Róża to choroba zapalna skóry i tkanki podskórnej, spowodowana przez bakterie paciorkowców grupy A, głównie Streptococcus pyogenes. Zakażenie jest przenoszone przez kontakt bezpośredni z osobami zarażonymi. Bakterie mogą dostać się do organizmu przez uszkodzoną skórę lub błonę śluzową i szerzyć się naczyniami chłonnymi. Istnieją czynniki ryzyka, które mogą predysponować do zachorowania, takie jak przewlekły obrzęk kończyny, przebyta zakrzepica żył głębokich, cukrzyca czy dożylne przyjmowanie narkotyków. Okres wylęgania choroby wynosi od 1 do 4 dni.

Róża to dość powszechna choroba. Według danych epidemiologicznych z Polski z 2013 roku, zanotowano 5242 przypadki zachorowań na różę, z czego 44,8% wymagało hospitalizacji.

Róża to infekcja skóry i tkanki podskórnej, która charakteryzuje się nagłym pojawieniem i szybkim przebiegiem. Główne symptomy obejmują zmiany skórne. Najczęstsze miejsca występowania róża to podudzie, twarz oraz kończyna górna u kobiet po mastektomii z powodu raka. Skóra zazwyczaj jest żywoczerwona, błyszcząca, obrzęknięta, bolesna i cieplejsza w dotyku. Czasem mogą pojawić się drobne wybroczyny, a także linijne zaczerwienienia wzdłuż naczyń chłonnych. Chorobie towarzyszą objawy ogólne jak dreszcze, wysoka gorączka i powiększone węzły chłonne. Róża może powodować poważne zaburzenia ogólnoustrojowe i nie pozostawia odporności na zakażenie, dlatego często nawraca, zwłaszcza u osób predysponowanych.

W zależności od obrazu zmian skórnych, można wyróżnić różne postacie kliniczne róża, takie jak róża pęcherzowa, róża krwotoczna, róża zgorzelinowa, róża pełzająca oraz róża nawrotowa. Badanie lekarskie może potwierdzić diagnozę na podstawie objawów skórnych i podwyższonej temperatury ciała.

Jeśli podejrzewasz róże, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem rodzinnym, aby ustalić dalszy plan leczenia. Decyzja o tym, czy leczenie będzie prowadzone w domu czy w szpitalu, zależy od stanu ogólnego pacjenta i ewentualnych współistniejących chorób.

Z reguły, do ustalenia diagnozy i rozpoczęcia leczenia wystarczają informacje przekazane przez pacjenta oraz objawy zauważone podczas badania fizykalnego. Lekarz może skorzystać z wyników badań laboratoryjnych, takich jak morfologia krwi, w której obserwuje się zwiększoną liczbę leukocytów, neutrofile dominują w rozmazie krwi, podwyższone wartości CRP oraz podwyższone miano antystreptolizyny O (ASO). W niektórych przypadkach zalecane jest wykonanie ultrasonografii (USG) kończyn dolnych metodą Dopplera w celu wykluczenia zakrzepicy żył kończyn dolnych.

W leczeniu infekcji skórnej zwannej różą konieczne jest stosowanie antybiotyków. W łagodnej postaci choroby można leczyć się w domu doustnym antybiotykiem. W przypadku ciężkiego zakażenia zaleca się hospitalizację i podawanie antybiotyków dożylnie. Zazwyczaj stosuje się antybiotyki z grupy penicylin lub ich pochodne. Poprawa po leczeniu jest zazwyczaj szybka, czasami już na drugi dzień objawy są mniejsze. Może jednak zajść potrzeba oczekiwania na efekty terapii ponad tydzień, dlatego ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich i nieprzerywanie antybiotykoterapii na własną rękę. Czas trwania antybiotykoterapii może być różny. W przypadku pogorszenia się stanu chorego leczonego ambulatoryjnie, konieczna jest natychmiastowa konsultacja z lekarzem, ponieważ może potrącić konieczność hospitalizacji.

W celu złagodzenia objawów choroby stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe: paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne. W leczeniu wspomagającym miejscowo można stosować okłady chłodzące (np. z jałowego 0,9% roztworu NaCl), nie nakładać opatrunków uciskowych, a w przypadku różańca na kończynie – utrzymywać kończynę uniesioną w celu zmniejszenia obrzęku. Czasami lekarz może zalecić leki moczopędne w celu zmniejszenia obrzęków oraz leki poprawiające krążenie. Po zakończeniu leczenia różańca, czasami profilaktycznie podaje się leki przeciwzakrzepowe.

Stosowanie odpowiedniego antybiotyku zazwyczaj prowadzi do całkowitego wyleczenia różańca. Choroba nie pozostawia zazwyczaj żadnych powikłań. Leczenie różańca kończy się wyzdrowieniem w ciągu 1–2 tygodni. Czasami można zauważyć łuszczenie się skóry oraz miejscowe przebarwienia. W przypadku różańca na kończynie dolnej, czasami pojawia się przewlekły obrzęk. W przypadku ciężkiego przebiegu choroby może być konieczne leczenie szpitalne.

Po przebyciu różańca organizm nie nabiera odporności na ponowne zachorowanie. Częstość nawrotów jest na tyle charakterystyczna, że rumień zazwyczaj pojawia się w tych samych miejscach, co poprzednio. Obecność toksyn paciorkowców może prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia układu limfatycznego, dlatego leczenie nawrotowego różańca może być długotrwałe.

W domu po zakończeniu leczenia lekarz zazwyczaj zaleci kontrolną wizytę celem oceny skuteczności terapii oraz wykluczenia ewentualnych powikłań.

Ryzyko zachorowania na różę wzrasta wraz z osłabieniem odporności organizmu. Dotyczy to głównie osób starszych, osób chorych na cukrzycę oraz osób podatnych na infekcje bakteryjne i wirusowe.

• Aby uniknąć zachorowania na różę, należy skutecznie leczyć wszelkie infekcje, szczególnie wywołane przez paciorkowce, np. anginy.
• Ważne jest również dbanie o ogólną odporność organizmu poprzez zdrową dietę bogatą w owoce i warzywa, unikanie nałogów oraz zwiększenie aktywności fizycznej.
• Regularne badania kontrolne stężenia cholesterolu, ciśnienia tętniczego oraz stężenia glukozy we krwi są istotne. Mogą pomóc w diagnozie chorób układu sercowo-naczyniowego, które zwiększają ryzyko zachorowania na różę.
• Osoby z niewydolnością krążenia, szczególnie z żylakami oraz zaburzeniami odpływu chłonki, również stanowią grupę zagrożoną zwiększonym ryzykiem rozwoju róży. Nie należy lekceważyć nawet drobnych zmian skórnych u takich osób i należy skutecznie leczyć przewlekłą niewydolność żylną i zakrzepicę w kończynach dolnych.

Nie istnieje szczepienie przeciwko różycy ani trwała odporność po przechorowaniu tej choroby.