Melisa lekarska rośnie na całym świecie, w tym także w Polsce. Jej liście i ulistnione szczyty pędów są wykorzystywane jako surowiec o potencjalnych właściwościach zdrowotnych. Zbiera się je przed kwitnieniem i suszy w odpowiedniej temperaturze. Następnie z tak przygotowanych liści można przygotować napary.

Liście melisy zawierają olejki eteryczne, takie jak geranial, neral, cytronelal, linalol i geraniol. Oprócz tego, melisa zawiera bioaktywne składniki, w tym kwasy fenolowe, takie jak kwas kawowy, kwas chlorogenowy i kwas galusowy.

W melisie znajdują się także flawonoidy, takie jak glikozydy luteoliny, kwercetyny, apigeniny, izokwercytryna, hesperydyna, naryngenina, kemferol, rutyna i glukuronid luteoliny.

Z uwagi na obecność substancji polifenolowych i innych związków zawartych w olejku z melisy, roślina ta wykazuje działanie antyoksydacyjne. Jest to głównie spowodowane wysoką zawartością kwasów fenolowych i flawonoidów.

Badania kliniczne oceniające skuteczność i bezpieczeństwo melisy w profilaktyce oraz leczeniu różnych chorób są bardzo ograniczone.

Obecne dowody sugerują, że melisa może efektywnie łagodzić objawy lękowe i depresyjne u ludzi. Jednakże, ze względu na niską liczbę oraz zróżnicowanie badań klinicznych, konieczne są dalsze, wysokiej jakości badania w celu jednoznacznego potwierdzenia skuteczności klinicznej melisy.

Wyniki przeglądu systematycznego z metaanalizą sugerują także, że melisa może pozytywnie wpływać na poziom cholesterolu całkowitego oraz wartości ciśnienia skurczowego krwi. Jednak autorzy badania podkreślają, że badania te charakteryzują się niską jakością, dlatego konieczne są dalsze dobrze zaplanowane badania dotyczące wpływu melisy na parametry lipidowe we krwi.

Napar z melisy tradycyjnie stosuje się w łagodzeniu objawów stresu psychicznego oraz trudności ze zasypianiem, a także w leczeniu łagodnych problemów z układem pokarmowym, takich jak wzdęcia i podpuszczanie wiatrów. W przypadku braku poprawy objawów podczas stosowania produktu, zaleca się skonsultowanie z lekarzem.

Osobom powyżej 12. roku życia zaleca się parzenie 1 saszetki (2 g liści) melisy w 150 ml gorącej wody (około 1 szklanki). Należy zaparzyć pod przykryciem przez 5–15 minut. Napar można spożywać od 1 do 3 razy dziennie.

Należy unikać picia naparu z liści melisy podczas ciąży i karmienia piersią, ponieważ brak danych na temat bezpieczeństwa stosowania w tych okresach. Warto pamiętać, że wiele leków i ziół jest przeciwwskazanych w czasie ciąży, dlatego kobiety w ciąży, które wcześniej piły melisę, mogą korzystać z niej umiarkowanie, ale zaleca się konsultację z lekarzem prowadzącym ciążę.

Ze względu na brak wystarczających danych o bezpieczeństwie stosowania, nie zaleca się podawania naparu z melisy u dzieci do 12. roku życia. Nie jest to jednak bezwzględne przeciwwskazanie, ale w tej grupie wiekowej stosowanie naparu z melisy należy skonsultować z lekarzem.