Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego może być wynikiem kamicy żółciowej, która polega na obecności złogów w żółci, zarówno w pęcherzyku żółciowym, jak i w drogach żółciowych.

Do ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego dochodzi, gdy zablokowany odpływ żółci prowadzi do niedokrwienia i zapalenia ściany pęcherzyka. Skutkiem zalegającej żółci i jej produktów chemicznych jest podrażnienie ściany pęcherzyka, co prowadzi do uwalniania się czynników zapalnych i wzrostu ciśnienia w jego świetle.

W przypadkach, gdy ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego nie jest związane z kamicą żółciową, może występować przy innych ciężkich chorobach ogólnoustrojowych, takich jak po dużych zabiegach operacyjnych, ciężkich urazach, oparzeniach lub sepsie. Czynnikiem sprzyjającym takiej sytuacji są odwodnienie, zastój żółci, upośledzony przepływ krwi oraz uogólnione zakażenie bakteryjne.

Kamica pęcherzykowa jest dość powszechną chorobą, dotykającą około 20% populacji europejskiej. Jej częstość wzrasta wraz z wiekiem i jest 4 razy częstsza u kobiet niż u mężczyzn. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego występuje u 10-20% pacjentów z objawową kamienicą żółciową.

Charakterystycznym objawem ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest długotrwała kolka żółciowa trwająca ponad 6 godzin. Objaw ten manifestuje się jako nagły i intensywny ból brzucha, pojawiający się często po spożyciu tłustych potraw, zlokalizowany w górnej części brzucha po prawej stronie (pod żebrami) lub w środku, mogący promieniować pod prawą łopatkę. Towarzyszą mu gorączka i dreszcze. Może również wystąpić ból w prawym nadbrzuszu nasilający się podczas ucisku i wzmagający się podczas głębokiego wdechu, a także nudności i wymioty.

W przypadku wystąpienia bólu związanej z kolką żółciową, zaleca się przyjęcie leków przeciwbólowych i rozkurczowych. Pomimo przyniesienia chwilowej ulgi, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem, ponieważ może to wskazywać na konieczność operacji w przypadku ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego. Ważne jest dokładne zdiagnozowanie kolki żółciowej, ponieważ może ona maskować inne choroby. Badanie fizykalne oraz wyniki badań krwi są kluczowe w postawieniu diagnozy. USG jamy brzusznej jest podstawowym badaniem obrazowym potwierdzającym rozpoznanie. W niektórych przypadkach może być potrzebne dodatkowe badanie endoskopowe. Rentgenowskie zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej również może być pomocne w diagnozie.

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego wymaga hospitalizacji. Stosuje się ścisłą dietę, nawadnianie drogą dożylną, leczenie przeciwbólowe i rozkurczowe oraz antybiotykoterapię. W każdym przypadku ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego w przebiegu kamicy żółciowej leczeniem z wyboru jest chirurgiczne usunięcie pęcherzyka, którą należy przeprowadzić w ciągu 7 dni od przyjęcia do szpitala i 10 dni od początku objawów. U większości chorych można ją przeprowadzić laparoskopowo.

Po radykalnym leczeniu kamicy i przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego (zabieg chirurgiczny) najważniejsze jest przestrzeganie odpowiedniej diety. Podstawowym jej rodzajem, stosowanym w chorobach wątroby i dróg żółciowych, jest dieta oparta na potrawach ubogotłuszczowych i bogatowęglowodanowych. Istotne jest unikanie obfitych posiłków, ale również głodzenia. Wskazane jest przyjmowanie mniejszych porcji pożywienia ze zwiększoną częstością, najlepiej około 5–6 posiłków dziennie, regularnie, o stałych porach, i staranne ich przeżuwanie. Potrawy pieczone należy zastępować gotowanymi i duszonymi. Niewskazane jest spożywanie tłustych mięs i ryb oraz stosowanie majonezów, margaryny i smalcu. Ponadto zaleca się spożywanie większych ilości odtłuszczonych produktów nabiałowych, chleba pszennego lub chleba typu graham, kasz oraz makaronów.

Skłonność genetyczna do powstawania kamicy żółciowej nie ulegnie zmianie, jednak istnieje możliwość zmniejszenia ryzyka tworzenia się złogów poprzez modyfikację czynników środowiskowych, takich jak zmiana stylu życia i diety. Zaleca się prowadzenie zdrowego trybu życia, regularną aktywność fizyczną oraz utrzymanie odpowiedniej wagi ciała. Osobom, które szybko tracą na wadze, na przykład po operacjach bariatrycznych, zaleca się przyjmowanie kwasu ursodeoksycholowego.

Aby zapobiegać atakom kolki żółciowej, ważne jest przestrzeganie diety niskotłuszczowej.