Sedacja jest stosowana do niemiłych procedur diagnostycznych i leczniczych, takich jak długotrwałe badania rezonansem magnetycznym, kolonoskopia oraz ortopedyczne zabiegi na kończynach po wcześniejszej regionalnej anestezji, podczas zmiany opatrunków, zwłaszcza przy oparzeniach, a także podczas lędźwiowych punkcji i szpikowych biopsji.

Często jest używana w pediatrii ze względu na brak współpracy u dzieci nawet podczas krótkich procedur, jak również u dorosłych pacjentów z niepełnosprawnościami intelektualnymi.

Krótkotrwałe dożylna anestezja ogólna jest wskazana w przypadku krótkich i bolesnych procedur.

Sedacja można osiągnąć, podając leki w zasadzie każdą drogą (doustną, podskórną, domięśniową, a nawet doodbytniczą) jednak w praktyce najczęściej stosuje się sedację dożylną, gdyż w ten sposób najłatwiej ją kontrolować.

Z reguły dąży się do podawania krótko działających leków, tak aby pacjent godzinę lub dwie po zabiegu mógł samodzielnie funkcjonować i być wypisanym z oddziału lub poradni. Najkrócej działające leki z powodu ich szybkiego metabolizmu wymagają podawania ciągłego w pompie infuzyjnej. Popularnymi lekami stosowanymi w sedacji są propofol – hipnotyk i midanium, czyli lek uspokajający. Niekiedy stosuje się też ketaminę, etomidad i tiopental.

Niektóre typy sedacji może przeprowadzić lekarz ogólny, niekoniecznie anestezjolog, jak sedacja midanium, czy sedacja wziewna mieszanką tlenu i podtlenku azotu. Jednak w tych przypadkach należy zapewnić monitorowanie czynności życiowych (pulsoksymetr, EKG), a gabinet powinien być wyposażony w urządzenia zabezpieczające drogi oddechowe.

Podczas sedacji głębokiej wymagane są warunki, takie jak przy znieczuleniu ogólnym i konieczna jest obecność anestezjologa.

Krótkotrwałe dożylne znieczulenie ogólne przeprowadza się w warunkach zbliżonych do sali operacyjnej. Jest podobne do ogólnego znieczulenia z wyjątkiem długotrwałej wentylacji respiratorem, w tym wypadku efekt uzyskuje się, podając pojedyncze dawki leków anestetycznych. W tym typie znieczulenia niewymagane jest zwiotczenie mięśni, a wentylacja odbywa się zazwyczaj przez maskę twarzową. Dzięki krótko działającym lekom, pacjent po krótkiej obserwacji zazwyczaj może być wypisany z oddziału.

Zasady przygotowania do znieczulenia są podobne do tych stosowanych przy znieczuleniu ogólnym, ale nie są tak surowe, jeśli chodzi o odstawienie leków u pacjentów z przewlekłymi chorobami. Niemniej jednak, pacjent musi być na czczo przez sześć godzin przed zabiegiem i nie pić płynów przez dwie godziny. Powinien być również w dobrym stanie ogólnym i bez objawów infekcji (takich jak kaszel, katar, gorączka). W przypadku pacjentów z problemami kardiologicznymi i w podeszłym wieku, anestezjolog powinien stosować mniejsze dawki leków i być szczególnie ostrożny.

Decydującym czynnikiem jest brak przestrzegania zalecenia o konieczności przebywania na czczo, czyli pacjent z pełnym żołądkiem.

Relatywne przeciwwskazania dotyczą kobiet w ciąży, pacjentów z niekontrolowaną cukrzycą, z niewydolnością nerek i wątroby, pacjentów z nieregulowaną nadczynnością tarczycy, stosujących substancje psychoaktywne oraz dla osób z zaawansowanymi chorobami układu oddechowego, takimi jak astma, rozedma płuc, rozstrzenie oskrzeli.

W każdym z tych przypadków sedacja lub krótkotrwałe dożylne znieczulenie ogólne jest możliwe, jednak wymaga specjalnego przygotowania.

Powikłania sedacji i krótkotrwałego dożylnego znieczulenia ogólnego obejmują nieoczekiwaną reakcję na określone leki, alergie, w tym również wstrząs anafilaktyczny. Innym powikłaniem może być brak powodzenia oddychania i niedotlenienie. W niektórych przypadkach, gdy pacjent nie jest odpowiednio przygotowany, czyli nie jest na czczo – może dojść do cofnięcia treści pokarmowej do oskrzeli.

Należy jednak pamiętać, że procedury przeprowadzane są w warunkach ambulatoryjnych z odpowiednim zabezpieczeniem na wypadek nieprzewidzianych sytuacji, co pozwala lekarzom na reakcję w przypadku powikłań.