Kamica w drogach żółciowych oznacza obecność kamieni żółciowych wewnętrznych lub wewnętrznych. Kamienie mogą pochodzić z pęcherzyka żółciowego lub z samych dróg żółciowych. Rodzaj kamieni zależy od miejsca ich powstania, a występują one głównie w postaci brązowych kamieni barwnikowych lub cholesterolowych. U większości pacjentów z kamicą przewodową występuje także kamica pęcherzykowa.

Pierwotna kamica przewodowa jest rzadka w krajach Europy i Ameryki Północnej, częściej występuje u Azjatów.

Kamica przewodowa może występować u około 5–12% chorych bezobjawowo. Objawy wynikają z obecności złogów w przewodach żółciowych, co prowadzi do mechanicznego utrudnienia przepływu żółci z wątroby, powodując żółtaczkę. Niewielkie złogi mogą samoczynnie przemieścić się do przewodu pokarmowego i zostać usunięte. Jednak częściej dochodzi do trwałego zablokowania przepływu żółci.

W przypadku zablokowania przepływu żółci objawy zawierają napad kolki żółciowej, żółtaczkę, świąd skóry, nudności, wymioty, odbarwienie stolca i ciemne zabarwienie moczu.

Jeśli u pacjenta z potwierdzoną kamienicą pęcherzyka lub po usunięciu pęcherzyka żółciowego z powodu kamicy występuje żółtaczka, świąd skóry oraz ból kolki, konieczne jest natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem.

Objawy, które wymagają konsultacji lekarskiej to nudności, wymioty, gorączka, dreszcze, pogorszenie stanu zdrowia pacjenta lub zaburzenia świadomości. Mogą one sugerować powikłania związane z kamieniem żółciowym, takie jak ostre zapalenie dróg żółciowych, ostre zapalenie trzustki, perforacja dróg żółciowych lub zapalenie otrzewnej.

W początkowym badaniu sugerowanym przez lekarza przy podejrzeniu kamicy przewodowej jest ultrasonografia jamy brzusznej (USG). Mimo to, USG jest nieskuteczne w wykrywaniu kamicy przewodowej - głównie dostarcza informacji o szerokości przewodów żółciowych, a czasami także o wielkości, liczbie i lokalizacji złogów (przy czym brak widocznego złogu w drogach żółciowych nie wyklucza jego istnienia).

W badaniach laboratoryjnych w kamicy przewodowej zauważa się zwiększoną aktywność ALT i AST, zwłaszcza krótko po pojawieniu się niedrożności przewodów żółciowych. Dodatkowo, stężenie bilirubiny oraz aktywność enzymów wątrobowych GGTP i ALP rosną, co stanowi czułe wskaźniki zastoju żółci. Endoskopowa ultrasonografia (EUS) jest uznawana za jedną z najskuteczniejszych metod diagnostycznych w wykrywaniu zmian o średnicy poniżej 5 mm i zlokalizowanych w dalszym odcinku dróg żółciowych.

Inne pomocnicze badanie diagnostyczne to rezonans magnetyczny dróg żółciowych (MRCP), które pozwala na wizualizację dróg żółciowych bez konieczności podania dożylnego środka kontrastowego. Jednak, MRCP jest wykonywane dopiero wtedy, gdy wyniki USG jamy brzusznej i badań krwi są niejednoznaczne lub wątpliwe. Tomografia komputerowa (TK) nie jest zalecaną metodą diagnostyczną w przypadku chorób dróg żółciowych, z wyjątkiem oceny poszerzenia dróg żółciowych, zwapnień oraz powikłań kamicy przewodowej.

W sytuacji wykrycia złogów w przewodach żółciowych stosuje się procedurę znaną jako endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW). Procedurę tę wykonuje się za pomocą giętkiego endoskopu, który jest wprowadzany przez usta chorego do przełyku, żołądka i dwunastnicy w okolicę połączenia dróg żółciowych z przewodem pokarmowym.

W pierwszym etapie procedury nacina się brodawkę Vatera, a następnie wprowadza się specjalne przyrządy do dróg żółciowych w celu usunięcia z nich kamieni. ECPW wykonywane jest w znieczuleniu ogólnym, pod nadzorem lekarza anestezjologa. Okazuje się, że ECPW może przynieść wyleczenie aż u 90% chorych.

W przypadku dużych złogów (o średnicy powyżej 15 mm) skuteczną metodą leczniczą jest endoskopowa litotrypsja wykonywana podczas ECPW. Polega ona na rozkruszeniu złogów w drogach żółciowych i ich usunięciu z użyciem balonu lub koszyka endoskopowego.

Jeśli powyższe metody zawiodą, podczas procedury ECPW wprowadza się protezę plastikową do dróg żółciowych, aby ułatwić odpływ żółci do przewodu pokarmowego. Protezę należy usunąć bądź wymienić w ciągu 3–6 miesięcy, aby uniknąć powikłań takich jak ostre zapalenie dróg żółciowych czy trzustki.

W sytuacji niepowodzenia lub przeciwwskazań do leczenia endoskopowego rozważyć można operacyjne usunięcie złogów z przewodów żółciowych.

Po usunięciu kamieni z dróg żółciowych jedną z powyższych metod całkowite wyleczenie jest możliwe. Jeśli kamienie znajdują się także w pęcherzyku żółciowym, warto rozważyć jego usunięcie, by uniknąć przedostawania się kamieni do dróg żółciowych i nawracających dolegliwości. U niektórych pacjentów, mimo usunięcia pęcherzyka, choroba może powrócić z powodu skłonności do tworzenia się kamieni w przewodach żółciowych.

Po zakończeniu leczenia nie ma jednoznacznych zaleceń dotyczących postępowania. Konieczna jest jednodniowa dieta ścisła bezpośrednio po zabiegu, a kolejnego dnia można przyjmować lżejsze posiłki. Zalecana jest również dieta ubogotłuszczowa i bogatowęglowodanowa, podobnie jak w przypadku pacjentów z kamieniami w pęcherzyku żółciowym.

Ponieważ nie ma jasno określonych przyczyn tworzenia się kamieni w pęcherzyku żółciowym i drogach żółciowych, nie można z góry przewidzieć, jak uniknąć ich pojawienia się. Jednak zaleca się, zwłaszcza osobom narażonym na ryzyko choroby, stosowanie odpowiedniej diety, bogatej w błonnik i ubogiej w tłuszcze.