Zespół cieśni nadgarstka to zespół objawów związany z uciskiem na nerw pośrodkowy przebiegający w kanale nadgarstka. Jest to rodzaj neuropatii uciskowej, gdzie przyczyną niekorzystnych zmian w nerwie jest ucisk mechaniczny.

Zespół cieśni nadgarstka często towarzyszy różnym chorobom i stanom, takim jak choroby reumatyczne, choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego, choroby zakaźne, choroby zawodowe i urazy, oraz inne choroby i stany.

Nawyki powodujące zespół cieśni nadgarstka to głównie powtarzające się jednolite ruchy palców i nadgarstka, np. przy drobnych pracach ręcznych, pisaniu na klawiaturze, obsłudze myszki komputerowej, jeździe na rowerze, graniu na instrumentach muzycznych, i innych. Często zawody wymagające tych powtórnych ruchów sprzyjają temu zespołowi, stąd występuje on częściej u sekretarek, muzyków, rzeźników. Dodatkowo, ucisk na nerw może być spowodowany urazem lub obrzękiem struktur w kanale nadgarstka, np. w okresie ciąży.

Zespół cieśni nadgarstka jest dość powszechnym schorzeniem, występującym u około 50 na 1000 osób. Choć może on wystąpić u osób w każdym wieku, najczęściej diagnozowany jest u osób po 50. roku życia. Szacuje się, że dotyczy on 3-6% społeczeństwa i może objawiać się zmianami chorobowymi w jednej lub obu rękach, zazwyczaj dominującej (prawej u osób praworęcznych, lewej u leworęcznych). Kobiety są bardziej narażone na to schorzenie niż mężczyźni.

Jeśli zauważysz u siebie symptomy cieśni nadgarstka, powinieneś skonsultować się z lekarzem. Czasami po intensywnym obciążeniu ręki powtarzalnymi ruchami mogą pojawić się przejściowe objawy zespołu cieśni nadgarstka - zazwyczaj nie wymagają one diagnozy ani leczenia.

Metoda terapeutyczna jest dostosowana do czasu trwania i zaawansowania choroby. U pacjentów z łagodnymi i umiarkowanymi objawami zaleca się terapię konserwatywną, która prowadzi do poprawy w ciągu 2–6 tygodni, a najlepsze rezultaty obserwuje się po około 3 miesiącach. Terapia konserwatywna obejmuje stosowanie ortezy na nadgarstek, wstrzyknięcia kortykosteroidów (czasami także doustnie), fizjoterapię, ultradźwięki terapeutyczne i praktykę jogi.

W przypadku braku poprawy przeprowadza się leczenie operacyjne, mające na celu usunięcie przyczyny objawów, czyli ucisku na nerw pośrodkowy. Tego rodzaju terapia przynosi długotrwałe i efektywne wyniki w 70–90% przypadków.

W niektórych przypadkach zespół cieśni może powracać u pacjentów, zwłaszcza jeśli jest związany z chorobą przewlekłą.

Po przeprowadzeniu operacji najczęściej konieczna jest rehabilitacja, która umożliwia powrót do pełni sprawności. Czasem konieczna jest również zmiana zawodu i unikanie prac obciążających nadgarstek.

Zespół cieśni nadgarstka często wynika z nieprawidłowej budowy nadgarstka, wykonywania pracy w niewłaściwej pozycji lub z użyciem wibrujących narzędzi, a także niewielkiego urazu tej okolicy. Osoby podatne na ten problem powinny regularnie wykonywać ćwiczenia rozciągające oraz dbać o prawidłową postawę i pozycję podczas wykonywania pracy. Wystąpieniu zespołu cieśni nadgarstka mogą sprzyjać również choroby takie jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy.