Proces leczenia kanałowego, nazywany również endodontycznym, polega na usunięciu miazgi z kanałów zęba, ich dezynfekcji, wypełnieniu materiałami i zabezpieczeniu korony zęba.

Rozpoczyna się od usunięcia próchnicy i dostania się do kanałów korzeniowych.

Niedostateczne czyszczenie komory miazgi może prowadzić do problemów, takich jak złamanie narzędzi podczas leczenia, przebarwienia zębów lub zakażenia bakteryjne kanałów korzeniowych.

Po przygotowaniu korony zęba, miazga jest usuwana, a kanały korzeniowe są oczyszczone i poszerzone. Ten etap jest najtrudniejszy, ponieważ narzędzia są delikatne i łatwo ulegają uszkodzeniu.

W trakcie leczenia występuje płukanie kanałów, dezynfekcja, pomiar długości oraz wypełnianie specjalnymi preparatami.

Na rynku dostępne są różne preparaty do wypełniania kanałów, jednak najczęściej stosowanym jest gutaperka w połączeniu z żywicą epoksydową.

Przed zabiegiem ważne jest spożycie posiłku, gdyż może on trwać nawet do 2–3 godzin. W zasadzie nie wymaga to żadnych dodatkowych przygotowań, chyba że chodzi o osoby z pewnymi schorzeniami ogólnymi, na przykład po przebytym udarze mózgu lub zawale serca, które wymagają znieczulenia. W takich sytuacjach niezbędna jest pisemna zgoda od lekarza prowadzącego.

Brak przeciwwskazań do podstawowego leczenia kanałowego.

Ponowne leczenie kanałowe i leczenie zębów z martwą miazgą jest niewskazane dla pacjentów z podwyższonym ryzykiem infekcyjnego zapalenia wsierdzia, takich jak osoby z sztuczną zastawką serca, historią infekcyjnego zapalenia wsierdzia lub wadami wrodzonymi serca.

American Heart Association i brytyjski National Institute for Health and Clinical Excellence dodają dodatkowe warunki, dla których pierwotne leczenie kanałowe może być przeprowadzone w połączeniu z antybiotykami w osłonie koferdamu.

Ciąża i karmienie piersią nie są przeciwwskazaniami do leczenia kanałowego, ale konieczne jest stosowanie odpowiednich znieczuleń i konsultacja z lekarzem prowadzącym ciążę w przypadku zaawansowanej lub zagrożonej ciąży.

Podczas leczenia kanałowego zwykle stosuje się znieczulenie miejscowe, jednakże nie zaleca się go, jeśli pacjent jest uczulony.

W trakcie terapii może wystąpić bolesność, która czasami jest trudna do kontroli nawet przy użyciu znieczulenia. Takie sytuacje zdarzają się, gdy stan zapalny jest obszerny lub gdy z różnych przyczyn nie można zastosować znieczulenia zawierającego środek obkurczający naczynia krwionośne. Są nimi pacjenci m.in. z nadczynnością tarczycy, astmą oskrzelową, cukrzycą, miażdżycą, z chorobami serca, niewydolnością krążenia, niewydolnością nerek, jaskrą, padaczką, nerwicą oraz chorobami towarzyszącymi hipertermii (podwyższona temperatura ciała).

Po leczeniu mogą wystąpić tymczasowe dolegliwości bólowe związane z podrażnieniem spowodowanym leczeniem oraz materiałami wypełniającymi kanał tkanek w okolicy korzenia. W takich przypadkach można sięgnąć po środek przeciwbólowy, który zwykle jest przyjmowany przez pacjenta. Dolegliwości powinny ustąpić w ciągu dwóch tygodni (w niektórych podręcznikach wspomina się o możliwości występowania dolegliwości nawet przez sześć miesięcy po zakończeniu leczenia). W przypadku nasilenia dolegliwości, zaleca się skontaktowanie się ze stomatologiem, ponieważ stan zapalny może utrzymywać się pomimo zakończenia terapii.

Po zakończeniu leczenia kanałowego stomatolog wykonuje zdjęcie rentgenowskie w celu sprawdzenia poprawności wykonanego zabiegu. Lekarz ocenia na podstawie zdjęcia RTG, czy kanał został wypełniony odpowiednio. Jeśli stwierdzi niedoszacowanie wypełnienia, dostosuje odpowiednio długość i ponownie wypełni kanał. Zaleca się, aby wypełnienie było nieco krótsze od długości kanału, lub wystawało nieznacznie poza wierzchołek zęba. Taka technika jest zalecana dla wypełniania kanałów ciepłą gutaperką.

Ostateczny efekt leczenia kanałowego zależy głównie od regeneracji organizmu pacjenta. Czasem nawet perfekcyjnie wykonany zabieg może zakończyć się koniecznością usunięcia zęba, podczas gdy leczenie przeprowadzone w mniej higienicznych warunkach, z użyciem niskiej jakości materiałów i ze wypełnieniem kanałów na zbyt krótką długość może przynieść doskonałe rezultaty.

Nasilające się dolegliwości bólowe po leczeniu mogą świadczyć o dalszym rozwoju stanu zapalnego w tkankach okołowierzchołkowych. Konieczne jest wykonanie okresowych RTG w celu sprawdzenia stanu tkanek. Procesy nie dające dolegliwości mogą prowadzić do konieczności usunięcia zęba ze względu na zniszczenie kości. Zalecane jest wykonywanie kolejnych zdjęć po określonych okresach, aby monitorować ewentualne zmiany w kości i potwierdzić sukces leczenia.