Co to są torbiele wątroby?
Przestrzenie płynowe w wątrobie to jak bańka lub balonik wypełniony płynem. Torbiele zazwyczaj są łagodne, ale istnieją także torbiele nowotworowe. Wyróżnia się dwa typy torbieli wątroby: nienowotworowe (wrodzone i nabyte) oraz nowotworowe.
Torbiele proste wątroby
Prosta torbiel wątroby to najczęściej jedna, okrągła lub owalna zmiana o średnicy do 10 cm, ale mogą występować również kilka torbieli o różnych rozmiarach. Miąższ wątroby poza torbielami pozostaje w normalnym stanie. Torbiele wątroby są stosunkowo częste.
Proste torbiele wątroby zazwyczaj nie powodują żadnych objawów i są wykrywane przypadkowo podczas innych badań obrazowych, takich jak np. badanie USG jamy brzusznej. Duże torbiele (powyżej 10 cm) mogą powodować ból, dyskomfort, uczucie pełności oraz ucisku w górnej części jamy brzusznej (nadbrzuszu). Czasami mogą wystąpić wzdęcia oraz wymioty. W rzadkich przypadkach może pojawić się żółtaczka, wodobrzusze oraz trudności w odpływie krwi przez żyły wątrobowe. Nagły ból w prawej górnej części brzucha może być objawem krwawienia do torbieli.
Rozpoznanie prostych torbieli zwykle opiera się na charakterystycznych cechach obserwowanych podczas badań obrazowych - np. USG lub tomografii komputerowej jamy brzusznej.
Leczenie jest zalecane jedynie u pacjentów z torbiami wywołującymi objawy. Polega ono na chirurgicznym usunięciu prostych torbieli.
Proste torbiele wątroby nie stanowią przeszkody w ciąży. W przypadku kobiet w ciąży zaleca się regularne wykonywanie kontrolnych badań USG.
Wewnątrzwątrobowe torbiele żółciowe
Wątrobowe torbiele, powstające w okresie płodowym, są rzadsze niż torbiele proste i stanowią 3–5% wszystkich torbieli wątroby.
Symptomy zazwyczaj pojawiają się u dorosłych i są związane głównie z infekcją dróg żółciowych. Mogą to być bóle brzucha, gorączka, żółtaczka. Czasami objawami są jedynie gorączka i przejściowa żółtaczka.
Diagnoza opiera się głównie na badaniach obrazowych, takich jak USG, tomografia komputerowa brzucha (TK).
Leczenie polega na usunięciu fragmentu wątroby zawierającego torbiel. Po operacji torbiel jest przekazywana do badań histopatologicznych, ponieważ istnieje ryzyko rozwoju raka z nabłonka dróg żółciowych.
Torbiele pourazowe
Torbiele powstałe na skutek tępych urazów wątroby są rzadkie, w przeciwieństwie do torbieli pourazowych. Objawy i metody diagnozowania zależą od mechanizmu i stopnia urazu. Nie zawsze konieczne jest leczenie operacyjne torbieli pourazowych. W niektórych przypadkach, gdy torbiel ulega zakażeniu, konieczne jest opróżnienie jej poprzez drenaż zewnętrzny. W sytuacji rozległych uszkodzeń miąższu wątroby, a szczególnie w przypadku stwierdzenia żółci w torbieli, może zajść potrzeba usunięcia części lub nawet całej wątroby.
Torbiele nowotworowe
Nowotwory torbielowate wątroby, zarówno pierwotne jak i wtórne, są rzadkim zjawiskiem. Zazwyczaj są to duże ogniska nowotworowe, które zaczynają się rozpadać po dłuższym okresie obecności choroby nowotworowej. Wśród pierwotnych nowotworów torbielowatych wątroby najczęściej występują torbielakogruczolak, torbielakogruczolakorak i naczyniakomięsak. Natomiast przerzuty do wątroby, które mogą przypominać torbiele, najczęściej pochodzą od nowotworów neuroendokrynnych, nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego, raka piersi i czerniaka. Kluczowe jest ustalenie typu i zaawansowania choroby nowotworowej w celu podjęcia odpowiedniego leczenia.
Torbiele pasożytnicze
Torbiele pasożytnicze wynikają z obecności pasożytów w wątrobie, głównie są to torbiele bąblowcowe. U ludzi można zarazić się 4 gatunkami tasiemca bąblowcowego: Echinococcus granulosus (bąblowica jednojamowa), Echinococcus multilocularis (bąblowica wielojamowa), Echinococcus oligarthus i Echinococcus vogelii. Objawy torbieli pasożytniczych występują tylko u niektórych zarażonych osób i zależą od lokalizacji torbieli, ich rozmiaru, stopnia rozwoju i żywotności pasożyta, oraz od ewentualnych powikłań choroby.
W większości przypadków echinokokoza objawia się jako pojedyncza torbiel w wątrobie. Natomiast w przypadku alweokokozy, oprócz torbieli w wątrobie, u niektórych pacjentów występują również zmiany pozawątrobowe. Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu torbieli bąblowcowych, zwłaszcza w przypadku alweokokozy, gdzie wcześnie wykrycie i radykalne usunięcie ognisk chorobowych są kluczowe dla rokowania. W przypadku zaawansowanej alweokokozy, gdy mnogie zmiany w wątrobie nie mogą być usunięte chirurgicznie lub gdy choroba spowodowała niewydolność wątroby, lekarz może rozważyć przeszczepienie wątroby.
Zwyrodnienie wielotorbielowate wątroby (policystic liver disease – PCLD)
Zwyrodnienie wielotorbielowate wątroby to schorzenie charakteryzujące się obecnością wielu (powyżej 20) torbieli w wątrobie o podobnej budowie do torbieli prostych, lecz zazwyczaj większych. Choroba może wystąpić samodzielnie, co jest korzystne dla rokowania, a jej przebieg często jest bezobjawowy, lub może towarzyszyć zwyrodnieniu wielotorbielowatemu nerek - zazwyczaj w postaci dominującej autosomalnie niż recesywnej autosomalnie.
Leczenie stosuje się w przypadku torbieli dających objawy - może to obejmować leczenie operacyjne lub przeprowadzenie punkcji przezskórnej (wycięcie treści z torbieli poprzez nakłucie skóry). W sytuacji pacjentów z nasilającymi się objawami i dużą liczbą torbieli, konieczne może być przeszczepienie wątroby.
Jak szybko rośnie torbiel wątroby?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o wzrost torbieli, ponieważ zależy to od rodzaju i mechanizmu powstania. Rozmiary torbieli mogą być różne, ale nie wszystkie z nich rosną.
Czy torbiel wątroby może się wchłonąć?
Czasem zdarza się, że mała torbiel w wątrobie może się wchłonąć.