Zapalenie spojówek u noworodków jest szczególnie ważne ze względu na potencjalne powikłania, które mogą prowadzić do pogorszenia widzenia.

Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe, aby uniknąć potencjalnych konsekwencji. Do zakażenia spojówek noworodka najczęściej dochodzi podczas porodu przez drogi rodne matki. 

Chemiczne zapalenie spojówek to stan zapalny spojówek, który może wystąpić u noworodka po podaniu kropli do oczu w celu zapobiegania zakażeniom. Najczęściej jest to spowodowane zastosowaniem 1% azotanu srebra, mającego zabezpieczyć przed infekcjami.

Z powodu dużej wrażliwości spojówek u niemowląt, chemiczne zapalenie spojówek może wystąpić dość często po urodzeniu.

Objawem tego stanu jest zaczerwienienie spojówek oraz niewielka ilość wydzieliny surowiczej, podobnej do łez.

Zazwyczaj chemiczne zapalenie spojówek ustępuje samoistnie po kilku dniach.

Lekarz może postawić diagnozę na podstawie charakterystycznych objawów, przeprowadzając badanie oka.

Ponieważ stan zapalny cofa się samoistnie i nie powoduje poważnych objawów, zazwyczaj nie jest konieczne żadne leczenie.

Całkowite wyleczenie następuje zazwyczaj po kilku dniach od wystąpienia objawów.

Po zakończeniu leczenia zwykle nie ma konieczności podejmowania dodatkowych działań.

Aby uniknąć wystąpienia chemicznego zapalenia spojówek u noworodków, zaleca się stosowanie 2,5% roztworu jodopowidonu, który jest skuteczniejszy i mniej drażniący niż azotan srebra.

Co to jest i jakie są przyczyny?

To jest infekcja oka spowodowana przez bakterie rzeżączki. Przekazywana jest z matki na dziecko podczas porodu. Może prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem u dziecka.

Jak często występuje?

Obecnie jest bardzo rzadka i zazwyczaj notuje się nie więcej niż jeden przypadek rocznie w Polsce. Wynika to z kampanii zapobiegania chorobom przenoszonym drogą płciową.

Jak się objawia?

Objawy pojawiają się kilka dni po urodzeniu dziecka i obejmują obrzęk powiek, ropne wydzieliny z oczu oraz inne poważne zmiany w gałce ocznej.

Nieleczone zapalenie spowodowane przez rzeżączkę może prowadzić do poważnych powikłań, a nawet ślepoty u dziecka.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

W przypadku wystąpienia objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza okulisty.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Diagnoza opiera się na obserwacji objawów oraz wynikach badań bakteriologicznych potwierdzających obecność rzeżączki.

Jakie są sposoby leczenia?

Leczenie odbywa się w szpitalu i polega na podawaniu antybiotyków oraz kropli do oczu. Konieczne jest również leczenie osób z kontaktami seksualnymi matki dziecka.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Odpowiednie leczenie może usunąć bakterie, ale zmiany w gałce ocznej mogą pozostać i prowadzić do pogorszenia widzenia.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Po zakończeniu leczenia konieczne jest monitorowanie zmian w gałkach ocznych.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Ważne jest regularne badanie matki i leczenie rzeżączki przed porodem, aby zapobiec zachorowaniu u dziecka.

Opis tła i przyczyny choroby

Opryszczkowe zapalenie spojówek to zapalenie wywołane przez wirusa opryszczki zwykłej typu 2. Infekcja ta występuje podczas porodu, gdy noworodek przechodzi przez drogi rodne chorej matki.

Częstotliwość występowania

Obecnie opryszczkowe zapalenie spojówek jest rzadkie, co jest rezultatem poprawiającej się opieki zdrowotnej nad kobietami w ciąży.

