Choroba serca polega na zapaleniu środkowej warstwy serca, zwanej sierdziem. W większości przypadków jest to spowodowane infekcją wirusową, która może wystąpić po przebytych infekcjach gardła lub dróg oddechowych. Rzadziej zapalenie mięśnia sercowego może być wywołane przez bakterie, grzyby, pasożyty lub bakterie atypowe. Czasem choroba może być spowodowana nadwrażliwością na różne czynniki, takie jak leki, narkotyki, substancje chemiczne lub trucizny. Te i inne czynniki mogą prowadzić do groźnego stanu zapalnego mięśnia sercowego.

Zapalenie mięśnia sercowego może pojawić się u każdej osoby. Nie ma dokładnych danych na temat częstości występowania, ponieważ brakuje pewnych kryteriów diagnozy zapalenia mięśnia sercowego przy zastosowaniu tylko badań diagnostycznych nieinwazyjnych. Zapalenie mięśnia sercowego nie jest dziedziczne. Występuje częściej u osób z osłabionym układem odpornościowym.

Objawy zapalenia mięśnia sercowego różnią się i są niespecyficzne. Większość osób, które cierpią na ostrą lub piorunującą postać zapalenia, informuje, że niedawno miały zakażenie wirusowe.

Objawy zwiastunowe, czyli te które występują przed pojawieniem się objawów zapalenia mięśnia sercowego (dotyczące nawet 90% chorych), zależą od rodzaju zakażenia (górnych dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego) i pojawiają się kilka dni lub tygodni przed objawami sercowymi. Objawy zapalenia mięśnia sercowego są uzależnione od przyczyny choroby, intensywności zajęcia mięśnia sercowego oraz współwystępowania zakażenia.

Do częstych objawów należą: ból w klatce piersiowej, nieregularne lub szybkie bicie serca (kołatanie serca), duszność w spoczynku lub przy niewielkim wysiłku, zmęczenie, obrzęki kostek i podudzi, oraz inne objawy związane z zakażeniem - ból głowy, ból mięśni, stawów, gorączka, ból gardła, biegunka. W łagodnym przebiegu zapalenia mięśnia sercowego objawy mogą nie wystąpić.

Jeśli odczuwasz ból w klatce piersiowej, problem z oddychaniem, nieregularne lub szybkie bicie serca, lub masz opuchnięte nogi, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. W przypadku silnego bólu w klatce piersiowej lub duszności w spoczynku, natychmiast zadzwoń po pogotowie ratunkowe. Twój lekarz rodzinny może skierować Cię do specjalisty takiego jak kardiolog lub lekarz chorób zakaźnych.

W przypadku podejrzenia zapalenia mięśnia sercowego w zależności od nasilenia objawów można zalecić wykonanie jednego testu lub więcej testów diagnostycznych. Istotne nieprawidłowości w badaniach diagnostycznych pomagające w ustaleniu rozpoznania obejmują elektrokardiogram, badania laboratoryjne krwi oraz radiogram klatki piersiowej.

Dodatkowo, badania obrazowe, takie jak USG serca lub rezonans magnetyczny serca, mogą być zlecane przez specjalistę. Biopsję mięśnia sercowego wykonuje się rzadko w przypadku ostrego infekcyjnego zapalenia mięśnia sercowego.

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego zależy od przyczyny i nasilenia procesu zapalnego w mięśniu sercowym. W początkowym stadium zaleca się odpoczynek w łóżku, odłożenie aktywności sportowej i ograniczenie spożycia alkoholu. Unika się również stosowania niektórych leków przeciwzapalnych, które mogą pogorszyć stan zdrowia. W przypadku gorączki związanej z zakażeniem można sięgnąć po paracetamol.

Leczenie przyczynowe jest możliwe w niektórych przypadkach, takich jak zapalenie mięśnia sercowego spowodowane wirusami Herpes czy boreliozą, gdzie stosuje się leki przeciwdrobnoustrojowe. W innych sytuacjach nie ma możliwości leczenia przyczynowego, a większość pacjentów dochodzi do samowyleczenia. Stosowanie glikokortykosteroidów jest rezewowane tylko dla rzadkich postaci zapalenia mięśnia sercowego.

W przypadku łagodnych postaci zapalenia mięśnia sercowego, leczenie może polegać na zwalczaniu objawów infekcji i zapewnieniu odpoczynku podczas rekonwalescencji. Natomiast pacjenci z powikłaniami zapalenia mięśnia sercowego, takimi jak nieregularne bicie serca czy ból w klatce piersiowej, mogą wymagać hospitalizacji. Natomiast w ciężkich przypadkach choroby, konieczne może być założenie pompy wspomagającej pracę serca lub nawet przeszczep serca.

Większość pacjentów nie doświadcza żadnych powikłań. Objawy zapalenia mięśnia sercowego ustępują po pewnym czasie i pacjent powraca do zdrowia. Jednak niektóre rodzaje infekcji mogą prowadzić do poważnych lub przewlekłych zapaleń oraz powikłań. W niektórych przypadkach zapalenie mięśnia sercowego może prowadzić do uszkodzenia mięśnia sercowego (i pogorszenia jego funkcji), co wymaga długotrwałego leczenia.

Objawy infekcji mogą zniknąć szybko, ale to nie oznacza, że zapalenie mięśnia sercowego zostało całkowicie wyleczone. Prognoza w przypadku tej choroby jest trudna do ustalenia i lepiej ocenić ją, obserwując pacjenta przez dłuższy okres. Dlatego lekarz zaleca regularne wizyty kontrolne oraz wykonanie badań takich jak elektrokardiografia (EKG) i echokardiografia serca (echo serca), a czasem również rezonans magnetyczny serca. Odpoczynek i stopniowe powracanie do normalnych aktywności są kluczowe dla powrotu do pełni zdrowia. Ważne jest unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego przez kilka miesięcy (w przypadku sportów wyczynowych aż przez 6 miesięcy po chorobie).

Zadaj pytanie swojemu lekarzowi, kiedy możesz wrócić do normalnej aktywności.

Nie ma konkretnych metod zapobiegania zapaleniu mięśnia sercowego.

Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na zapalenie mięśnia sercowego, warto unikać kontaktu z osobami cierpiącymi na wirusowe lub grypopodobne zakażenia, dopóki nie wyzdrowieją. Jeśli samemu cierpisz na infekcję wirusową, staraj się ograniczać kontakty z innymi, aby ich nie zarazić.

Dbaj o higienę, regularnie myj ręce, aby chronić przed rozprzestrzenianiem się infekcji.

Zachowuj zalecane szczepienia przeciwko różyczce i grypie.