, z towarzyszącymi innymi objawami.

Zawał serca z uniesieniem odcinka ST charakteryzuje się jeszcze bardziej nasilonymi objawami, które mogą być towarzyszone przez inne dolegliwości.

Osoby zdiagnozowane z chorobą wieńcową zazwyczaj potrafią samodzielnie ocenić, czy odczuwane symptomy są niepokojące czy nie. W przypadku wystąpienia czegokolwiek niepokojącego, na przykład gdy ból jest intensywniejszy i dłużej trwa, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Należy pamiętać, że zawał serca może być pierwszym sygnałem choroby wieńcowej.

Diagnostyka niestabilnej choroby wieńcowej i zawału serca, ze względu na ryzykowność tych stanów zwykle odbywa się w szpitalu, najczęściej na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym. W przypadku stabilnej choroby wieńcowej przeprowadza się szereg dodatkowych badań diagnostycznych, takich jak:

- badania laboratoryjne (np. stężenie cholesterolu, trójglicerydów, lipidogram, glukozy, morfologia, hormony

   tarczycy, kreatynina itp.)

- echokardiografia lub scyntygrafia wysiłkowa serca

- echokardiografia spoczynkowa (również przezprzełykowa) do oceny spoczynkowej funkcji serca

- elektrograficzna próba wysiłkowa i EKG spoczynkowe

- badanie rentgenowskie klatki piersiowej w celu poszukiwania innych przyczyn dolegliwości w klatce piersiowej

  lub oznak niewydolności serca

- koronarografia (angiografia inwazyjna) tętnic wieńcowych do oceny anatomii tętnic wieńcowych

-TK serca w wyjątkowych przypadkach

- rezonans magnetyczny serca zwykle u pacjentów, u których niemożliwe jest wykonanie echokardiografii

- PET (pozytronowa tomografia emisyjna) bardzo dokładne, ale też bardzo drogie i trudno dostępne badanie.

Choroba wieńcowa często wynika z miażdżycy. Dlatego zapobieganie chorobie wieńcowej to zapobieganie miażdżycy.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. To zależy od wielu czynników, takich jak zaawansowanie choroby wieńcowej, stan ogólny pacjenta, jego serce i układ krążenia, oraz przyczyna choroby wieńcowej. W większości przypadków choroba wieńcowa jest konsekwencją miażdżycy.

Dlatego tak istotna jest profilaktyka miażdżycy. Odpowiednie postępowanie może zwolnić jej postęp oraz zapobiec powikłaniom, takim jak zawał serca.