Nowotwory wątroby to guzy rozwijające się w wątrobie, które mogą ewoluować w kierunku choroby nowotworowej. Są one spotykane u około 30-40 kobiet na milion w wieku od 15 do 45 lat, które regularnie stosują doustne środki antykoncepcyjne, oraz u około 1 na milion osób niekorzystających z tego rodzaju leków (dla preparatów zawierających niewielkie ilości estrogenów ryzyko jest prawdopodobnie mniejsze). Gruczolaki wątroby występują także u mężczyzn stosujących leki anaboliczne i preparaty androgenowe.

Przyczyna powstawania gruczolaków wątroby nie została jeszcze w pełni zrozumiana. Oprócz stosowania hormonów i steroidów, ryzyko wystąpienia gruczolaków wzrasta także przy glikogenozach typu Ia i III, otyłości oraz zaburzeniach metabolicznych takich jak cukrzyca, insulinooporność, nadciśnienie tętnicze i dyslipidemia.

Istnieje także możliwość przemiany gruczolaka wątroby w nowotwór złośliwy. Zmiany mogą być rozproszone – jeżeli występuje ich więcej niż 10, mówimy o gruczolakowatości wątroby.

Większość osób z naroślami gruczołowymi nie odczuwa żadnych dolegliwości. Często gruczolaki są diagnozowane przypadkowo. W rzadkich przypadkach może pojawić się ból, zwłaszcza gdy dochodzi do krwawienia do guza. W przypadku bardzo dużych narośli można wyczuć guz pod prawym łukiem żebrowym (po prawej stronie jamy brzusznej). Pierwszym objawem choroby może być krwawienie do jamy otrzewnej spowodowane samoistnym pęknięciem guza.

Badanie obrazowe, takie jak USG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, jest stosowane do wstępnego rozpoznania przypadków guzów. Często ostateczne rozpoznanie jest możliwe dopiero po usunięciu guza i przeprowadzeniu badania histologicznego.

W przypadku pęknięcia guza i krwawienia, lekarz może zlecić wykonanie angiografii. Biopsja cienkoigłowa jest rzadko wykonywana ze względu na ryzyko poważnego krwawienia z guza.

Kobiety z guzem wątroby nie powinny korzystać z antykoncepcji hormonalnej ani wkładek domacicznych uwalniających hormony. W przypadku guzów o średnicy powyżej 5 cm ciąża jest przeciwwskazana. Osoby z guzem wątroby nie powinny również stosować steroidów anabolicznych.

Preferowaną metodą leczenia jest leczenie operacyjne ze względu na wysokie ryzyko transformacji do postaci złośliwej, zwłaszcza u mężczyzn, ryzyko krwotoku oraz trudności w różnicowaniu guzów złośliwych od łagodnych. W niektórych przypadkach możliwe jest monitorowanie mniejszych guzów (<5 cm) u kobiet za pomocą obrazowania TK lub MR co 6–12 miesięcy. W sytuacji wysokiego ryzyka operacyjnego alternatywnym podejściem może być embolizacja.

Skutki pojawienia się gruczolaka wątroby obejmują:

• spontaniczne pęknięcie i krwotok z guza
• transformację złośliwą, czyli przekształcenie gruczolaka w nowotwór złośliwy, co występuje u około 10% chorych.