Paciorkowce, czyli streptokoki, to bakterie o kulistym kształcie. Zakażenie nimi może prowadzić do różnych chorób, takich jak zapalenie gardła, angina, płonica, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc, róża czy martwicze zapalenie powięzi. Nie wszystkie paciorkowce wywołują choroby, niektóre z nich mogą być obecne w florze bakteryjnej człowieka.

Paciorkowce są podzielone na różne grupy ze względu na ich zdolność do powodowania hemolizy, czyli rozpadu krwinek czerwonych. W medycynie największe znaczenie mają paciorkowce alfa-hemolizujące, takie jak pneumokoki, Streptococcus viridans, oraz paciorkowce beta-hemolizujące grupy A i B, na przykład Streptococcus pyogenes i Streptococcus agalactiae.

W dziedzinie medycyny szczególne znaczenie mają paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A i B. Wśród nich znajdują się (A) oraz (B).

Infekcje spowodowane przez paciorkowca grupy A stanowią główną bakteryjną przyczynę zapalenia gardła i migdałków (anginy) u dorosłych i dzieci na całym świecie. Jest to również jedna z niewielu przyczyn zapalenia gardła lub migdałków, która wymaga antybiotykoterapii. Ponadto może prowadzić do innych schorzeń, takich jak Szkarlatyna (plonica) i róża.

Mniej często zakażenie tym patogenem może być powodem poważniejszych chorób, takich jak ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zespół wstrząsu toksycznego wywołany przez paciorkowca, martwicze zapalenie powięzi lub mięśni, bakteriemia/sepsa oraz zapalenie płuc. Te choroby najczęściej dotyczą niemowląt, dzieci oraz osób starszych.

Obecność paciorkowca w gardle (potwierdzona np. za pomocą wymazu z gardła) nie zawsze wymaga leczenia. Lekarz zaleca terapię antybiotykową tylko pacjentom, u których paciorkowiec jest przyczyną objawów, takich jak zapalenie gardła i migdałków (angina). Bezobjawowi nosiciele paciorkowca zazwyczaj nie wymagają leczenia. Do symptomów anginy paciorkowcowej należą: silny ból gardła i podczas połykania, ból głowy, gorączka (>38°C), zaczerwienienie gardła, wybroczyny na błonie śluzowej podniebienia, powiększone węzły chłonne na szyi oraz nagły początek choroby. Osoby noszące paciorkowca, ale nie wykazujące objawów, mają zdecydowanie mniejsze ryzyko transmisji zakażenia na inne osoby niż te z objawami.

Choroby skóry i tkanki podskórnej spowodowane przez paciorkowce beta-hemolizujące z grupy A, głównie , to m.in. róża. Jest to ostra choroba zapalna charakteryzująca się nagłym początkiem i szybkim przebiegiem. Objawia się naciekiem zapalnym na skórze, który towarzyszy obrzęk, a także objawy ogólne, takie jak dreszcze, gorączka i złe samopoczucie.

Ograniczanie rozprzestrzeniania się paciorkowca jest skutecznym sposobem na zapobieganie zakażeniom. Ważna jest odpowiednia higiena rąk oraz zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu i kichania. Osoby z anginą paciorkowcową powinny pozostać w domu, a ryzyko zakażenia innych osób jest mniejsze po 12 godzinach antybiotykoterapii.

to paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy B, który może kolonizować drogi rodne i przewód pokarmowy. Wywołuje infekcje u dorosłych, noworodków, niemowląt i kobiet w ciąży. U kobiet w ciąży i w okresie poporodowym może prowadzić do różnych infekcji, takich jak błoniasta bakteriuria, infekcje układu moczowego, zakażenia dróg rodnych, rany po cesarskim cięciu, zapalenie macicy, zapalenie płuc, posocznica i bakteriemia. U noworodków zakażenie może wystąpić w macicy lub podczas porodu, prowadząc do poważnych chorób, takich jak sepsa, zapalenie płuc i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Dlatego stosuje się antybiotykoterapię stanowiącą wewnątrzporodową profilaktykę u kobiet z zakażeniem .

U osób dorosłych niebędących w ciąży może powodować sepsę, infekcje tkanek miękkich oraz inne ogniska chorobowe.

Antybiotyki są zalecane w terapii infekcji wywołanych przez paciorkowce. Ze względu na potencjalne powikłania, takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy posocznica, konieczne jest hospitalizowanie pacjentów w przypadku ciężkiego przebiegu choroby.