Elektroencefalografia (EEG) jest procedurą diagnostyczną, która zarejestrowuje aktywność elektryczną mózgu poprzez umieszczenie elektrod na głowie pacjenta. Wynikiem badania jest zapis fali mózgowych, zwany encefalogramem. EEG jest używane do diagnozowania chorób układu nerwowego poprzez dostarczanie informacji o aktywności mózgu.

Lekarz może zdecydować się na przeprowadzenie badania EEG w celu zidentyfikowania choroby układu nerwowego (mózgu) lub monitorowania istniejącej już choroby. Najczęściej EEG jest wykonywane w diagnostyce padaczki (epilepsji), której objawy mogą obejmować napady drgawkowe, epizody dezorientacji lub trudności w kontakcie z otoczeniem, a czasem również automatyczne ruchy (np. mlaskanie, przełykanie śliny) lub inne symptomy.

Lekarz może zalecić również wykonanie EEG u pacjentów po urazach mózgu, cierpiących na guzy mózgu, problemy z pamięcią, zaburzenia snu, epizody omdlenia lub inne objawy sugerujące choroby układu nerwowego. Dodatkowo, zlecenie badania EEG może mieć miejsce w przypadku osób znajdujących się w śpiączce, a także przed planowaną operacją mózgu.

Przed przystąpieniem do badania EEG nie trzeba specjalnie się przygotowywać, ponieważ jest to badanie bezinwazyjne, które przeprowadza się na spokojnie.

Wieczorem przed badaniem EEG należy umyć włosy jedynie szamponem. Nie powinno się stosować na nie żadnych odżywek, kremów, pianek ani żeli, ponieważ na głowę zostaną przytwierdzone elektrody lub założony specjalny czepiec, a prawidłowe przygotowanie zapewni rzetelne wyniki badania.

Przed badaniem nie wolno spożywać produktów zawierających kofeinę od 8 do 12 godzin.

Jeśli pacjent regularnie przyjmuje jakieś leki, powinien skonsultować się z lekarzem, czy powinien je zażyć przed badaniem. Zazwyczaj leki należy przyjąć normalnie, ale czasem może być konieczna zmiana dawki.

Trzeba przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących snu. Czasem przed badaniem EEG może być konieczne wybranie się na nocną czuwanie, czyli czuwanie w nocy poprzedzającej badanie, znaną jako EEG po deprywacji snu. W takim przypadku należy nie spać noc przed badaniem, nie pić kawy, alkoholu ani napojów energetyzujących.

Badanie aktywności elektrycznej mózgu, zwane EEG, zazwyczaj przeprowadza się w specjalistycznej pracowni. Elektrody są umieszczane na skórze głowy lub osoba badana nosi specjalny czepek z elektrodami, które są połączone z komputerem rejestrującym działanie mózgu.

Po przygotowaniu elektrod, pacjent leży wygodnie na łóżku lub fotelu. Osoba przeprowadzająca badanie instruuje pacjenta, co ma robić w trakcie badania, na przykład obserwować migające światła lub kontrolować oddech. W przypadku badań podczas snu, zapewniane są odpowiednie warunki – spokój i półmrok. istnieje możliwość podania leków nasennych.

Badanie EEG trwa zazwyczaj około godziny, ale w wybranych przypadkach może trwać dłużej, nawet przez całą noc. W niektórych przypadkach zapis może być łączony z nagraniem wideo dla dokładniejszej analizy zachowania pacjenta podczas badania. Jest to tzw. "wideo-EEG".

W niektórych przypadkach wykonuje się także ambulatoryjne badanie EEG, gdzie pacjent nosi przenośny rejestrator fali mózgowych przez kilka dni, podczas wykonywania codziennych czynności.

Po przeprowadzeniu EEG elektrody lub czepek są usuwane. Większość pacjentów może powrócić do codziennych czynności. Jeśli lekarz podał pacjentowi środek nasenny przed badaniem, może on odczuwać senność przez pewien czas po badaniu. W takiej sytuacji nie powinien on samodzielnie prowadzić samochodu.

Badanie elektoencefalograficzne jest bezbolesne i nieinwazyjne, zwykle nie ma żadnych skutków ubocznych. Pozwala jedynie uzyskać informacje na temat działania mózgu, czyli energii elektrycznej generowanej przez mózg. Badanie EEG nie powoduje żadnych zmian w mózgu i nie umożliwia odczytania myśli ani uczuć.

Analiza EEG identyfikuje zmiany związane z aktywnością mózgu, pokazując rodzaj fal generowanych przez mózg.

Mimo że EEG nie dostarcza obrazowych informacji o mózgu, nie obserwuje się na wyniku żadnych struktur czy półkul.

Interpretacja rezultatów badania elektroencefalograficznego jest przeprowadzana przez specjalistę, zwykle neurologa. Niezbędna jest wiedza na temat funkcjonowania mózgu oraz obecności określonych fal, zależnie od aktywności osoby badanej (czy jest w fazie czuwania czy snu).

EEG jest badaniem uzupełniającym, które lekarz zawsze zleca z konkretnym celem, na przykład w celu wyjaśnienia objawów czy postawienia diagnozy. Należy pamiętać, że nie zawsze jest ono wystarczające, ponieważ rejestruje aktywność mózgu tylko w określonym momencie. W przypadku pacjentów, którzy mają napady padaczkowe (np. epizody „wyłączania się”), jeśli w trakcie krótkiego czasu trwania badania EEG nie występuje dany objaw, może się nie udać wyjaśnić jego przyczyny.

U niektórych osób wyniki EEG mogą być prawidłowe, nawet jeśli występują u nich drgawki lub inne zaburzenia pracy mózgu. W takich przypadkach lekarz może zalecić dłuższe badanie EEG lub inne testy mózgu.