Symptomy

Objawy choroby pojawiają się między 5. a 12. dniem życia noworodka. Objawy te obejmują:

• wystąpienie pęcherzyków na powiekach,
• obfite wydzielanie surowicze,
• znaczny obrzęk powiek i spojówek,
• czerwone spojówki,
• czasami także zapalenie rogówki z owrzodzeniem o charakterystycznym wyglądzie drzewkowatym.

Rzadko występują powikłania w postaci zmian wewnątrzgałkowych lub zakażeń ogólnych.

Postępowanie w przypadku objawów

W przypadku podejrzenia opryszczkowego zapalenia spojówek należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem okulistą, który ustali zakres choroby i rozpocznie leczenie.

Diagnoza

Rozpoznanie stawia lekarz na podstawie obecności surowiczego zapalenia spojówek oraz charakterystycznych zmian na powiekach lub rogówce.

Leczenie

Leczenie polega na stosowaniu kropli lub maści przeciwwirusowych do oczu oraz leków przeciwwirusowych w przypadku zajęcia innych narządów. Konieczne jest również leczenie partnerów seksualnych, aby zapobiec ponownej infekcji.

Prognoza i profilaktyka

Wczesne leczenie zapobiega powikłaniom i zachowuje pełną ostrość wzroku. Po wyleczeniu nie ma konieczności dalszej kontroli.

Aby uniknąć choroby, ważne jest odpowiednie leczenie zakażenia u matki oraz wykrycie i leczenie infekcji narządów płciowych.

Co to jest i jak powstaje?

To zapalenie spojówek spowodowane przez bakterie, które może wystąpić u noworodków w każdym okresie życia. Bakterie dostają się do worka spojówkowego z powiek, rąk lub po urazie. Rzadko zakażenie może wystąpić podczas porodu przez drogi rodne zakażonej matki.

W jakiej częstości występuje?

W Polsce bakteryjne zapalenie spojówek jest najczęstszą postacią zapalenia spojówek u noworodków.

Jakie są objawy?

Objawy choroby to m.in. wydzielina ropna, przekrwienie spojówek i obrzęk powiek. Stan zapalny i ropienie z reguły trwa około 5 dni, bez objawów ogólnych.

Co robić, gdy pojawią się objawy?

W przypadku podejrzenia bakteryjnego zapalenia spojówek należy skonsultować się z okulistą, aby wykluczyć niedrożność dróg łzowych i rozpocząć leczenie.

Jak postawiana jest diagnoza?

Diagnozę opiera się na wywiadzie i badaniu oczu. Testy bakteriologiczne nie są zazwyczaj potrzebne, chyba że chory nie reaguje na leczenie. Wyniki tych testów mogą być negatywne po stosowaniu antybiotyków w kroplach.

Jak leczyć?

Leczenie rozpoczyna się od antybiotykowych kropli (fluorochinolony, aminoglikozydy) mających na celu skrócenie czasu trwania choroby. Ważne jest zachowanie odpowiedniego dawkowania, aby zapobiec oporności bakterii na antybiotyki.

Czy możliwe jest wyleczenie?

Tak, stan zapalny może całkowicie ustąpić w ciągu 5-7 dni.

Po zakończeniu leczenia?

Po zakończeniu leczenia nie są wymagane dodatkowe działania.

Jak zapobiec chorobie?

Ważne jest zachowanie higieny podczas opieki nad noworodkiem.

Co to jest i jakie są przyczyny?

Jest to zapalenie spojówek wywołane przez chlamydie, gatunek bakterii wewnątrzkomórkowych. Infekcja występuje podczas porodu, gdy noworodek przechodzi przez zakażone drogi rodne matki.

Jak często występuje?

Chlamydiowe zapalenie spojówek jest rzadko diagnozowane w Polsce. Jednakże w krajach takich jak Stany Zjednoczone stanowi najczęstszą przyczynę zapalenia spojówek u noworodków.

Jak się objawia?

