Konizacja szyjki macicy to krótki zabieg diagnostyczno-terapeutyczny polegający na usuwaniu nieprawidłowej tkanki. Zabieg ten polega na wycięciu fragmentu w kształcie stożka, który następnie jest badany pod mikroskopem. Ma on na celu usunięcie nieprawidłowej tkanki i określenie ewentualnej konieczności dalszego leczenia. Wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym, trwając około 30 minut.

Istnieje opcja konizacji chirurgicznej z użyciem elektrokoagulacji lub lasera, zależnie od potrzeb i możliwości oddziału ginekologicznego.

Ginekolog podejmuje decyzję o konieczności wykonania konizacji szyjki macicy na podstawie wyników badań cytologicznych i kolposkopowych.

Najczęstszym wskazaniem do konizacji szyjki macicy są nieprawidłowe wyniki badań cytologicznych lub kolposkopowych wskazujące na stany przednowotworowe. Kobiety, które mają raka szyjki macicy we wczesnym stadium i chcą zachować płodność, mogą również być kandydatkami do tego zabiegu oszczędzającego. Po usunięciu tkanki możliwe jest ocenienie, czy zmiany nowotworowe zostały całkowicie usunięte i czy dalsze leczenie jest konieczne.

Konizację szyjki macicy można przeprowadzić nawet w trakcie ciąży, jednak decyzję o zabiegu powinno podjąć konsylium lekarskie złożone z ginekologa-położnika, onkologa i specjalisty wykonującego kolposkopię. Zaleca się wykonanie operacji między 14. a 20. tygodniem ciąży.

Pacjentka zostaje umieszczona na fotelu ginekologicznym na sali zabiegowej lub operacyjnej. Następnie wprowadza się znieczulenie ogólne lub podpajęczynówkowe, które jest decyzją lekarza anestezjologa po wcześniejszej konsultacji z pacjentką oraz operatorem. Obszar operacyjny jest starannie dezynfekowany i zabezpieczany sterylnymi płachtami, co zmniejsza ryzyko infekcji. Ginekolog wprowadza wzierniki do pochwy pacjentki, eksponując część pochwową szyjki macicy, którą stabilizuje za pomocą specjalnych narzędzi. Po odpowiednim przygotowaniu szyjki, fragment (stożek) jest usuwany za pomocą noża chirurgicznego, lasera lub pętli elektrochirurgicznej, a obszary krwawienia są zszycowane, unikając zamknięcia ujścia kanału szyjki macicy, co zapewnia swobodny przepływ wydzieliny z jamy macicy. Dodatkowo, podczas zabiegu lekarz pobiera próbkę tkanki z wnętrza szyjki macicy poprzez łyżeczkowanie, aby dalsze badanie mikroskopowe. Pobrane tkanki są utrwalane w formalinie i przesyłane do laboratorium, gdzie patomorfolog dokładnie je analizuje. Wynik histopatologiczny jest dostępny kilka tygodni po przeprowadzeniu konizacji.

Kobiety, które są zdrowe, nie muszą przygotowywać się specjalnie do konizacji. Termin ten zazwyczaj ustala się na pierwszą połowę cyklu menstruacyjnego, po zakończeniu okresu krwawienia.

Jeśli występują stany zapalne w obrębie narządu rodnego, konieczne jest poddanie się leczeniu. Ginekolog może zalecić stosowanie leków dopochwowych lub doustnych kilka dni przed zabiegiem. W przypadku chorób przewlekłych, warto skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu w celu omówienia ewentualnej zmiany terapii (np. leków przeciwkrzepliwych, przeciwcukrzycowych) na czas okołooperacyjny. Indywidualne zalecenia dotyczące przygotowań omawia się z lekarzem kwalifikującym do operacji.

W dniu przyjęcia do szpitala i planowanego zabiegu należy być na czczo. Przez 2-3 dni przed konizacją zaleca się unikanie ciężkostrawnych posiłków.

Podczas pobytu w szpitalu warto zabrać ze sobą niezbędne przybory higieniczne, ubranie na zmianę oraz leki przyjmowane regularnie. Może być także zalecone przyjęcie leków przeczyszczających przed przyjęciem do szpitala lub tuż przed zabiegiem.

Zaleca się unikanie wykonania zabiegu podczas krwawienia menstruacyjnego lub aktywnego stanu zapalnego w obrębie dróg rodnych lub innych części organizmu. Lekarz może zdecydować o odroczeniu procedury w przypadku niekontrolowanej choroby ogólnoustrojowej.

Ciężkie powikłania po wykonaniu konizacji szyjki macicy są rzadkie, ale zawsze istnieje ryzyko. Do najpoważniejszych komplikacji należy krwotok prowadzący do dużej utraty krwi oraz zakażenie rany pooperacyjnej. Może również wystąpić odległe powikłanie w postaci zwężenia lub zarośnięcia kanału szyjki macicy, co może prowadzić do problemów z miesiączkowaniem lub porodem. Konieczne jest zgłoszenie się do lekarza w przypadku obfitego krwawienia, dreszczy i gorączki po zabiegu.

Po konizacji można odczuwać dyskomfort i ból, które można złagodzić lekami przeciwbólowymi. W okresie rekonwalescencji ważne jest prowadzenie oszczędzającego trybu życia oraz przestrzeganie zasad higieny intymnej. Należy unikać dźwigania ciężarów, współżycia i nadmiernego wysiłku. Po zabiegu mogą wystąpić niewielkie plamienia, ale powinny stopniowo ustępować. W razie przedłużających się dolegliwości konieczna jest wizyta u ginekologa.