Bakteria została po raz pierwszy opisana w 1892 roku i błędnie nazwana "influenzae". Zidentyfikowano różne typy Haemophilus influenzae, z których Hib oraz szczepy bezotoczkowe mają największe znaczenie kliniczne.Szczepy Haemophilus influenzae typu b najczęściej atakują noworodki i dzieci poniżej 6. roku życia, natomiast szczepy bezotoczkowe częściej powodują infekcje błon śluzowych. Bakteria ta przenosi się drogą kropelkową lub przez kontakt z wydzielinami.Haemophilus influenzae bez otoczki zazwyczaj kolonizuje górne drogi oddechowe u zdrowych dorosłych. Bakteria typu b może jednak spowodować infekcje układowe, migrując poprzez krew do opon mózgowych, kości czy stawów. Istotną rolę w zjadliwości bakterii odgrywa jej otoczka, która pomaga unikać odpowiedzi immunologicznej.Bezotoczkowe szczepy Haemophilus influenzae wywołują głównie choroby poprzez inwazje błon śluzowych, takie jak zapalenie ucha środkowego i zapalenie oskrzeli.

Zakażenia bakterią Haemophilus influenzae typu b występują na całym świecie głównie u nieszczepionych dzieci i osób z niekompletnym cyklem szczepień. Istnieją grupy osób bardziej narażone na tę chorobę, takie jak nieszczepione dzieci czy osoby w wieku ekspozycji na bakterie, różnice genetyczne oraz zdolność organizmu do reakcji immunologicznej. Nabyte od matki przeciwciała obniżają się do 6. miesiąca życia, co sprawia, że dzieci są szczególnie podatne na zakażenia w wieku 2-3 lat. W kolejnych latach przeciwciała narastają, co pomaga w zapobieganiu zakażeniom u dzieci powyżej 6. roku życia. Skuteczne szczepionki skoniugowane dramatycznie zmniejszyły liczbę zachorowań w krajach wprowadzających obowiązkowe szczepienia przeciwko Hib. W Polsce rocznie stwierdza się około 50 przypadków choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae, w tym zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz posocznicy.

Objawami mogą być gorączka i zmiany w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego. Mogą pojawić się także objawy oponowe, takie jak sztywność karku. W przypadku pojawienia się drgawek, porażeń połowiczych lub postępującego otępienia pomimo właściwego leczenia, należy podejrzewać wystąpienie wylewów podtwardówkowych.

Zapalenie nagłośni jest innym groźnym zakażeniem spowodowanym przez typu b, charakteryzującym się szybką progresją. Może prowadzić do ostrego zwężenia dróg oddechowych. Objawy to ból gardła, gorączka, zaburzenia połykania oraz ślinienie się. Bakterie te mogą również powodować zapalenie płuc, a także inne infekcje rzadziej spotykane, takie jak zapalenie szpiku kostnego czy stawów.

Bezotoczkowe szczepy mogą być przyczyną bakteryjnego zapalenia płuc u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Objawami są gorączka, kaszel oraz obecność ropnej plwociny. RTG klatki piersiowej może ujawnić zmiany zapalne w płucach. Bakterie te są również częstą przyczyną zapalenia ucha środkowego u dzieci, co objawia się gorączką i bólem ucha.

Bezotoczkowe szczepy mogą również powodować posocznice połogową, bakteriemię u noworodków oraz zapalenie zatok przynosowych u dzieci i dorosłych.

Jeśli zauważysz wymienione objawy, szczególnie u niezaszczepionego lub częściowo zaszczepionego dziecka, skonsultuj się z lekarzem.

Najbardziej pewnym sposobem wykrycia zakażenia bakterią Hib jest izolacja w laboratorium mikrobiologicznym. Pobrana próbka płynu mózgowo-rdzeniowego od pacjenta podejrzanego o zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych powinna zostać poddana barwieniu oraz posiewowi mikrobiologicznemu. Dodatnie wyniki posiewów innych płynów ustrojowych, które zazwyczaj są ujemne, potwierdzają obecność infekcji. Badania serologiczne mogą być pomocne szczególnie w przypadku pacjentów leczonych wcześniej antybiotykami, gdy wyniki posiewów mikrobiologicznych są ujemne.

Diagnoza zapalenia ucha środkowego polega na wykryciu płynu za pomocą otoskopii. Określenie czynnika sprawczego zapalenia zatok wymaga zazwyczaj postępowania inwazyjnego, dlatego leczenie najczęściej jest prowadzone empirycznie po ustaleniu diagnozy na podstawie objawów klinicznych i badania RTG zatok.

W terapii infekcji spowodowanych przez używa się antybiotyków oraz leków przeciwbólowych i objawowych, takich jak leki przeciwobrzękowe. Zastosowanie kortykosteroidów u pacjentów z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych wywołanym przez Hib zmniejsza ryzyko powikłań neurologicznych. W niektórych przypadkach konieczne jest korzystanie z wentylacji mechanicznej przy użyciu respiratora.

Całkowite wyleczenie infekcji wywołanych przez bakterię Haemophilus influenzae za pomocą odpowiedniej antybiotykoterapii może zostać osiągnięte. Niemniej jednak, w przypadku zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych spowodowanych przez Hib, śmiertelność wynosi około 5%. Po przeżyciu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, 6% osób doświadcza trwałych uszkodzeń słuchu, a około 25% wykazuje inne powikłania, które mogą prowadzić do inwalidztwa.

1. Powszechne wykorzystanie szczepionek przeciwko Hib spowodowało znaczące zmniejszenie liczby zakażeń wywołanych przez Hib oraz częstotliwości zachorowań na typ b. Niestety, dzieci i osoby niezaszczepione są bardziej narażone na postać inwazyjną zakażenia, która wciąż występuje na całym świecie.

2. Ryzyko zachorowania na inwazyjną formę zakażenia Hib u osób będących w bliskim kontakcie z chorym jest wysokie, dlatego zaleca się chemioprofilaktykę jak najszybciej po wystąpieniu przypadku w gospodarstwie domowym. Osoby dorosłe oraz dzieci po pełnym cyklu szczepień nie wymagają profilaktyki antybiotykowej. 

3. Szczepionki przeciwko Hib są obecnie częścią kalendarza szczepień obowiązkowych w Polsce, co ma na celu ochronę dzieci przed zakażeniami wywoływanymi przez .

4. Ryzyko zakażenia inwazyjnym Hib jest większe u osób, które miały bliski kontakt z chorym, dlatego zaleca się profilaktyczne podawanie antybiotyków.