Objawy pojawiają się między 5. a 7. dniem życia dziecka. Objawy przypominają te występujące w przypadku bakteryjnego zapalenia spojówek, takie jak obfita wydzielina śluzowo-ropna, przekrwienie spojówek oraz obrzęk powiek.

W przeciwieństwie do bakteryjnego zapalenia spojówek, które trwa zazwyczaj około 5 dni, infekcja chlamydiami ma bardziej przewlekły przebieg, często nawraca i czasami towarzyszy jej zapalenie rogówki. Często występuje także współistniejące zakażenie ogólne, takie jak zapalenie gardła, krtani, uszu lub rzadziej zapalenie płuc.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

W przypadku podejrzenia chlamydialnego zapalenia spojówek należy zgłosić się do lekarza okulisty celem wykonania odpowiednich badań diagnostycznych i rozpoczęcia leczenia.

Jak lekarz diagnozuje?

Diagnoza opiera się na obserwacji objawów, badaniu cytologicznym wymazu ze spojówki oraz testach immunologicznych na obecność bakterii w materiale pobranym z oka.

Jakie są metody leczenia?

Leczenie zakażenia chlamydiami wymaga podania antybiotyków ogólnie oraz miejscowo, w postaci kropli antybiotykowych. Konieczne jest także leczenie matki oraz osób z jej kontaktem seksualnym.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Wczesne rozpoczęcie leczenia zapobiega powikłaniom i pozwala zachować pełną ostrość wzroku u dziecka.

Co po zakończeniu leczenia?

Zakażenia chlamydiami mają skłonność do nawrotów, dlatego w przypadku powtórzenia się objawów konieczne jest ponowne leczenie.

Jak zapobiec zachorowaniu?

Regularne badania i leczenie zakażeń u ciężarnych oraz noworodków mogą zapobiec rozwojowi tej choroby.

Definicja i przyczyny

Niedrożność przewodu nosowo-łzowego jest spowodowana brakiem przepuszczalności tego przewodu i może powodować bakteryjne zapalenie spojówek u noworodków. Objawy pojawiają się około 21. dnia życia dziecka. Gromadzenie się łez w worku łzowym sprzyja rozwojowi bakterii, które mogą wywołać ropne zapalenie spojówek.

Częstość występowania

W Polsce niedrożność przewodu nosowo-łzowego dotyczy około 8% noworodków.

Objawy

Objawami niedrożności przewodu nosowo-łzowego mogą być obfite ropienie oka, niewielkie przekrwienie spojówki, obrzęk powiek, oraz sklejone powieki po przebudzeniu. Może również wystąpić zwiększone łzawienie. W przypadku braku poprawy, możliwe są powikłania takie jak zapalenie skóry powiek, ostre zapalenie woreczka łzowego oraz przetoka między woreczkiem a skórą.

Diagnoza

• stwierdzenie wydzieliny ropnej z punktów łzowych przy ucisku na woreczek łzowy,
• badanie drożności dróg łzowych metodami radiologicznymi.

Leczenie

W pierwszej kolejności zaleca się masaż woreczka łzowego. W przypadku braku poprawy po 3 miesiącach, wykonuje się zabieg sondowania dróg łzowych. Całkowite wyleczenie jest możliwe poprzez kilkakrotne sondowanie lub zespolenie nosowo-łzowe za pomocą lasera.

Po leczeniu

Po zakończeniu leczenia nie ma konieczności podejmowania dodatkowych działań.

Zapobieganie

Niedrożność przewodu nosowo-łzowego jest anomalią rozwojową, dlatego niemożliwe jest uniknięcie jej wystąpienia.

Najczęściej występującymi rodzajami stanów zapalnych oka u dzieci są zapalenia spojówek wywołane alergią lub infekcjami bakteryjnymi. W przeciwieństwie do zapaleń u noworodków, objawy zapalne w spojówkach u dzieci rzadko towarzyszą zmianom w innych częściach oka lub narządach. Choć zapalenie spojówek może wyglądać niepokojąco, zazwyczaj nie powoduje trwałych uszkodzeń ani pogorszenia wzroku.

