Guz szyi to abnormale wyczuwalne lub widoczne zmiany w tej okolicy. Wyróżnia się trójkąty na szyi, które pomagają określić, gdzie dokładnie znajduje się guz. Schemat tych trójkątów przedstawiono na rycinie.

Etiologia różnych guzów szyi może mieć różne podłoże, mogą być one wrodzone, mogą powstać w wyniku stanu zapalnego lub być efektem procesu nowotworowego. Najczęściej (90%) guzy szyi u dzieci mają podłoże wrodzone lub zapalne. To samo dotyczy chorych do 40. roku życia, aczkolwiek im starsza osoba, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia zmian nowotworowych. Powyżej 40. roku życia, zwłaszcza u osób palących, guz na szyi wymaga przede wszystkim wykluczenia nowotworu. Nawet u dzieci z jednolitym, niezapalnym guzem, należy najpierw rozważyć etiologię nowotworową.

Dokładne wywiady dotyczące pojawienia się guza i towarzyszących mu dolegliwości są kluczowe i często wystarczające do ustalenia diagnozy. Jeśli na ich podstawie można ją ustalić, dalsza diagnostyka nie jest potrzebna.

W ten sposób można rozpoznać na przykład wrodzone torbiele lub zapalenie węzłów chłonnych. W pozostałych przypadkach badania skierowane są na dalsze postępowanie diagnostyczne. Badanie ultrasonograficzne pozwala określić charakter guza (guz lity, torbiel lub guz zawierający płyn) oraz zmiany w węzłach chłonnych (zmiany zapalne, nowotworowe, tworzenie się ropni lub martwica). Etiologia guzów szyi obejmuje wiele różnych przyczyn: wrodzone torbiele, zapalenie węzłów chłonnych, zmiany zapalne, nowotworowe, malformacje limfatyczne, naczyniowe, torbiele skórzaste, torbiele tarczowo-językowe i wiele innych. Wiek pacjenta, czas utrzymywania się guzów, okoliczności poprzedzające pojawienie się guzów oraz obecność objawów są istotne dane z wywiadu przy różnicowaniu etiologii guzów szyi.

Różne lokalizacje guzów szyi wiążą się z różnymi przyczynami i cechami charakterystycznymi. Przykładowo, guzy zlokalizowane w okolicy nadobojczykowej mogą wymagać badania radiologicznego klatki piersiowej ze względu na potencjalny charakter nowotworowy. Diagnostyka laboratoryjna zależy od podejrzewanej przyczyny i może obejmować różne badania, takie jak morfologia, CRP, badania serologiczne czy wymaz z gardła. Tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny są pomocne w ocenie rozległych lub głęboko położonych zmian, pozwalając ocenić stopień zajęcia sąsiadujących tkanek i ich stosunek do ważnych struktur szyi. Biopsja cienkoigłowa pod kontrolą USG jest często stosowana u dorosłych w diagnostyce nowotworów złośliwych.

W przypadku podejrzenia nowotworów konieczne jest chirurgiczne pobranie węzła chłonnego do badania histopatologicznego.

Jeśli występuje zmiana na szyi w okolicach podżuchwowych, która wiąże się z obecnym lub wcześniejszym stanem zapalnym gardła lub jamy ustnej lub występuje w wyniku choroby zakaźnej, leczenie choroby podstawowej jest wystarczające. W przypadku wszystkich innych przypadków zalecana jest specjalistyczna diagnoza.