Zakażenia grzybicze są częstymi infekcjami skóry, które często występują u dzieci i stanowią poważny problem medyczny z powodu łatwego rozprzestrzeniania się. Do rodzajów grzybic skóry zaliczamy dermatofity, grzyby atakujące naskórek, paznokcie i włosy, grzyby drożdżopodobne oraz pleśniowe. Infekcje grzybicze u dzieci, podobnie jak u dorosłych, najczęściej są wywołane przez dermatofity, które można podzielić na geofilne, zoofilne i antropofilne, w zależności od ich naturalnego środowiska. Zakażenia mogą obejmować skórę głowy, skórę gładką, stopy, paznokcie, brodę i pachwiny.

Najczęściej w dzieciństwie spotyka się infekcje grzybicze skóry głowy, które są bardzo zakaźne. Zazwyczaj dotyczą one dzieci przed okresem dojrzewania, pomiędzy 2. a 10. rokiem życia, przy czym u chłopców diagnozuje się tę chorobę nieco częściej niż u dziewczynek.

Zakażenie grzybicze w tej lokalizacji może mieć różne objawy, w zależności od rodzaju dermatofitu, który powoduje infekcję. Najczęściej na obszarze skóry owłosionej głowy występują okrągłe lub owalne ogniska chorobowe z wyraźnym zaczerwienieniem i łuskami na powierzchni, czasami można zauważyć obszary przerzedzenia włosów, a nawet miejscowe łysienie. W przypadku zakażenia od zwierząt objawy będą bardziej nasilone, mogą wystąpić ropne guzy. Przeważająca większość przypadków to tzw. grzybica drobnozarodnikowa, która najczęściej przenosi się poprzez bezpośredni kontakt z zakażonymi, ale możliwe jest także zakażenie od zwierząt domowych, głównie kotów i psów. Kolejną bardzo zakaźną formą grzybicy skóry głowy jest grzybica strzygąca – można się nią zarazić poprzez kontakt z zakażonymi przedmiotami, np. grzebieniami.

W przypadku infekcji grzybicami dermatofitowymi skóry gładkiej można zauważyć dobrze odgraniczone zmiany skórne z nasilonym stanem zapalnym na obwodzie na obszarach odsłoniętej skóry. Czasami może towarzyszyć temu świąd. Choroba ta wynika z bezpośredniego kontaktu z zakażonymi osobami i zwierzętami, zarówno domowymi, jak i dzikimi.

Grzybicę pachwin lub dłoni u dzieci rzadko się obserwuje, natomiast u starszych dzieci może pojawić się grzybica stóp, szczególnie u młodych sportowców noszących nieprzewiewne buty.

Grzybica paznokci jest najczęstszą formą zakażeń grzybiczych u dorosłych, jednakże u dzieci jest rzadkością. Wynika to z szybszego wzrostu i lepszego ukrwienia paznokcia u dzieci w porównaniu z osobami dorosłymi.

Zainfekowanie dermatofitami wymaga precyzyjnego ustalenia diagnozy na podstawie zebranego wywiadu medycznego oraz przeprowadzenia odpowiednich badań, takich jak badanie skrobania skóry z użyciem mikroskopu lub hodowli, a także badanie specjalną lampą. Leczenie zakażeń dermatofitowych jest często długotrwałe i wymaga stałej opieki dermatologicznej oraz współpracy lekarza z pacjentem. Grzybica owłosionej skóry głowy zazwyczaj wymaga leczenia ogólnego, natomiast grzybicę skóry gładkiej można leczyć preparatami miejscowymi.

Inne zakażenie grzybami drożdżopodobnymi, takie jak pleśniawki czy zajady, dotyczą głównie błon śluzowych. W przypadku pleśniawek, występujących zazwyczaj u noworodków, charakteryzują się białawymi nalotami przypominającymi ścięte mleko. Z kolei zajady, czyli zapalenie kącików ust, częściej występują u dzieci, które ślinią się w czasie snu lub mają niedobory pokarmowe. W większości przypadków wystarczające jest stosowanie miejscowych środków przeciwgrzybiczych.

Kolejnym przykładem grzybiczej choroby jest łupież pstrocharakteryzujący się różowobrunatnymi plamami o lekko złuszczającej się powierzchni. Choroba ta jest przenoszona bezpośrednio od osoby do osoby lub przez pościel i bieliznę. Skuteczną terapią zazwyczaj są preparaty miejscowe, ale w przypadkach bardziej uporczywych konieczne jest leczenie ogólne zalecane przez dermatologa.

Jeśli zauważysz objawy wskazujące na infekcję grzybiczą, zarówno na skórze głowy jak i na skórze gładkiej, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem dermatologiem w celu potwierdzenia diagnozy i wykonania odpowiednich badań.

Zakażenia grzybicze, w zależności od rodzaju patogenu, miejsca i rozmiaru infekcji, wymagają leczenia z użyciem leków przeciwgrzybiczych. Choć terapia może być czasochłonna i uciążliwa dla pacjenta, prowadzi do zaniku objawów skórnych, czyli całkowitego wyzdrowienia.

Z uwagi na wysoki stopień zakaźności grzybic owłosionej skóry głowy i łatwą zdolność do rozprzestrzeniania się (co może prowadzić do potencjalnej epidemii w placówkach oświatowych), zaleca się podejmowanie działań profilaktycznych. W przypadku grzybicy wywołanej przez czynniki ludzkie zaleca się izolację dziecka w domu przez okres tygodnia. Natomiast w przypadku grzybicy spowodowanej przez patogeny zwierzęce, po podjęciu odpowiedniego leczenia, dziecko może wrócić do przedszkola lub szkoły.

Po zakończeniu leczenia doustnego, które może obciążać układ pokarmowy, szczególnie wątrobę (szczególnie w przypadku długotrwałego leczenia i współistniejących innych chorób), zaleca się przeprowadzenie badań laboratoryjnych z krwi dziecka (w tym morfologii krwi oraz prób wątrobowych).

W przypadku grzybicy skóry gładkiej, po zakończeniu terapii należy zadbać o odpowiednie nawilżenie i pielęgnację skóry dziecka.

Grzybicze zakażenia mogą być spowodowane przeniesieniem infekcji z zakażonych zwierząt, takich jak koty, psy lub zwierzęta gospodarcze. Z tego powodu, gdy wystąpią zmiany skórne u zwierząt, z którymi dziecko ma kontakt, zaleca się izolowanie zwierzęcia do czasu wykluczenia zakażenia grzybiczego. W przypadku potwierdzenia infekcji, konieczne jest zastosowanie leczenia weterynaryjnego. Aby zapobiec zakażeniom grzybiczym, ważna jest prawidłowa higiena i pielęgnacja skóry dziecka.