Polip to wzgórek tkanki wystający ponad powierzchnię błony śluzowej jelita. Jest to objaw polipowatości jelita grubego, która charakteryzuje się obecnością wielu polipów w jelicie grubym. Polip nowotworowy to polip zawierający nieprawidłowe komórki, czyli komórki z cechami dysplazji. Natomiast polip rzekomy powstaje w wyniku uszkodzenia błony śluzowej z zachowaniem fragmentu, który wystaje do wnętrza jelita. Mogą występować np. przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.

W zależności od rodzaju polipów w jelitach dzieli się je na gruczolakowate, ząbkowane i hamartomatyczne.

Najczęściej spotykanym rodzajem polipów w jelitach są gruczolaki, które mogą prowadzić do raka inwazyjnego.

Polipy hiperplastyczne to z kolei przykład polipów ząbkowanych, natomiast polipy młodzieńcze i polipy Peutza i Jeghersa to przykłady polipów hamartomatycznych. Polipy hamartomatyczne mogą również występować w wrodzonych zespołach guzów hamartomatycznych związanych z mutacjami genu PTEN.

Obecność polipów, szczególnie tych mniejszych (<1 cm), często nie objawia się żadnymi dolegliwościami i jest wykrywana przypadkowo. Mogą występować:

• niewielkie krwawienie z polipa (zazwyczaj utajone, krew nie jest widoczna w stolcu, tylko wykrywana w badaniu kału pod kątem obecności krwi utajonej, chociaż może być widoczna przy większych polipach znajdujących się bliżej odbytu)
• niedokrwistość (zazwyczaj łagodna)
• uczucie parcia na stolec (w przypadku polipów zlokalizowanych w odbytnicy) lub
• domieszka śluzu w kale.

Przy dużych polipach mogą pojawić się zmiany w rytmie wypróżnień (np. biegunki, zaparcia), rzadko występująca niedrożność lub wgłobienie. Niektóre duże polipy mogą powodować wodnistą biegunkę.

Polipy jelita grubego można zidentyfikować podczas kolonoskopii. Czasami można je wykryć również za pomocą badań radiologicznych, takich jak wlew doodbytniczy z kontrastem lub tomografia komputerowa.

Nie każdy polip w jelicie grubym to nowotwór. Polipy nienowotworowe nie zwiększają ryzyka rozwoju raka.

Dokładne określenie typu polipa, czy jest on nowotworowy czy nienowotworowy, jest możliwe jedynie poprzez badanie histologiczne zmiany usuniętej w całości.

Usunięcie polipa z jelita grubego jest wskazaniem do operacji. Większość gruczolaków jelita grubego usuwa się podczas kolonoskopii. Procedura goi się szybko i nie jest bolesna. W przypadku dużych polipów konieczny może być zabieg chirurgiczny. Polipektomia, choć bezpieczna, może wiązać się z ryzykiem krwawienia lub perforacji jelita. Kontrolne kolonoskopie są zalecane po usunięciu polipów. Badanie mikroskopowe wszystkich polipów jest istotne, aby wykluczyć raka. W przypadku obecności raka konieczne może być usunięcie fragmentu jelita grubego.