Cewka moczowa, będąca ostatnim fragmentem dróg moczowych, służy do odprowadzania moczu z pęcherza na zewnątrz. Jej długość różni się w zależności od płci. Zewnętrzne ujście cewki moczowej znajduje się z przodu od pochwy u kobiet i na szczycie penisa u mężczyzn.

Zapalenie cewki moczowej jest stanem zapalnym błony śluzowej cewki wywołanym zakażeniem przez różne drobnoustroje. Najczęściej jest przekazywane drogą kontaktów płciowych. Wyjątkowość stanowią przypadki, gdzie przyczyną zapalenia cewki moczowej jest inna, na przykład wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego, obecność ciał obcych w cewce moczowej lub powikłania zakażenia układu moczowego.

W zależności od przyczyny, zapalenie cewki moczowej można podzielić na dwie kategorie:

• Rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej spowodowane jest przez bakterię - dwoinkę rzeżączki.
• Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej najczęściej jest wywołane przez chlamydie, a rzadziej przez mykoplazmy lub rzęsistka pochwowy.

Zachorowalność na zapalenie dróg moczowych jest trudna do oszacowania, ponieważ często przebiega bez widocznych objawów. Dodatkowo wiele osób z symptomami tego schorzenia nie konsultuje się z lekarzem i nie poddaje się leczeniu. Ze względu na sposób przenoszenia się drogą płciową, choroba ta dotyczy głównie osób młodych i aktywnych seksualnie. Typowym pacjentem jest zazwyczaj młody mężczyzna, który prowadzi życie seksualne z różnymi partnerkami. Choć zapalenie dróg moczowych u kobiet występuje z podobną częstością, znaczna część przypadków przebiega bez objawów, przez co powszechnie uważa się, że kobiety chorują rzadziej niż mężczyźni.

Zapalenie cewki moczowej może występować bez żadnych objawów. Tak jest nawet u większości kobiet i u połowy mężczyzn z zapaleniem cewki moczowej spowodowanym przez chlamydie. Natomiast zapalenie cewki moczowej związane z rzeżączką zazwyczaj charakteryzuje się wyraźnymi objawami.

Objawy pojawiają się po kilku (4-7) dniach po zakażeniu rzeżączkowym lub w ciągu 2 tygodni po kontakcie zakaźnym partnerem w przypadku zakażeń nierzeżączkowych. Zwykle nie występują objawy ogólne (takie jak gorączka, pogorszenie samopoczucia itp.), ale w rzadkich przypadkach zakażenia rzeżączkowego mogą wystąpić objawy zapalenia spojówek lub zapalenia stawów.

Objawy zapalenia cewki moczowej u mężczyzn obejmują:

• wyciek z cewki moczowej zawierający treść śluzowo-ropną lub ropną. Wyciek może mieć różne kolory: biały, żółty, zielony lub brązowy. Można zauważyć go na bieliźnie (suche plamy spowodowane wyciekiem z cewki). W wydzielinie z cewki może znajdować się krew.
• ból, pieczenie lub szczypanie w cewce moczowej, zwłaszcza na końcu cewki przy jej ujściu na szczycie penisa, podczas oddawania moczu. Te dolegliwości mogą być najbardziej intensywne rano, podczas pierwszego oddawania moczu po nocy. Może wystąpić podrażnienie i zaczerwienienie ujścia cewki moczowej.
• świąd w zewnętrznym ujściu cewki moczowej odczuwany również między oddawaniem moczu.
• uczucie ciężkości lub bólu w jądrach.
• W przypadku braku leczenia mogą wystąpić dalsze objawy wskazujące na powikłania lub dodatkowe schorzenia, takie jak infekcja układu moczowego, zapalenie gruczołu krokowego lub zapalenie najądrza (gorączka, ból krocza, ból miednicy, częste oddawanie moczu, nagłe parcie na mocz itp.).

Objawy zapalenia cewki moczowej u kobiet obejmują:

• upławy (nowa lub zwiększona ilość wydzieliny pochwy)
• ból w dolnej części brzucha
• Rzadziej mogą pojawić się zaburzenia takie jak krwawienia międzymiesiączkowe, znaczne nasilenie krwawienia menstruacyjnego, pieczenie podczas oddawania moczu.

Nawet bez leczenia objawy zapalenia cewki moczowej zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu 6 miesięcy, zazwyczaj w ciągu kilku tygodni. Należy pamiętać, że to nie oznacza wyleczenia zakażenia. W wielu przypadkach osoba nadal jest nosicielem zakażenia i może zarażać partnerów seksualnych.

Jeśli pojawią się objawy sugerujące zapalenie cewki moczowej, należy skonsultować się z lekarzem - zazwyczaj będzie to lekarz POZ lub ginekolog. Ważne jest, aby infekcja została natychmiast leczona, aby zapobiec powikłaniom oraz zakażeniu partnerów seksualnych.

Warto również powstrzymać się od wszelkich kontaktów seksualnych, ponieważ można zakażać partnerów.

Partnerzy seksualni chorej osoby także powinni jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, ponieważ istnieje duże ryzyko zakażenia, nawet jeśli nie wykazują objawów.

Zgłaszane symptomy i dolegliwości są na tyle charakterystyczne, że na ich podstawie lekarz może podejrzewać zapalenie cewki moczowej. Podczas wywiadu lekarz zbiera informacje dotyczące kontaktów seksualnych, rodzaju partnerów, zabezpieczeń oraz ewentualnych chorób przenoszonych drogą płciową.

Podczas badania lekarz sprawdza narządy płciowe, ujście cewki moczowej, węzły chłonne w pachwinach, a u mężczyzn bada również gruczoł krokowy. Analizuje wydzieliny z cewki moczowej oraz inne wyniki badań.

Na podstawie informacji z wywiadu, symptomów i wyników badań lekarz może postawić diagnozę zapalenia cewki moczowej i zalecić odpowiednie leczenie.

Czasami konieczne jest wykonanie dodatkowych badań moczu, posiewów czy wymazów, ale rzadko jest konieczne bardziej złożone badanie krwi.

Zapalenie cewki moczowej wynikające z infekcji wymaga leczenia za pomocą leków przeciwdrobnoustrojowych, zwłaszcza antybiotyków.

Często trudno jest ustalić, czy zapalenie cewki moczowej jest spowodowane przez rzeżączkę czy nie-rzeżączkę. Dodatkowo pacjent z zakażeniem rzeżączkowym może również mieć zakażenie nie-rzeżączkowe. Dlatego lekarz zazwyczaj zaleca lek skuteczny w obu postaciach zapalenia cewki moczowej. Przykładem takiego leku jest azytromycyna, która jest przyjmowana doustnie jednorazowo. W przypadku rozpoznania zapalenia spowodowanego rzeżączką, lekarz może zalecić inne leki, takie jak cyprofloksacyna lub ofloksacyna (stosowane doustnie przez 7 dni) lub jednorazowy zastrzyk domięśniowy ceftriaksonu. Jeśli diagnoza wskazuje na zapalenie nie-rzeżączkowe, lekarz może zalecić doksycyklinę doustnie przez 7 dni. W przypadku braku skuteczności leczenia, mogącą być przyczyną jest zakażenie rzęsistkiem pochwowym, na które skuteczne jest leczenie metronidazolem doustnie przez 5 dni.

Ważne jest również, aby leczyć wszystkich partnerów seksualnych z ostatnich 6 miesięcy. Zazwyczaj nie są one poddawane badaniom diagnostycznym, ponieważ mogą one wykazać wynik fałszywie ujemny, nawet jeśli partner jest zakażony. U partnerów stosuje się jednakowe leczenie.

Należy powstrzymać się od kontaktów seksualnych do zakończenia leczenia, co zazwyczaj oznacza 7-dniową przerwę, nawet jeśli terapia polega na jednorazowym przyjęciu leku. To samo dotyczy partnerów.

Zastosowanie odpowiedniej antybiotykoterapii w odpowiedniej dawce i przez odpowiedni czas prowadzi do całkowitego wyleczenia stanu zapalnego cewki moczowej. Dlatego leczenie nie powinno być przerywane przedwcześnie, nawet jeśli objawy ustąpią.

Warunkiem skuteczności terapii jest jednoczesne leczenie partnerów seksualnych. Jeśli prawidłowo prowadzone leczenie spowoduje całkowite ustąpienie objawów, a następnie po pewnym czasie objawy zapalenia cewki moczowej pojawią się ponownie, może to świadczyć o nowym zakażeniu, które zostało przekazane od partnera seksualnego.

Po zakończeniu terapii zapalenia cewki moczowej należy przestrzegać zaleceń lekarza. Wizyta kontrolna powinna być zaplanowana po zakończeniu leczenia (zazwyczaj po około 2 tygodniach), aby ocenić skuteczność terapii i upewnić się, że partnerzy seksualni również przeszli leczenie. W przypadku utrzymujących się objawów konieczne może być przeprowadzenie dodatkowych badań diagnostycznych układu moczowo-płciowego. Po zakażeniu chlamydiami kobiety mogą doświadczać powikłań, takich jak zespół zapalenia narządów miednicy, a u mężczyzn może rozwinąć się przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego lub zapalenie najądrza.

Aby uniknąć infekcji zapaleniem cewki moczowej, warto przestrzegać zasad bezpiecznego współżycia. Korzystanie z prezerwatywy znacznie zwiększa ochronę przed przeniesieniem chorób zakaźnych. Ryzyko zakażenia wzrasta wraz z liczbą partnerów seksualnych, zwłaszcza przypadkowych.