Badanie endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej, zwanej również ECPW, jest jedną z najbardziej skutecznych technik oceniających drogi żółciowe i przewody trzustkowe. Czasami procedura ta jest nazywana ERCP, co pochodzi od angielskiej nazwy (). Ponieważ jest to badanie inwazyjne, stosuje się je wyłącznie w celach diagnostycznych, gdy inne badania nie są możliwe lub ich wyniki są niejednoznaczne, a konieczne jest pobranie próbek do badań histologicznych. ECPW wykonuje się głównie w celach terapeutycznych, takich jak usuwanie kamieni z dróg żółciowych i trzustkowych, zakładanie protez, poszerzanie dróg żółciowych lub pobieranie wycinków.

Wykorzystanie techniki ECPW pozwala pacjentom uniknąć leczenia operacyjnego, pomaga zlokalizować przeszkodę w odpływie żółci oraz jej przyczynę, a w przypadku chorób trzustki pomaga w diagnozie nowotworów i przewlekłych stanów zapalnych.

Podczas procedury pacjent leży na brzuchu lub na plecach w zależności od rodzaju znieczulenia. Na początkowym etapie ECPW wykorzystuje się narzędzia endoskopowe. Duodenoskop wprowadza się do dwunastnicy w okolicę brodawki Vatera, gdzie łączą się drogi żółciowe i trzustkowe. Podaje się środek kontrastowy do dróg żółciowych i trzustkowych, a następnie ocenia się ich obraz za pomocą metod radiologicznych. W razie wykrycia nieprawidłowości można podjąć odpowiednie działania terapeutyczne, np. usunięcie złogów.

ECPW jest przeprowadzane jedynie, gdy jego wynik ma wpływ na dalsze postępowanie i potencjalne korzyści przewyższają związane z nim ryzyko. Konieczną przeciwwskazaniem jest brak zgody pacjenta na procedurę. Do ogólnych przeciwwskazań należą:

• ostre zespoły wieńcowe
• ostra lub ciężka przewlekła niewydolność serca
• ostra niewydolność oddechowa
• niewyrównane zaburzenia krzepnięcia krwi
• zwężenie w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego o średnicy mniejszej niż średnica duodenoskopu
• perforacja przewodu pokarmowego.

ECPW w ciąży przeprowadza się jedynie w przypadkach terapeutycznych, w bezpiecznym dla ciężarnej i płodu znieczuleniu, z minimalnym narażeniem na promieniowanie jonizujące i elektrokoagulację oraz z zastosowaniem osłon macicy.

Endoskopowa chirurgia pęcherzyka żółciowego jest bezpieczną procedurą pod warunkiem, że wykonuje ją doświadczony lekarz. Jednak jak przy każdej inwazyjnej procedurze terapeutycznej, istnieje ryzyko powikłań. Częstość powikłań związanych z endoskopową chirurgią pęcherzyka żółciowego wynosi 5–10% i wzrasta wraz z liczbą przeprowadzanych procedur. Najczęstszymi powikłaniami są ostre zapalenie trzustki (najczęściej łagodne, ale w skrajnych przypadkach mogące prowadzić nawet do zgonu), krwawienie (zwykle samoistnie ustępujące), zapalenie dróg żółciowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego oraz perforacja przewodu pokarmowego (rzadko).

Możliwe są również powikłania związane z znieczuleniem podanym przed zabiegiem.

Po zakończeniu procedury endoskopii należy pozostać na czczo, aż lekarz udzieli odpowiednich wskazówek. Bezpośrednio po zabiegu monitorowany jest stan pacjenta, a niezbędne badania biochemiczne są wykonywane w celu szybkiego wykrycia ewentualnych powikłań. W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, takich jak bóle, wymioty (również z krwią lub przypominające fusy kawy), obecność krwi w stolcu lub czarny stolec, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem lub pielęgniarką. W ciągu dnia lub dwóch po zabiegu pacjent może doświadczać lekkiego bólu gardła.

Zazwyczaj po procedurze endoskopii konieczne jest pozostanie w szpitalu przez dobę. W niektórych sytuacjach może być konieczne przedłużenie hospitalizacji.

Jeśli endoskopia wykonywana jest ambulatoryjnie w znieczuleniu ogólnym, w dniu zabiegu nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych i konieczna jest obecność drugiej osoby podczas powrotu do domu.