Choroba Scheuermanna, zwana również jako kifoza młodzieńcza, dotyka odcinka piersiowego kręgosłupa, przeważnie u osób w okresie dorastania, głównie chłopców. Najczęściej objawia się po ukończeniu 13. roku życia. Proces chorobowy prowadzi do deformacji kręgów poprzez obniżanie ich wysokości i degenerację krawędzi. W rezultacie kręgi nabierają kształtu klina zamiast prawidłowego, prostokątnego kształtu.

Zdrowy kręgosłup charakteryzuje się naturalnymi krzywiznami - kifoza piersiowa i krzyżowa do tyłu oraz lordoza lędźwiowa i szyjna do przodu.

W przypadku choroby Scheuermanna następuje pogłębienie kifozy piersiowej, co powoduje nadmierną wypukłość odcinka piersiowego, prowadząc do okrągłych, "garbatych" pleców. Zniekształcenie kręgosłupa, które rozwija się w wyniku tej choroby, staje się nieodwracalne po kilku latach jej trwania.

Pochodzenie choroby Scheuermanna pozostaje niejasne. Istnieje tendencja rodzinna do jej występowania, jednak nie ma potwierdzenia związku między praktykowaniem określonych dyscyplin sportowych (np. podnoszenie ciężarów) a rozwojem tej choroby.

Dane wskazują, że od 4 do 8 procent młodzieży w wieku dojrzewania cierpi na tę chorobę, zazwyczaj częściej mężczyzn. Wysocy chłopcy są bardziej narażeni na rozwinięcie ciężkiej postaci schorzenia.

Głównym objawem choroby Scheuermanna jest widoczne i powiększające się deformacja pleców. Plecy osoby dorastającej stają się nadmiernie zaokrąglone, "garbate", cała postawa pacjenta może być nieprawidłowa (pochylenie do przodu całego tułowia, wysunięcie barków do przodu), a ruchomość kręgosłupa ograniczona. Dlatego nieprawidłowości łatwo można zauważyć, patrząc na plecy dziecka z boku. Deformacji towarzyszyć mogą dolegliwości bólowe oraz ogólne uczucie zmęczenia, osłabienia i rozbicia. Ból zazwyczaj nie jest silny, czasami dolegliwości mogą wzrastać przy zginaniu kręgosłupa, po aktywności fizycznej i ustępować w spoczynku.

Początkowy ból nie wynika z urazu. Choroba rozwija się stopniowo w ciągu kilku lat, gdy pacjent dorasta. Po zakończeniu wzrostu powstała deformacja staje się trwała i nie ulega zmianie.

W bardzo rzadkich sytuacjach deformacja jest tak duża, że prowadzi do trudności z oddychaniem z powodu zniekształcenia klatki piersiowej lub zaburzeń neurologicznych spowodowanych uciskiem kości kręgosłupa na rdzeń kręgowy (mrowienie kończyn, zaburzenia czucia itd.).

U wielu osób choroba Scheuermanna przebiega bezobjawowo lub objawy są tak łagodne, że nie zmuszają pacjentów do konsultacji lekarskiej. Często chorzy dowiadują się o swojej chorobie przypadkowo, podczas rutynowych badań kręgosłupa z innych powodów, często wiele lat po zakończeniu wzrastania.

Młoda, dorastająca osoba powinna skonsultować się z ortopedą dziecięcym w przypadku zauważenia deformacji kręgosłupa, aby postawić diagnozę. W przypadku ciężkiego postępu choroby, konieczne może być skierowanie pacjenta do specjalistycznego ośrodka leczenia deformacji kręgosłupa, ale jest to rzadkie zdarzenie.

Choroba Scheuermanna, jak wspomniano, zaczyna się w okresie dojrzewania i po zakończeniu wzrostu zmiany stają się trwałe. Wykrycie zmian w badaniach obrazowych u dorosłych pacjentów, sugerujących przebytą chorobę Scheuermanna, nie jest samo w sobie powodem do konsultacji z ortopedą – dorośli pacjenci nie wymagają leczenia z tego powodu, o ile nie doświadczają żadnych dolegliwości. Przebycie tej choroby może jednak zwiększyć ryzyko wystąpienia dyskopatii w odcinku piersiowym kręgosłupa u osób dorosłych, co może wymagać interwencji lekarskiej.

Rozpoznanie choroby Scheuermanna ustala się na podstawie analizy medycznej, badania pacjenta oraz odpowiedniego badania radiologicznego. U osób chorych badanie radiologiczne może wykazać kręgi o nietypowych kształtach oraz degenerację kręgów.

W przypadku zaawansowanej postaci choroby - znacznego zniekształcenia kręgosłupa - konieczne może być dodatkowo wykonanie rezonansu magnetycznego i/lub tomografii komputerowej.

W większości przypadków postępowanie jest minimalizujące i polega na wykorzystaniu różnych technik mających na celu zmniejszenie objawów. Wykorzystuje się terapię fizyczną - głównie ćwiczenia mające na celu wzmocnienie mięśni pleców oraz techniki manipulacyjne. Zalecana jest aktywność fizyczna, która pomaga utrzymać sprawność, poprawia kondycję pacjenta i zapobiega negatywnym skutkom choroby. Czasami konieczne może być również stosowanie leków przeciwbólowych.

W bardzo sporadycznych przypadkach, gdy zniekształcenie jest poważne, mogą być wymagane bardziej agresywne interwencje, takie jak leczenie w sztywnym gorsecie ortopedycznym lub operacyjna korekcja zniekształceń i stabilizacja kręgosłupa.

Prognoza w przypadku choroby Scheuermanna jest stosunkowo dobra - u większości pacjentów choroba przebiega bez symptomów lub można łagodzić dolegliwości za pomocą metod nieinwazyjnych (takich jak fizjoterapia, aktywność fizyczna, a czasami środki przeciwbólowe). Nawet jeśli choroba pozostawi pewne skutki (jak deformacje kręgosłupa czy ograniczenia ruchomości), nie powinny one utrudniać normalnego funkcjonowania większości osób.

U niektórych chorych, poza defektem estetycznym, przebyta choroba może sprzyjać wystąpieniu przewlekłego bólu spowodowanego zmianami zwyrodnieniowymi - w takich przypadkach rokowanie może być gorsze, szczególnie jeśli deformacja była duża i wymagała leczenia gorsetem lub operacyjnego.

Ponieważ nie znamy przyczyn choroby, nie mamy także pewnych metod profilaktyki.