Konizacja szyjki macicy polega na usunięciu nieprawidłowej tkanki poprzez wycięcie stożka. Po zabiegu przeprowadzanym w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym, patomorfolog bada tkankę pod mikroskopem. Zabieg ma na celu usunięcie nieprawidłowej tkanki i ustalenie dalszego postępowania terapeutycznego. Istnieje konizacja chirurgiczna za pomocą elektrokoagulacji lub lasera, wybierana zależnie od celu i możliwości oddziału ginekologicznego.

O konieczności wykonania konizacji szyjki macicy decyduje lekarz ginekolog na podstawie wyniku badania cytologicznego i/lub kolposkopowego.

Głównym powodem do przeprowadzenia konizacji szyjki macicy jest nieprawidłowy wynik badania cytologicznego lub kolposkopii z diagnozą stanów przednowotworowych (tzw. dysplazji). Kobiety cierpiące na raka szyjki macicy w początkowym stadium choroby, które pragną zachować zdolność do prokreacji, mogą zdecydować się na oszczędzające leczenie poprzez konizację szyjki macicy. Dopiero po usunięciu fragmentu tkanki można określić, czy zmiany nowotworowe zostały całkowicie usunięte i czy można zaniechać dalszego leczenia.

Procedurę konizacji można przeprowadzić w czasie ciąży, jednak decyzję o takim zabiegu powinno podjąć kolegium lekarzy składające się z ginekologa-położnika, onkologa i ginekologa przeprowadzającego kolposkopię. Najlepiej, gdy operację wykonuje się między 14. a 20. tygodniem ciąży.

Pacjentka kładzie się na fotelu ginekologicznym, gdzie przeprowadza się znieczulenie ogólne lub podpajęczynówkowe. Pole operacyjne jest starannie zabezpieczone, aby zmniejszyć ryzyko infekcji. Ginekolog zakłada wzierniki do pochwy, aby dotrzeć do szyjki macicy i usunąć fragment. Po zabiegu, pobrany materiał jest przekazywany do laboratorium w celu dalszego badania histopatologicznego.

Kobiety zdrowe nie potrzebują żadnego specjalnego przygotowania przed konizacją. Zazwyczaj termin jest ustalany na pierwszą połowę cyklu miesiączkowego, po zakończeniu krwawienia.

W przypadku wystąpienia stanów zapalnych w obrębie narządu rodnego, konieczne jest poddanie się leczeniu. Ginekolog może zalecić stosowanie leków dopochwowych lub doustnych kilka dni przed zabiegiem. Jeśli występują choroby przewlekłe, należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu w celu omówienia ewentualnej zmiany leczenia (np. leków przeciwkrzepliwych, przeciwcukrzycowych) na czas okołooperacyjny. Indywidualne zalecenia dotyczące przygotowania omawia się z lekarzem przeprowadzającym operację.

W dniu przyjęcia do szpitala oraz przed planowanym zabiegiem, należy pozostać na czczo. Przez 2-3 dni przed konizacją zaleca się unikanie ciężkostrawnych posiłków.

Do szpitala warto zabrać ze sobą niezbędne przybory higieniczne, strój do przebrania oraz leki przyjmowane na stałe. Może zostać zalecone przyjęcie leków przeczyszczających przed pobytem w szpitalu lub tuż przed operacją.

Zabieg nie powinien być przeprowadzany podczas krwawienia miesiączkowego ani w przypadku trwającego stanu zapalnego dróg rodnych lub w innej części ciała. Lekarz może przełożyć wykonanie zabiegu w przypadku nieuregulowanej choroby ogólnoustrojowej.

Ciężkie powikłania po konizacji szyjki macicy są rzadkie, ale należy o nich pamiętać, podobnie jak o mniejszym ryzyku niż w przypadku choroby nowotworowej.

Najpoważniejsze powikłania obejmują krwotok prowadzący do dużej utraty krwi oraz zakażenie rany pooperacyjnej. Może pojawić się także zwężenie lub zarośnięcie kanału szyjki macicy, co może skutkować bolesnym miesiączkowaniem lub nawet zatrzymaniem menstruacji. U kobiet w ciąży po zabiegu może wystąpić niewydolność cieśniowo-szyjkowa i zagrożenie porodem przedwczesnym, a podczas porodu problemy z rozwieraniem szyjki i zwiększone ryzyko cesarskiego cięcia.

W przypadku obfitego krwawienia, dreszczy i/lub gorączki po zabiegu należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Po znieczuleniu mogą pojawić się dyskomfort i ból podbrzusza, które można złagodzić lekami przeciwbólowymi. Przez około 3 tygodnie po zabiegu zaleca się oszczędzający tryb życia, unikanie ciężarów, współżycia, basenu i nadmiernego wysiłku. Mogą pojawić się niewielkie plamienia lub zabarwienie krwi, które z czasem zmaleje. Przedłużające się dolegliwości wymagają wizyty u ginekologa. Podczas rekonwalescencji konieczne jest przestrzeganie higieny intymnej i unikanie tamponów. Niezbędna jest również wizyta kontrolna u ginekologa zgodnie z zaleceniem lekarza.