Ból w gardle jest często spotykanym objawem, który może mieć różne nasilenie, a czasem może być bardzo dokuczliwy. Ludzie w każdym wieku mogą cierpieć z tego powodu. Infekcje zazwyczaj są przyczyną bólu gardła, który może obejmować całą okolicę gardła lub być bardziej intensywny po jednej stronie. Często zaostrza się podczas połykania.

Główną przyczyną bólu w gardle są infekcje. Nagłe pojawienie się bólu w towarzystwie innych objawów, takich jak ogólne złe samopoczucie, gorączka, ból głowy i bóle mięśni, może wskazywać na infekcję bakteryjną lub wirusową. Oprócz ostrych infekcji, ból w gardle może być również wynikiem przewlekłych zakażeń i stanów zapalnych, takich jak przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, przewlekłe ropne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, czy przewlekłe zapalenie gardła wywołane działaniem drażniących czynników na błonę śluzową gardła, np. alkoholu lub dymu tytoniowego. Ból i/lub drapanie w gardle są typowymi objawami przeziębienia.

Inną przyczyną bólu gardła może być zatrzymanie się ciała obcego w gardle lub przełyku. Charakterystycznym objawem w takich przypadkach jest nagły, ostry, kłujący ból w gardle, który pojawił się podczas jedzenia i nasila się podczas połykania.

Czasami ostry ból gardła może być spowodowany oparzeniem - zarówno termicznym (np. poparzenie gorącym napojem), jak i chemicznym (np. przypadkowe spożycie substancji chemicznych).

Silny ból gardła, który może towarzyszyć trudnościom w połykaniu oraz nieprzyjemnemu zapachowi z ust, a także gorączce, może świadczyć o wystąpieniu mononukleozy lub ostrym zapaleniu gardła i migdałków. Aby dowiedzieć się więcej, zapoznaj się z informacjami na temat Mononukleozy i Anginy.

Trwały, chroniczny ból o ciągłym charakterze, który jest trudny do przełknięcia, niezwiązany z infekcją, może być wynikiem choroby nowotworowej gardła. Ból zazwyczaj występuje po jednej stronie, może towarzyszyć mu wybrzuszenie na szyi, ból ucha, zaciskanie szczęk, a w zaawansowanym stadium choroby także duszność. Najczęściej zmiany nowotworowe pojawiają się w środkowej części gardła (część ustna). Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu są czynnikami ryzyka.

Jeśli przyczyną bólu gardła jest zakażenie refluksowe przełyku, konieczne jest zastosowanie właściwej terapii refluksu.

Ból w gardle jest częstym objawem, dlatego wielu pacjentów próbuje go leczyć samodzielnie, stosując dostępne bez recepty leki, które można zakupić w aptekach. W przypadku gdy ból gardła jest bardzo silny lub przewlekły, zaleca się konsultację z lekarzem rodzinnym lub laryngologiem. Prawidłowe leczenie zależy od przyczyny bólu, ponieważ może on być objawem poważnych chorób. Dlatego nie warto opóźniać wizyty u lekarza, zwłaszcza jeśli ból jest przewlekły lub nagły, bez towarzyszących objawów infekcji, a pojawiają się symptomy takie jak trudności w połykaniu czy krwawienie. Ból jednostronny, początkowo stały a z czasem narastający, szczególnie uciążliwy podczas połykania, może sugerować obecność choroby nowotworowej i w takim przypadku nie powinien być bagatelizowany.

Podstawowe znaczenie w diagnostyce bólu gardła ma wywiad zebrany od pacjenta, który pozwala podejrzewać przyczynę dolegliwości. Istnieje wiele przyczyn bólu gardła, dlatego lekarz będzie pytał o charakter bólu, jego miejsce, czas trwania, jak się zmienia (np. czy narasta, pulsujący) oraz o inne objawy towarzyszące.

Następnie lekarz przeprowadzi ogólne badanie pacjenta, w tym badanie gardła. Lekarz rodzinny zbada gardło, używając światła lampy lub latarki, a czasami także szpatułki, aby lepiej obejrzeć całe gardło. Jeśli zachodzi taka potrzeba lub istnieje podejrzenie poważnych zmian, lekarz skieruje pacjenta do laryngologa, który przeprowadzi kompleksowe badanie laryngologiczne z szczegółową oceną gardła. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić badania laboratoryjne, takie jak test antygenowy dla paciorkowców grupy A w przypadku podejrzenia anginy paciorkowcowej, posiew w przypadku angin bakteryjnych lub badania krwi przy podejrzeniu infekcji, jak na przykład mononukleoza zakaźna.

Najczęściej nie ma potrzeby przeprowadzania dodatkowych badań obrazowych.

Jeśli ból w gardle świadczy o infekcji, np. przeziębieniu, istnieje wiele domowych sposobów łagodzenia objawów. W aptekach dostępne są leki bez recepty do ssania, zawierające przeciwzapalne, przeciwbólowe substancje, mentol, oraz zioła lub leki przeciwdrobnoustrojowe. Przed zastosowaniem zaleca się zapoznanie z ulotką lub konsultację z lekarzem lub farmaceutą. Samo ssanie tabletki często przynosi ulgę.

W przypadku bólu gardła pomocne może być nawilżanie, np. poprzez picie małymi łykami ciepłego mleka z miodem, lub płukanie gardła ciepłym roztworem soli.

Nie ma jednoznacznych dowodów naukowych potwierdzających, że jedzenie mrożonych deserów może pomóc podczas bólu gardła. Z drugiej strony, nie ma także żadnych danych sugerujących, że lody są niewskazane podczas ostrej infekcji górnych dróg oddechowych (np. w czasie przeziębienia). Ponieważ przyczyną przeziębienia jest zazwyczaj infekcja wirusowa, spożywanie lodów raczej nie ma znaczącego wpływu na przebieg choroby. Niemniej jednak obserwacje wskazują, że lody (i inne zimne potrawy) mogą przynieść ulgę podczas bólu gardła i w jamie ustnej, dlatego można je spożywać w czasie przeziębienia. Ostateczna decyzja zależy od indywidualnych preferencji i reakcji organizmu, dlatego jeśli dana osoba odczuwa ulgę po zjedzeniu lodów, nie ma przeszkód, aby kontynuować tę praktykę.