Substancją aktywną w preparacie jest rywaroksaban, lek przeciwzakrzepowy, który poprzez zahamowanie czynnika Xa uniemożliwia proces krzepnięcia krwi. Kaskada krzepnięcia jest złożonym procesem, który zostaje uruchomiony przez uszkodzenie naczynia. W wyniku procesów krzepnięcia powstaje skrzep płytkowo-włóknikowy.

Fibrynogen to prekursor fibryny, której przekształcenie jest kluczowym etapem kaskady krzepnięcia krwi, w którym uczestniczy wiele czynników, takich jak witamina K. Rywaroksaban jest inhibitorem czynnika Xa hamującym wytwarzanie trombiny i tworzenie zakrzepu, bez wpływu na płytki krwi ani aktywowaną trombinę. Po podaniu doustnym szybko się wchłania i metabolizuje przed wydaleniem z organizmu.

Niestety, chociaż mogą być wskazania do zastosowania preparatu, nie zawsze można go zastosować. Nie jest to zalecane, jeśli jesteś uczulony na którekolwiek składniki preparatu.

Preparat nie powinien być stosowany u osób z istotnym klinicznie aktywnym krwawieniem oraz u osób z różnymi nieprawidłowościami i stanami związanych z ryzykiem poważnych krwawień, takimi jak owrzodzenia przewodu pokarmowego, nowotwory złośliwe z wysokim ryzykiem krwawienia, urazy mózgu lub kręgosłupa, zabiegi chirurgiczne, krwotoki wewnątrzczaszkowe, żylaki przełyku, wady naczyniowe i inne.

Jest przeciwwskazane stosowanie preparatu równocześnie z innymi lekami przeciwzakrzepowymi oraz w okresie ciąży i karmienia piersią.

Niektóre schorzenia lub inne okoliczności mogą być przeciwwskazaniem do stosowania lub wskazaniem do zmiany dawki preparatu. W niektórych przypadkach konieczne może być przeprowadzenie określonych badań kontrolnych. W trakcie terapii zalecany jest stały nadzór kliniczny zgodnie z praktyką leczenia przeciwzakrzepowego. Należy być ostrożnym, gdyż podczas stosowania preparatu mogą wystąpić różnego rodzaju krwawienia (ukryte i widoczne, możliwe w każdej lokalizacji) oraz zaburzenia hematologiczne.

Pacjenci powinni być monitorowani pod kątem objawów krwawienia. W przypadku wystąpienia objawów sugerujących obecność krwawienia (np. niewyjaśnione obniżenie poziomu hemoglobiny, spadek ciśnienia krwi, osłabienie, bladość, zawroty głowy, nieuzasadnione opuchnięcia, duszność), należy natychmiast skonsultować się z lekarzem, który zaleci niezbędne badania i zidentyfikuje źródło krwawienia.

Długotrwałe stosowanie preparatu może prowadzić do różnego rodzaju krwawień z błon śluzowych (np. z nosa, dziąseł, przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego, w tym nieprawidłowe krwawienia z pochwy lub nadmierne krwawienia miesiączkowe) oraz niedokrwistości. W przypadku wskazań, lekarz zaleci wykonanie badań dodatkowych, takich jak oznaczenie stężenia hemoglobiny i hematokrytu. W przypadku każdego obniżenia stężenia hemoglobiny lub ciśnienia krwi niejasnej przyczyny, należy poszukać źródła krwawienia. Zawsze informuj lekarza o każdym nietypowym krwawieniu.

Brakuje danych dotyczących skuteczności preparatu u dzieci z zakrzepicą żył mózgowych i zatok w centralnym układzie nerwowym. Przed rozpoczęciem leczenia lekarz oceni ryzyko krwawienia u każdego pacjenta. U osób z zaawansowanymi zaburzeniami funkcji nerek, stężenie preparatu we krwi może wzrastać, zwiększając ryzyko krwawienia. Należy być ostrożnym u dorosłych z klirensem kreatyniny 15–29 ml/min i nie zaleca się stosowania preparatu u chorych z klirensem kreatyniny poniżej 15 ml/min. Ostrzeżenie należy także stosować u pacjentów przyjmujących inne leki, które mogą podwyższać stężenie rywaroksabanu w osoczu. Preparatu nie zaleca się stosować u dzieci i młodzieży z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami funkcji nerek (klirensem kreatyniny poniżej 50 ml/min/1,73 m2).