Co to jest i jakie są przyczyny?

To jest zapalenie spojówek wywołane przez różne rodzaje bakterii. Najczęściej są to paciorkowce i gronkowce, czasami także Haemophilus influenzae oraz bakterie Gram-ujemne.

Jak często występuje?

Bakteryjne zapalenie spojówek jest jedną z najczęstszych chorób oka u dzieci, obok tego alergicznego.

Jak się objawia?

Najbardziej charakterystycznym objawem bakteryjnego zapalenia spojówek jest ropna wydzielina, która powoduje sklejanie brzegów powiek. Objawy mogą być zarówno ostrych, jak i przewlekłych. Ostre zapalenie spojówek zazwyczaj zaczyna się nagle w jednym oku, przy znacznym przekrwieniu spojówek i ropnej wydzielinie. Nakładające się powieki sprawiają wrażenie opadania. Przy infekcjach wywołanych przez paciorkowce ß-hemolityczne i Bordetella pertussis, mogą pojawić się błony na spojówce. Objawy przewlekłego zapalenia są łagodniejsze, z mniejszym przekrwieniem i wydzieliną. Mogą pojawić się także łuseczki na brzegach powiek i rzeszach, będące wysuszoną wydzieliną. Bakteryjne zapalenie spojówek zazwyczaj ustępuje samoistnie w ciągu tygodnia. Proces rzadko zajmuje rogówkę, ale może być poważniejszy u małych dzieci.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

W przypadku bakteryjnego zapalenia spojówek, można poczekać od 3 do 5 dni przed zgłoszeniem się z dzieckiem do lekarza okulisty. Jak lekarz stawia diagnozę? Diagnoza zapalenia spojówek opiera się na obserwacji objawów oka, bez konieczności specjalistycznych testów, chyba że objawy są bardzo ciężkie.

Jakie są sposoby leczenia?

Leczenie bakteryjnego zapalenia spojówek polega na stosowaniu kropli antybiotykowych o szerokim spektrum działania, takich jak fluorochinolony czy aminoglikozydy. Terapia ta ma na celu skrócenie czasu trwania infekcji.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Tak, możliwe jest całkowite wyleczenie stanu zapalnego w ciągu 5-7 dni. Co robić po zakończeniu leczenia? Po zakończeniu leczenia nie ma potrzeby podejmowania dodatkowych działań.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Aby ograniczyć ryzyko zachorowań, należy dbać o częste mycie rąk i higienę skóry twarzy.

Co to jest i jakie są przyczyny?

Alergiczne zapalenie spojówek jest spowodowane nadmierną reakcją układu immunologicznego na alergeny, co prowadzi do uwolnienia substancji chemicznych, takich jak histamina, z komórek tucznych. Te substancje powodują zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych, ich rozszerzenie oraz zwiększoną produkcję śluzu.

Jak często występuje?

W Polsce alergiczne zapalenie spojówek jest bardzo powszechne.

Jak się objawia?

Najbardziej charakterystycznym objawem alergicznego zapalenia spojówek jest świąd oczu, towarzyszą mu wodnista lub wodnisto-śluzowa wydzielina, zaczerwienienie i obrzęk spojówek, obecność brodawek spojówkowych i obrzęk powiek. W przypadku nadkażenia bakteryjnego może pojawić się wydzielina ropna. Objawy zawsze występują po obu stronach, mają charakter przewlekły i zazwyczaj nawracają sezonowo. W niektórych postaciach alergicznego zapalenia spojówek można zaobserwować zmiany w rogówce, które mogą wpływać na widzenie. Objawy oczne często towarzyszą katarowi siennemu, astmie oskrzelowej i atopowemu zapaleniu skóry.

