Hipermagnezemia to sytuacja, gdy stężenie magnezu we krwi przekracza normę, czyli 1,2 mmol/l. Magnez odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, wpływając m.in. na działanie enzymów, regulację funkcji komórek oraz pracę układu nerwowego, mięśni i serca. Większość magnezu (99%) znajduje się wewnątrz komórek, tylko 1% jest obecne w płynie pozakomórkowym, w tym we krwi.

Organizm pobiera magnez z pożywieniem i płynami, a następnie wchłania go w przewodzie pokarmowym i wydala z moczem przez nerki.

Zalecane stężenie magnezu we krwi wynosi 0,7–1,2 mmol/l, choć normy te mogą nieco się różnić w zależności od laboratorium. Hipermagnezemia to stan, w którym stężenie magnezu przekracza 1,2 mmol/l.

Najczęstszymi przyczynami nadmiaru magnezu we krwi są: przewlekła lub ostra niewydolność nerek, nadużywanie preparatów magnezu w celach suplementacyjnych lub jako środków przeczyszczających, leczenie solami litu, niedoczynność tarczycy, niedoczynność nadnerczy, choroby zapalne przewodu pokarmowego oraz zespół rozpadu nowotworu u pacjentów onkologicznych.

Hipermagnezemia to rzadkie zaburzenie, zazwyczaj występujące u osób z niewydolnością nerek, które nadużywają preparatów magnezu. W osób zdrowych, odpowiednio się odżywiających i nieprzyjmujących dodatkowego magnezu, hipermagnezemia praktycznie nie występuje.

Przypadki łagodnej hipermagnezemii zazwyczaj nie powodują żadnych objawów.

Symptomy zazwyczaj pojawiają się dopiero, gdy poziom magnezu we krwi przekracza 2 mmol/l.

Najczęstsze objawy hipermagnezemii to: uczucie mrowienia i zaczerwienienie twarzy, osłabienie mięśni, nudności, wymioty, zaparcia, zatrzymanie moczu.

Przy bardzo wysokim stężeniu magnezu (5-7 mmol/l) mogą wystąpić: całkowite porażenie mięśni z zaburzeniami oddychania, niedrożność jelit, blok serca, a nawet zatrzymanie pracy serca.

Objawy ciężkiej nadmiaru magnezu są na tyle poważne, że konieczne jest natychmiastowe wezwanie pogotowia ratunkowego.

Wczesne symptomy hipermagnezemii, takie jak osłabienie mięśni czy wymioty, zazwyczaj są objawami poważnej choroby, jednakże są one nieswoiste dla hiperkalcemii i mogą również występować w innych schorzeniach. W przypadku zaobserwowania takich objawów zaleca się skonsultowanie się z lekarzem rodzinnym, który oceni sytuację i zleci odpowiednie badania oraz leczenie.

Hipermagnezemię diagnozuje się na podstawie pomiaru poziomu magnezu we krwi, który przekracza normę.

Dodatkowe badania, które mogą być przeprowadzone po wykryciu hipermagnezemii to EKG, poziom kreatyniny we krwi (do oceny funkcji nerek), stężenie wapnia, potasu, fosforu oraz gazometria.

Zaburzenia w EKG mogą być widoczne z powodu nadmiaru magnezu.

Po rozpoznaniu hipermagnezemii lekarz identyfikuje jej przyczynę, analizując używane dotychczas leki przez pacjenta oraz obecne problemy zdrowotne, ze szczególnym uwzględnieniem czynności nerek. Ocenia także, czy zaobserwowana hipermagnezemia stanowi zagrożenie dla pacjenta i czy wymaga natychmiastowej interwencji szpitalnej.

Leczenie nadmiaru magnezu polega na identyfikacji i eliminacji przyczyny, która doprowadziła do podwyższonego poziomu tego pierwiastka we krwi. Zazwyczaj nadmiar magnezu jest efektem nadmiernej suplementacji preparatami zawierającymi ten składnik i zaleca się zaprzestanie stosowania tych substancji.

Stosowanie leków moczopędnych, takich jak furosemid, może przyspieszyć usuwanie magnezu poprzez zwiększenie jego wydalania z organizmu z moczem.

Jeśli nadmiar magnezu stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta, na przykład objawia się porażeniem mięśni lub zaburzeniami rytmu serca, konieczne może być podanie wapnia dożylnie.

W ekstremalnych przypadkach, gdy konieczne jest szybkie obniżenie bardzo wysokiego poziomu magnezu, można zastosować dializę, która stanowi najskuteczniejszą metodę eliminacji tego pierwiastka z organizmu. Najczęściej decyduje się tu na hemodializę, szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek.

Jeśli nadmiar magnezu jest poważny albo stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia pacjenta (występują objawy), konieczne jest leczenie szpitalne.

W trakcie terapii nadmiaru magnezu regularnie monitoruje się poziom tego pierwiastka we krwi. Decyzję o konieczności wykonania kolejnych badań kontrolnych podejmuje lekarz, ustalając odpowiednie terminy.

Eliminacja przyczyny nadmiaru magnezu często prowadzi do całkowitego wyleczenia.

Jeśli potencjalna przyczyna nadmiaru magnezu nadal występuje (na przykład osoba z niewydolnością nerek nadal przyjmuje preparaty przeczyszczające z magnezem), zaleca się regularne monitorowanie poziomu magnezu we krwi zgodnie z zaleceniami lekarza, aby szybko wykryć ewentualne nawroty nadmiaru magnezu i podjąć odpowiednie leczenie.

Pacjenci z ryzykiem wystąpienia hipermagnezemii powinni regularnie monitorować poziom magnezu we krwi. Określenie częstotliwości badań powinien ustalić lekarz pacjenta.

Niedopuszczalne jest samodzielne długotrwałe przyjmowanie dużych ilości magnezu, ponieważ może to prowadzić do hipermagnezemii, a u osób z niezdiagnozowaną chorobą nerek może stanowić zagrożenie życia.