Nie zaleca się również stosowania leku u osób leczonych równocześnie lekami ogólnoustrojowymi przeciwgrzybiczymi pochodnymi azolu (np. ketokonazol, itrakonazol, worykonazol, pozakonazol) lub inhibitorami proteazy HIV (np. rytonawir), które mogą zwiększać stężenie rywaroksabanu we krwi, zwiększając ryzyko krwawienia. Należy ostrożnie stosować preparat jednocześnie z lekami hamującymi agregację płytek krwi (np. kwas acetylosalicylowy, klopidogrel), niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi NLPZ, lekami wpływającymi na poziom serotoniny lub noradrenaliny z grupy SSRI lub SNRI, innymi lekami wpływającymi na proces krzepnięcia.

Stosowanie preparatu nie jest zalecane u osób zwiększonym ryzykiem krwawienia, takich jak osoby z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami krzepnięcia krwi, niekontrolowanym ciężkim nadciśnieniem, chorobami przewodu pokarmowego predysponującymi do krwawień (np. choroba zapalna jelit, zapalenie przełyku, choroba wrzodowa), retinopatią, rozstrzeniami oskrzeli lub krwawieniem płucnym w historii. Niestety, brakuje danych na temat skuteczności leku u dorosłych z migotaniem przedsionków niezwiązanym z wadą zastawkową, poddawanych przezskórnej angioplastyce wieńcowej z założeniem stentu. Brak również danych dla tych pacjentów z udarem lub TIA.

Nie zaleca się stosowania preparatu zamiast heparyny niefrakcjonowanej u pacjentów z zatorowością płucną, którzy są hemodynamicznie niestabilni lub wymagają leczenia trombolitycznego lub embolektomii. Procedury, takie jak znieczulenie, wymagają pełnej koagulacji. U osób leczonych rywaroksabanem istnieje wzmożone ryzyko krwiaków wewnątrzczaszkowych lub podpajęczynówkowych w przypadku urazu lub wielokrotnego nakłucia, a także przy długotrwałym stosowaniu cewnika lędźwiowego. Osoby te powinny być obserwowane pod kątem objawów neurologicznych sugerujących obecność krwawienia. Procedury związane z nakłuciem lędźwiowym powinny być wykonywane w czasie, gdy działanie przeciwzakrzepowe rywaroksabanu jest minimalne. Usunięcie lub założenie cewnika zewnątrzoponowego powinno odbywać się po minimum 18 godzinach od ostatniej dawki rywaroksabanu. Kolejna dawka nie powinna być podana wcześniej niż po 6 godzinach od usunięcia cewnika. W przypadku nagłego nakłucia lędźwiowego, należy odczekać 24 godziny przed podaniem leku. Dla dzieci nie ma ustalonych danych dotyczących czasu usunięcia lub założenia cewnika do blokady centralnej podczas stosowania rywaroksabanu.

W przypadku konieczności nagłej operacji, lekarz zaleci przerwanie stosowania preparatu co najmniej 24 godziny przed zabiegiem. Jeśli nie można opóźnić operacji, lekarz rozważy korzyści stosowania preparatu w stosunku do ryzyka krwawienia. Leczenie rywaroksabanem powinno być wznowione jak najszybciej po zabiegu, gdy warunki kliniczne i hemostaza na to pozwolą. Osoby starsze mogą mieć zwiększone ryzyko krwawienia podczas stosowania preparatu. Podczas terapii mogą pojawić się poważne reakcje skórne, jak zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna naskórka i zespół DRESS. Ryzyko ich wystąpienia jest największe podczas pierwszych tygodni leczenia. W przypadku pojawienia się pierwszych poważnych objawów skórnych lub objawów nadwrażliwości w połączeniu z zmianami błon śluzowych, leczenie należy przerwać (po konsultacji z lekarzem). Preparat zawiera laktozę, dlatego osoby nietolerujące galaktozy, cierpiące na niedobór laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy, nie powinny stosować tego preparatu. Preparat nie wpływa istotnie na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania urządzeń i maszyn. W przypadku jednak wystąpienia działań niepożądanych, takich jak omdlenia czy zawroty głowy, należy powstrzymać się od prowadzenia pojazdów i obsługiwanie urządzeń/maszyn.