Jedną z postaci alergicznego zapalenia spojówek jest olbrzymiokomórkowe zapalenie spojówek, które jest spowodowane reakcją spojówek na ciało obce, najczęściej soczewki kontaktowe.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

W przypadku podejrzenia alergicznego zapalenia spojówek należy udać się do lekarza okulisty celem diagnostyki i leczenia.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Diagnozę alergicznego zapalenia spojówek można postawić na podstawie wywiadu oraz charakterystycznych objawów, takich jak: świąd oczu, obustronne, przewlekłe zmiany zapalne nawracające sezonowo, wodnista lub wodnisto-śluzowa wydzielina, zaczerwienienie i obrzęk spojówek, obecność brodawek spojówkowych i obrzęk powiek.

Pomocne może być również badanie wydzieliny z oka lub zeskrobin ze spojówek, aby ustalić obecność eozynofilów, charakterystycznych dla alergii komórek. Test prowokacji dospojówkowej może być również przydatny.

Jakie są sposoby leczenia?

Leczenie alergicznego zapalenia spojówek polega na ograniczeniu kontaktu z alergenami i stosowaniu kropli przeciwalergicznych do oczu. Obecnie stosuje się różne leki, takie jak przeciwhistaminowe krople do oczu, stabilizatory komórek tucznych, kortykosteroidy i leki immunosupresyjne.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Alergiczne zapalenie spojówek jest chorobą przewlekłą, trudno jest osiągnąć całkowite wyleczenie. Jednak zmniejszenie objawów zazwyczaj obserwuje się wraz z wiekiem.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Zalecane są regularne kontrole u okulisty.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Aby uniknąć alergicznego zapalenia spojówek, ważne jest unikanie lub ograniczenie kontaktu z alergenami wywołującymi reakcję alergiczną.

Co to jest i jakie są przyczyny?

Epidemiczne zapalenie spojówek jest spowodowane przez adenowirusy, które są bardzo zakaźne i powodują epidemie. Zakażenie następuje przez bezpośredni kontakt, na przykład przez dotykanie przedmiotów z wirusami i przenoszenie ich na powieki i do oczu.

Jak często występuje?

Epidemiczne zapalenie spojówek występuje w postaci epidemii i często prowadzi do masowych zachorowań.

Jak się objawia?

Najbardziej charakterystycznymi objawami wirusowego zapalenia spojówek są: obfita, surowicza wydzielina, odczyn grudkowy spojówek oraz zapalenie górnych dróg oddechowych. Objawy mogą utrzymywać się do 3 tygodni.

Choroba zazwyczaj zaczyna się nagłym początkiem, rozwijając się najpierw w jednym oku, a następnie przenosząc się do drugiego oka po 2 dniach. Objawy obejmują obrzęk powiek, przekrwienie spojówek, grudkowy odczyn w spojówkach, obfitą wodnistą wydzielinę oraz światłowstręt.

Typowe powikłanie to nacieki w rogówce, które mogą prowadzić do pogorszenia widzenia i światłowstrętu.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Ponieważ choroba jest bardzo zakaźna, należy odizolować osobę chora od innych i unikać dotykania oczu.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Lekarz diagnozuje zapalenie spojówek na podstawie objawów oraz wywiadu medycznego, zazwyczaj nie są potrzebne dodatkowe testy.

Jakie są sposoby leczenia?

Jedyną dostępną formą terapii jest podanie kropli zawierających gancyklowir. Nacieki w rogówce zazwyczaj wchłaniają się samoistnie w ciągu kilku tygodni.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Tak, całkowite wyleczenie zapalenia spojówek jest możliwe w ciągu 3 tygodni.

Co robić po zakończeniu leczenia?

Po zakończeniu leczenia nie ma konieczności podejmowania dodatkowych działań.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Aby uniknąć zachorowania na epidemiczne zapalenie spojówek, należy unikać kontaktu z osobami chorymi oraz unikać dotykania przedmiotów z wirusami.

Co to jest i jakie są przyczyny?

Opryszczkowe zapalenie spojówek wywoływane jest przez wirus opryszczki zwykłej typu 1.

Jak często występuje?

Opryszczkowe zapalenie spojówek nie jest powszechne i nie jest częstą przyczyną zapalenia spojówek u dzieci.

Jak się objawia?

Charakterystycznymi objawami wirusowego zapalenia spojówek są obfita, surowicza wydzielina, odczyn grudkowy spojówek oraz zapalenie dróg oddechowych. Objawy mogą utrzymywać się do 3 tygodni.

Opryszczkowe zapalenie spojówek często poprzedza pojawienie się małych pęcherzyków na powiekach, które później pękają i tworzą strupienne owrzodzenia. Powiększone węzły chłonne są także częstym objawem. Może wystąpić także zapalenie rogówki z charakterystycznym drzewkowatym ubytkiem nabłonka.

Objawami zapalenia opryszczkowego spojówek są pęcherzyki na powiekach oraz drzewkowate zapalenie rogówki.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Jeśli podejrzewasz opryszczkowe zapalenie spojówek, zalecane jest skonsultowanie się z lekarzem okulistą, szczególnie jeśli występuje pogorszenie wzroku lub zmiany na rogówce.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Rozpoznanie zapalenia wykonuje się na podstawie badania oczu i wywiadu. Charakterystyczne są pęcherzyki na powiekach oraz nacieki na powierzchownych warstwach rogówki.

Hodowle wirusowe oraz testy immunodiagnostyczne rzadko pomagają w ustaleniu diagnozy.

Jakie są sposoby leczenia?

W leczeniu zapaleń spojówki spowodowanych przez wirusy opryszczki stosuje się acyklowir lub gancyklowir w postaci maści lub żelu do oczu. W przypadku ciężkiego zapalenia rogówki może być konieczne podawanie doustne acyklowiru.

Nie zaleca się stosowania kortykosteroidów, ponieważ mogą ułatwiać rozprzestrzenianie się wirusa.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Całkowite wyleczenie jest możliwe w ciągu 3 tygodni. Ciężkie postacie zapalenia rogówki mogą jednak prowadzić do trwałego upośledzenia widzenia.

Co robić po zakończeniu leczenia?

Po zakończeniu leczenia nie są wymagane dodatkowe działania.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Nie ma skutecznych metod zapobiegania.

Chlamydiowe zapalenie spojówek, zwane również wtrętowym zapaleniem spojówek, jest spowodowane przez chlamydie, które są rodzajem wewnątrzkomórkowych bakterii. Przenosi się głównie drogą seksualną lub poprzez samozakażenie. Najczęściej dotyczy jednego oka i występuje u młodzieży.

Chociaż chlamydiowe zapalenie spojówek jest diagnozowane dość rzadko w Polsce, uważa się, że występuje częściej, niż sądzono.

Objawami wtrętowego zapalenia spojówek są śluzowo-ropna wydzielina, odczyn grudkowy spojówek, przewlekły przebieg z okresami zaostrzeń i remisji oraz możliwe zapalenie rogówki. Charakterystyczne jest występowanie śluzowo-ropnej wydzieliny i odczynu grudkowego.

Aby potwierdzić diagnozę, lekarz może wykonać badania diagnostyczne, takie jak badania cytologiczne wymazu ze spojówki

Leczenie zapalenia spojówek związane z zakażeniem chlamydiami zazwyczaj polega na podaniu antybiotyków ogólnie i miejscowo. Leczenie powinno być rozpoczęte jak najszybciej, aby uniknąć powikłań.

Wczesne rozpoczęcie leczenia jest kluczowe dla pełnego wyleczenia i zachowania pełnej ostrości wzroku. Po zakończeniu leczenia zaleca się regularne kontrole, ponieważ zakażenia chlamydiami mogą nawracać.

Aby uniknąć zachorowania, warto zdać sobie sprawę, że najczęstsze zakażenia chlamydiami występują podczas seksu oralnego.