Badanie poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) jest testem krwi, który odzwierciedla średnią wartość w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Jest to przydatne do diagnozy oraz monitorowania cukrzycy. Hemoglobina glikowana powstaje poprzez glikację, czyli przyłączanie cukrów do krwinek czerwonych. Proces ten jest bardziej aktywny u osób z podwyższonym poziomem glukozy we krwi.

Badanie HbA1c pokazuje średni poziom glukozy w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy, związany z długością życia krwinek czerwonych, która wynosi około 120 dni.

Jeśli sprawdzamy poziom hemoglobiny glikowanej dla celów diagnostycznych u osób bez zdiagnozowanych zaburzeń związanych z węglowodanami, to:

• wynik poniżej 5,7% (39 mmol/mol) jest uznawany za prawidłowy
• wynik między 5,7 a 6,4% (39-46 mmol/mol) wskazuje na stan przedcukrzycowy
• wynik 6,5% lub wyższy (48 mmol/mol) sugeruje obecność cukrzycy.

W przypadku osób z cukrzycą, ogólnie przyjmuje się, że odpowiedni poziom glikowanej hemoglobiny wynosi 7,0% lub mniej (53 mmol/mol).

Szczegółowe kryteria dotyczące stężenia hemoglobiny glikowanej:

• u pacjentów z cukrzycą typu 1, osob z nowo zdiagnozowaną cukrzycą typu 2, dzieci i młodzież z cukrzycą, poziom hemoglobiny glikowanej powinien być 6,5% lub mniejszy (48 mmol/mol)
• u kobiet z prediabesem planujących ciążę oraz w pierwszym trymestrze ciąży, poziom hemoglobiny glikowanej powinien być 6,5% lub niższy (48 mmol/mol)
• w drugim i trzecim trymestrze ciąży, poziom hemoglobiny glikowanej powinien wynosić poniżej 6,0% (42 mmol/mol)
• u pacjentów w podeszłym wieku, z cukrzycą powikłaną makroangiopatią lub innymi poważnymi chorobami, poziom hemoglobiny glikowanej powinien być 8,0% lub mniejszy (64 mmol/mol).

Odpowiedni poziom hemoglobiny glikowanej zmniejsza ryzyko rozwoju odległych powikłań cukrzycy, takich jak problemy nerkowe, oczy czy serce.

Wskazania do przeprowadzenia analizy obejmują:

• monitorowanie poprawnego wyrównania poziomu cukru we krwi
• podejrzenie wystąpienia cukrzycy
• świeżo stwierdzona diagnoza cukrzycy
• brak samodzielnego kontrolowania poziomu glukozy przez pacjenta
• cukrzyca u kobiet w ciąży
• niestabilne wyniki pomiarów glukozy wykonywanych w domu
• przed zmianą leczenia cukrzycy, na przykład przed wprowadzeniem insuliny.

Aby sprawdzić poziom hemoglobiny glikowanej, pobiera się próbkę krwi, zazwyczaj z żyły łokciowej.

Należy zachować post na czczo. Ponadto, nie jest konieczne specjalne przygotowanie do badania.

Brak konkretnych powikłań związanych z tym badaniem. Po pobraniu krwi możliwe są dolegliwości takie jak ból w miejscu nakłucia, obrzęk, siniak, lub uszkodzenie naczynia krwionośnego.

Badanie stężenia hemoglobiny glikowanej może nie być rzetelne, jeśli występują pewne stany lub choroby, takie jak hemoglobinopatie, niedokrwistości, stan po przetoczeniu krwi, hipertriglicerydemia, hiperbilirubinemia, niewydolność nerek, dializoterapia, stosowanie erytropoetyny, marskość wątroby oraz przyjmowanie salicylanów w dużych ilościach.