Guzki odbytu to naturalna struktura w okolicach odbytu. Są to trzy poduszkowate naczynia krwionośne wypełnione krwią. Wyróżnia się guzki wewnętrzne i guzki zewnętrzne. Granicą między nimi jest linia brzegowa. Ich zadaniem jest uszczelnianie odbytu, co ułatwia kontrolę oddawania gazów i stolca.

Kiedy guzki odbytu są przekrwione, mogą powodować objawy. Wtedy nazywa się je hemoroidami. Hemoroidy zewnętrzne są widoczne jako sinawe guzki w pobliżu odbytu, a hemoroidy wewnętrzne można wyczuć palcem podczas badania odbytu. Hemoroidy są powszechne, występują u około 11% populacji, przede wszystkim między 45. a 65. rokiem życia.

Inne choroby okolicy odbytu, które można pomylić z hemoroidami, to szczelina odbytu, przetoki, ropnie odbytowo-odbytnicze oraz zapalenie zwieraczy odbytu.

Przyczyny powiększenia się guzków krwawniczych są nadal niejasne. Wydaje się, że wynika to z różnych czynników związanych z dietą, stylem życia, wykonywanym zawodem, a także wysiłkiem fizycznym, jak również ciążą i porodem. Według założeń, powiększenie się guzków krwawniczych (choroba hemoroidalna, hemoroidy) jest spowodowane przemijającym lub stałym wzrostem ciśnienia lub zastojem w splotach żylnych odbytu. Może to mieć miejsce zarówno w codziennych, błahe przypadkach, jak i w poważniejszych problemach ze zdrowiem. Pierwsza, częstsza kategoria obejmuje:

• nawykowe zaparcia,
• biegunkę,
• ciążę,
• siedzący tryb życia,
• biegi długodystansowe.

Hemoroidy mogą również występować u osób z bardziej zaawansowanymi, rzadszymi chorobami:

• marskością wątroby,
• guzami miednicy małej,
• wrodzonym brakiem zastawek żylnych w żyłach trzewnych.

Dominującym symptomem jest krwawienie z odbytu. Krew jest świeża i towarzyszy wypróżnieniu, zwłaszcza przy wytężonej defekacji z powodu zaparć. Jeśli krwawienie jest intensywne, można zauważyć krew w muszli klozetowej, jeśli natomiast jest mniejsze, widoczne są tylko pasma krwi na stolcu lub ślady krwi na papierze toaletowym. Hemoroidy są najczęstszą przyczyną krwawienia czerwoną krwią z odbytu. Oprócz krwawienia, inne objawy hemoroidów obejmują świąd, pieczenie, ból, dyskomfort w okolicy odbytu, uczucie niepełnego wypróżnienia, wyciek śluzu, a także ewentualne wypadanie hemoroidów.

W przypadku zakrzepu w guzku krwawniczym zewnętrznym lub pęknięcia żyły pojawia się bolesna grudka sinawa widoczna na skórze w okolicy odbytu. Po ustąpieniu ostrego stanu ból ustępuje, a guzek zmniejsza się.

Rozpoznanie hemoroidów jest ustalane poprzez badanie proktologiczne - lekarz sprawdza okolicę odbytu i następnie bada pacjenta palcem przez odbyt. Hemoroidy zewnętrzne manifestują się jako sinawe guzki w okolicach odbytu, podczas gdy hemoroidy wewnętrzne są wyczuwane palcem podczas bezpośredniego badania przez odbyt. Następnie lekarz wykonuje badanie wziernikiem - anoskopem, aby zobaczyć hemoroidy wewnętrzne. Jest to stożkowaty wziernik z przeziernego plastiku, umożliwiający oglądanie wnętrza odbytnicy po nasmarowaniu środkiem znieczulającym i poślizgowym.

Ważne jest również wykluczenie innych przyczyn krwawienia, takich jak rak jelita grubego. W tym celu zaleca się wykonanie kolonoskopii u większości pacjentów. Należy pamiętać, że obecność hemoroidów nie wyklucza obecności raka jelita grubego.

Chorobę hemoroidalną dzieli się na 4 stopnie:
I - powiększenie guzków bez ich wypadania na zewnątrz
II - guzki wypadają na zewnątrz podczas defekacji, ale cofają się samoistnie
III - guzki wypadają podczas defekacji i muszą być ręcznie odprowadzone
IV - guzki pozostają na zewnątrz, nie zmniejszają się i mogą ulec zakrzepicy.

Aby dokładnie zbadać wnętrze jelita grubego, wykonuje się kolonoskopię. Ma to na celu wykrycie ewentualnych zmian patologicznych. Sigmoidoskopia, która jest podobna do kolonoskopii, obejmuje mniejszy obszar badania. Lekarz specjalizujący się w chorobach odbytu nosi miano proktologa.

