Nerki to parzyste narządy położone z tyłu jamy brzusznej, poza jamą otrzewnej, po obu stronach kręgosłupa lędźwiowego. Każda nerka składa się z rdzenia oraz kory. Rdzeń nerki zawiera stożkowate struktury zwane piramidami, z których każda posiada brodawkę nerkową złożoną z ujść cewek zbiorczych. Między piramidami znajdują się kolumny Bertina.

Każda nerka zbudowana jest z około miliona mikroskopijnych jednostek, zwanych nefronami. Każdy nefron składa się kłębuszka nerkowego i dołączonego do niego kanalika nerkowego. W kłębuszku nerkowym znajdują się włosowate naczynia krwionośne, które służą jako filtr dla przepływającej krwi. Przefiltrowane składniki płyną następnie do kanalika nerkowego, gdzie ulegają dalszym przemianom, prowadzącym do powstania moczu w miedniczkach nerkowych.

Cewki nerkowe składają się z różnorodnych komórek pod względem budowy i funkcji.

Mocz z cewek zbiorczych wpływa do światła miedniczek nerkowych, skąd, poprzez moczowody, dociera do pęcherza moczowego. Miedniczka jest wyścielona błoną śluzową, która otacza brodawki nerkowe i tworzy kielichy. Przy ujściu moczowodu do pęcherza znajduje się fałd błony śluzowej, pełniący funkcję zastawki uniemożliwiającej cofanie się moczu z pęcherza moczowego do moczowodu. Ostatni fragment dróg moczowych jest tworzony przez cewkę moczową, oddzieloną od pęcherza napiętym zwieraczem.

Nerki są bardzo dobrze ukrwione. Co minutę przepływa przez nie około 0,8-1,2 litra krwi, co stanowi 20% krwi pompowanej przez serce, mimo że zajmują zaledwie 0,5% masy ciała dorosłego człowieka.

Około 10% krwi przepływającej przez nerki ulega przesączeniu przez kłębuszki nerkowe, co odpowiada przesączaniu kłębuszkowemu wynoszącemu 80-120 mililitrów na minutę. Jest to istotny wskaźnik funkcji nerek i może świadczyć o ich niewydolności.

Wartość przesączania kłębuszkowego można oszacować na podstawie stężenia kreatyniny we krwi, korzystając z odpowiednich wzorów, takich jak równanie Cockcrofta i Gaulta.

W ciągu doby powstaje około 150 litrów przesączu kłębuszkowego, który zostaje poddany różnym przemianom w kanalikach nerkowych. Procesy te regulowane są przez czujniki wrażliwe na różne substancje, co prowadzi do wytwarzania ostatecznego moczu. W rezultacie powstaje około 1,5 litra moczu dziennie.

Nerek głównym zadaniem jest pozbywanie się nadmiaru wody oraz zbędnych produktów przemiany materii, a także substancji dostarczonych z pokarmem, które nie są potrzebne ani czasem nawet szkodliwe. Polega to na procesie oczyszczania nerek. Wraz z tym związane jest utrzymywanie właściwej ilości wody w organizmie oraz odpowiednich stężeń elektrolitów, kwasów i zasad, czyli utrzymanie homeostazy wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Nie tylko kłębuszki i kanaliki nerkowe, ale także hormony i inne substancje krążące we krwi odgrywają istotną rolę w zapewnieniu właściwej funkcji nerek.

Nerki nie tylko produkują mocz, ale także substancje regulujące działanie innych narządów. Są to produkty działania nerek, takie jak erytropoetyna, stymulująca szpik kostny do produkcji erytrocytów, i aktywna witamina D, regulująca gospodarkę wapniem i fosforem oraz stan kości. Dodatkowo, nerki wytwarzają inne substancje, które mają wpływ na regulację ciśnienia krwi, dlatego w przypadku chorób nerek często towarzyszy im nadciśnienie tętnicze.

Nerki pełnią kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy ustrojowej i prawidłowego funkcjonowania innych narządów. Ich nieprawidłowa czynność może prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu innych narządów oraz powikłań związanych z niewydolnością nerek. Duża rezerwa czynnościowa nerek świadczy o ich znaczeniu dla ogólnego zdrowia, ponieważ nawet jedna prawidłowo działająca nerka jest wystarczająca dla zachowania zdrowia.