Preparat w postaci tabletek powlekanych przyjmowanych doustnie należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku przeoczenia dawki, należy ją jak najszybciej przyjąć, ale nie stosować podwójnej dawki tego samego dnia. Lek jest stosowany w profilaktyce udaru i zatorowości obwodowej u dorosłych oraz w leczeniu zakrzepicy i zatorowości płucnej u dorosłych i dzieci.

W razie konieczności zmiany sposobu leczenia na inny lek przeciwzakrzepowy, należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza. Preparat jest przeciwwskazany u osób z określonymi chorobami wątroby i nerek. Preparat należy przyjmować raz na dobę doustnie, popijając płynem i razem z posiłkiem. Nie należy dzielić tabletek w celu uzyskania mniejszej dawki.

Należy powiadomić lekarza o wszystkich stosowanych ostatnio lekach, także o tych dostępnych bez recepty.

Poniżej opisane interakcje dotyczą używania leku u osób dorosłych. Nie wykonano badań dotyczących interakcji u dzieci i młodzieży.

Nie zaleca się stosowania preparatu jednocześnie z silnymi inhibitorami izoenzymu 3A4 cytochromu P450 i glikoproteiny P, ponieważ może to spowodować znaczny wzrost stężenia rywaroksabanu we krwi i nasilenie jego działania, co może zwiększyć ryzyko krwawienia.

Uważa się, że leki silnie hamujące jedynie CYP3A4 lub tylko glikoproteinę P będą miały mniejszy wpływ na wzrost stężenia rywaroksabanu we krwi. Przykładowo interakcja z klarytromycyną lub erytromycyną nie powinna mieć istotnego znaczenia klinicznego, o ile pacjent nie ma problemów z funkcjonowaniem nerek.

W związku z brakiem danych klinicznych należy unikać jednoczesnego stosowania z dronedaronem.

Ze względu na zwiększone ryzyko krwawienia należy zachować ostrożność podczas łączenia rywaroksabanu z lekami hamującymi agregację płytek krwi, takimi jak:

- kwas acetylosalicylowy

- niesteroidowe leki przeciwzapalne

- klopidogrel

- leki hamujące wychwyt zwrotny serotoniny lub serotoniny i noradrenaliny z grupy SSRI lub SNRI.

Nie zaleca się stosowania preparatu z innymi lekami przeciwzakrzepowymi, poza sytuacją zmiany leczenia na lub z rywaroksabanem. Również należy unikać równoczesnego stosowania rywaroksabanu z silnymi induktorami aktywności CYP3A4, chyba że pacjent jest ściśle monitorowany pod kątem objawów zakrzepicy.

Nie stwierdzono istotnych klinicznie interakcji rywaroksabanu z midazolamem, digoksyną, atorwastatyną czy omeprazolem.

Xarelto, podobnie jak każdy lek, może wywoływać działania niepożądane, chociaż nie muszą one występować u wszystkich pacjentów stosujących ten preparat. Przypominamy, że korzyści płynące z stosowania leku zazwyczaj przewyższają szkody związane z ewentualnymi działaniami niepożądanymi. Do częstych skutków niepożądanych należą między innymi: niedokrwistość, zawroty głowy, krwotok oczny, niedociśnienie tętnicze, krwotok z nosa, biegunka, nudności, świąd skórny, siniaczenia, zmęczenie i zaburzenia czynności nerek.

Natomiast do rzadziej występujących działań niepożądanych związanych z Xarelto należą między innymi: reakcje alergiczne, krwotok mózgowy, suchość błony śluzowej jamy ustnej oraz żółtaczka. Należy pamiętać, że niektóre skutki uboczne mogą wystąpić bardzo rzadko, a nawet ich częstość nie jest znana. Dlatego ważne jest, aby monitorować wszelkie reakcje organizmu po rozpoczęciu stosowania Xarelto i zgłaszać je lekarzowi odpowiedzialnemu za leczenie. Profil bezpieczeństwa stosowania tego leku u dzieci i młodzieży jest podobny do dorosłych, choć mogą one częściej doświadczać niektórych działań niepożądanych.