Leczenie hemoroidów zależy od stopnia zaawansowania choroby, wieku i stanu ogólnego pacjenta. Terapia może być zarówno zachowawcza, jak i zabiegowa. Celem leczenia jest poprawa jakości życia pacjenta, dlatego rozwiązanie terapeutyczne powinno być dostosowane indywidualnie po uwzględnieniu potencjalnych korzyści i możliwych ryzyk związanych z interwencją.

Terapia zachowawcza jest zalecana w każdym stadium choroby i obejmuje:

• odpowiednią dietę przeciwzaparciową,
• leczenie farmakologiczne z zastosowaniem leków regulujących napięcie naczyń krwionośnych oraz zmniejszających przepuszczalność,
• stosowanie maści i czopków o działaniu przeciwzapalnym i ochronnym dla ściany odbytu.

W przypadku braku poprawy po terapii zachowawczej, można rozważyć mniej inwazyjne metody, takie jak gumkowanie hemoroidów, skleroterapia, laserowa koagulacja lub podwiązanie tętnic doprowadzających krew do hemoroidów. Należy pamiętać, że te zabiegi wiążą się z ryzykiem nawrotu choroby.

W zaawansowanych przypadkach hemoroidów konieczne może być leczenie operacyjne, polegające na usunięciu guzków krwawniczych. Jest to bardziej bolesna opcja terapeutyczna, która niesie za sobą większe ryzyko powikłań. Możliwe komplikacje to między innymi krwawienie, zakażenie i nietrzymanie stolca.

Najlepszym sposobem zapobiegania hemoroidom jest zadbanie o regularne wypróżnienia stolcem o odpowiedniej konsystencji, unikanie zatrzymywania stolca i reagowanie na potrzebę defekacji. Ważne jest wykształcenie nawyku regularności wypróżnień. Należy pamiętać o higienie okolicy odbytu poprzez umycie jej ciepłą wodą, bez stosowania mydła, ewentualnie z użyciem specjalnych środków do higieny intymnej. Istotne jest również utrzymanie odpowiedniej diety bogatej w błonnik oraz unikanie potraw, które mogą sprzyjać zaparciom, takich jak czekolada czy mocna herbata. Wskazane jest wykonywanie umiarkowanego wysiłku fizycznego i unikanie sytuacji, które mogą prowadzić do zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej, na przykład dźwigania ciężkich przedmiotów. Osobom prowadzącym siedzący tryb życia zaleca się regularne przerywanie siedzenia krótkimi ćwiczeniami lub spacerami.

Chociaż hemoroidy są głównym powodem krwawienia z odbytu, należy pamiętać, że może istnieć inna poważniejsza przyczyna tej dolegliwości. W przypadku osób powyżej 45. roku życia oraz osób cierpiących na niedokrwistość z niedoboru żelaza, konieczne jest wykonanie kolonoskopii.

Tak. Istnieją dwa sposoby. Po pierwsze, jeśli dieta zakłóca regularne wypróżnianie i powoduje zaparcia, zmiana sposobu odżywiania sprzyjającego prawidłowym wypróżnieniom może zmniejszyć ryzyko krwawienia z hemoroidów. Po drugie, istnieją potrawy, które nasilają krwawienie poprzez zwiększone ukrwienie narządów miednicy małej. Do nich zalicza się ostre przyprawy i alkohol. Często pacjenci zauważają, że po spożyciu mocno przyprawionej potrawy i alkoholu dochodzi do krwawienia z odbytu, czasem bardziej obfitego niż zazwyczaj.

Hemoroidy związane z ciążą zazwyczaj ustępują po porodzie lub przestają krwawić. Istotne jest regularne funkcjonowanie jelit, unikanie podnoszenia ciężarów oraz kontrola masy ciała, która czasami nadmiernie wzrasta w okresie ciąży.

Tak. Mówimy tu o osobach przyjmujących leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe, które są zazwyczaj zalecane przez kardiologów. Popularnym lekiem jest aspiryna, która jest dostępna bez recepty i może być stosowana w różnych sytuacjach, takich jak przeziębienie czy bóle stawów. Czasami jest również składnikiem preparatów wieloskładnikowych. W takich przypadkach pacjent może nie zdawać sobie sprawy z przyjmowania kwasu acetylosalicylowego. Leki przeciwzakrzepowe, takie jak acenokumarol czy warfaryna, są natomiast dostępne wyłącznie na receptę i są przyjmowane świadomie przez pacjenta. Zdarza się, że stosowanie tych leków powoduje krwawienie z odbytu, które błędnie jest kojarzone z hemoroidami, podczas gdy może być objawem obecności polipów jelita grubego lub nowotworu. W celu rozwiązania wątpliwości konieczna jest kolonoskopia.

Nie. Fragment odbytnicy, przez który przechodzi igła biopsyjna, znajduje się trochę głębiej niż obszar hemoroidów.

Rozpoznanie raka prostaty jest sprawą istotną, więc minimalne ryzyko niewielkiego krwawienia związanego z biopsją jest uzasadnione.