Co to jest albinizm?
Albinizm, inaczej bielactwo wrodzone uogólnione, to grupa chorób charakteryzująca się zaburzeniami enzymów, takich jak tyrozynaza, niezbędnych do produkcji melaniny. Wszystkie postaci albinizmu mają odpowiednią liczbę melanocytów, ale produkcja melaniny jest zaburzona w różnym stopniu. Stopień braku melaniny w skórze, włosach i oczach zależy od rodzaju albinizmu. Większość przypadków choroby jest dziedziczona w sposób autosomalny recesywny.
Istnieje osiem różnych typów albinizmu oczno-skórnego, spowodowanych mutacjami w różnych genach.
Jak często występuje albinizm?
W krajach zachodnich albinizm występuje rzadko - szacuje się, że dotyczy od 1 do 20 tys. osób, z dużymi różnicami w zależności od grup etnicznych i regionów geograficznych. Natomiast w Afryce częstość występowania albinizmu oscyluje między 1 na 5000 a 1 na 15 000.
Albinizm - objawy
Dwa główne narządy dotknięte u osób z albinizmem to skóra i oczy, a stopień depigmentacji skóry i włosów różni się w zależności od typu albinizmu. Albinosi są bardzo wrażliwi na promieniowanie UV ze względu na uszkodzenie naturalnej bariery ochronnej. Objawy ze strony oczu obejmują fotofobię, nadwrażliwość na światło, oczopląs oraz nieprawidłowości w siatkówce i nerwie wzrokowym prowadzące do zaburzeń widzenia.
Albinizm oczno-skórny tyrozynazoujemny to postać albinizmu charakteryzująca się całkowicie nieaktywną formą tyrozynazy, co powoduje białą skórę, białe włosy i brak opalenizny. Pacjenci z tą postacią albinizmu mają blade lub czerwone znamiona barwnikowe oraz czerwone źrenice ze względu na brak melaniny w oczach. Albinizm oczno-skórny tyrozynazododatni to forma choroby, w której skóra jest biała, ale może zmieniać barwę od różowej do kremowej w ciągu życia, zwłaszcza u osób rasy czarnej. Pacjenci mają żółtobrązowe włosy, niebieską lub żółtobrązową tęczówkę oraz zabarwione piegi i znamiona melanocytowe. Obecnie używa się terminologii opartej na genach wywołujących albinizm.
Ogólne objawy dotyczące w różnym nasileniu osób ze wszystkimi typami albinizmu oczno-skórnego
Objawy związane z narządem wzroku to zmniejszona pigmentacja tęczówki. Kolor tęczówki może być różowy, jasnoniebieski, zielony, szary lub jasnobrązowy i jest zazwyczaj jaśniejszy niż u innych członków rodziny. Mogą występować również objawy takie jak fotofobia - nadwrażliwość oczu na światło słoneczne, powodująca mrużenie lub zamykanie oczu oraz oczopląs - niewielkie mimowolne ruchy gałek ocznych, czasem widoczne jako „drganie”, często bardziej zauważalne przy zmęczeniu, chorobie, niepokoju lub podekscytowaniu i często nasilające się, gdy jedno oko jest zasłonięte.
Skóra i włosy zazwyczaj są białe. W niektórych przypadkach włosy mogą z czasem nabierać ciemniejszej barwy pod wpływem minerałów zawartych w wodzie, ale na skórze głowy widoczny jest biały odrost. Brwi i rzęsy również są białe. W niektórych typach albinizmu włosy mogą trochę ciemnieć wraz z wiekiem, a pod wpływem ekspozycji na słońce mogą pojawić się piegi.
Z upływem czasu skóra narażona na działanie promieni słonecznych staje się szorstka i pogrubiona z nasilonym rogowaceniem.
Osoby z albinizmem oczno-skórnym mają zwiększone ryzyko rozwinięcia raka skóry, nawet już w wieku nastoletnim. Najczęstszym typem raka jest rak płaskonabłonkowy, ale zdarzają się również przypadki raka podstawnokomórkowego. Czerniak występuje rzadko, ale ze względu na nietypowy wygląd u osób z albinizmem (tzw. czerniak bezbarwnikowy) jego diagnoza może być trudniejsza.
Co robić w przypadku pojawienia się zmian mogących wskazywać na albinizm?
Objawy charakterystyczne dla albinizmu pojawiają się od urodzenia i są obserwowane od pierwszych dni życia. Osoby cierpiące na albinizm, zarówno dzieci, jak i dorośli, powinny być regularnie monitorowane przez specjalistów dermatologicznych i okulistycznych.
Albinizm - rozpoznanie
Albinizm jest identyfikowany na podstawie charakterystycznych symptomów, zwłaszcza dotyczących wyglądu skóry. Dokładna diagnoza opiera się na badaniu genetycznym.
Albinizm - metody leczenia
Osoby cierpiące na albinizm wymagają odpowiedniej ochrony przed słońcem, włączając w to stosowanie filtrów przeciwsłonecznych oraz noszenie odpowiedniej odzieży ochronnej. Istotną rolę w opiece nad osobami z albinizmem odgrywa również opieka okulistyczna, która może obejmować korekcję wady wzroku za pomocą soczewek kontaktowych lub okularów, a w niektórych przypadkach także leczenie operacyjne zeza. Ważne jest także regularne badanie dermatologiczne w celu wczesnego wykrycia ewentualnych nowotworów skóry oraz regularna samoobserwacja skóry przez pacjenta.