Dezintoksykacja żołądka polega na wprowadzeniu sondy do żołądka i płukaniu go dużymi ilościami wody w celu usunięcia toksycznej substancji spożytej przez organizm.

Płukanie żołądka jest konieczne po spożyciu substancji bardzo toksycznych. Najskuteczniejsze jest, gdy wykonuje się je do godziny po spożyciu. Jednak w przypadku leków o przedłużonym uwalnianiu, takich jak substancje oznaczone jako dépôt lub retard, płukanie żołądka może być skuteczne nawet do 4 godzin po spożyciu. Należy jednak pamiętać, że nie dotyczy to leków, które tworzą złogi w żołądku, jak na przykład salicylany, czyli aspiryna. W sytuacji podejrzenia zatrucia muchomorem sromotnikowym, czas między spożyciem substancji a płukaniem żołądka może wynosić nawet kilkanaście godzin.

Płukanie żołądka wykonuje się przy użyciu sondy nosowo-żołądkowej lub ustno-żołądkowej. Lekarz wprowadza 0,45% roztwór NaCl do sondy i opuszcza ją poniżej poziomu ciała chorego. Zabieg trwa do uzyskania przejrzystych popłuczyn żołądkowych.

Dla młodszych dzieci możliwe jest siedzenie na kolanach rodzica, natomiast starsze dzieci i dorośli poddawani są zabiegowi w pozycji Trendelenburga – leżą na plecach z uniesionymi nogami pod kątem 30°.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do przeprowadzenia płukania żołądka jest spożycie substancji żrącej, zarówno kwasowej, jak i zasadowej, ponieważ może spowodować uszkodzenie przewodu pokarmowego. Nie należy również wykonywać tego zabiegu w przypadku zaburzeń krzepnięcia.

W sytuacji chorych nieprzytomnych lub pobudzonych płukanie żołądka powinno być wykonane po uprzedniej intubacji, aby zmniejszyć ryzyko dostania się płynów do płuc.

Chociaż proces płukania żołądka jest stosunkowo bezpieczny, to jednak może on skutkować powikłaniami. Należą do nich m.in. przedostanie się płynu popłuczynowego do płuc, co w niektórych przypadkach może prowadzić do zachłystowego zapalenia płuc, błędne umieszczenie końcówki cewnika w oskrzelach, co również może spowodować zapalenie płuc. Dodatkowo możliwe są różnego rodzaju uszkodzenia przewodu pokarmowego, takie jak uszkodzenie błony śluzowej, krwawienie czy perforacja. U niektórych pacjentów może również dojść do zaburzeń rytmu serca czy skurczu krtani.