Skurcze łydek polegają na niespodziewanych spięciach mięśni w tej okolicy, które powodują ból i utrudniają normalne poruszanie się. Są one krótkotrwałe, trwające od kilku sekund do kilku minut, a po ich ustąpieniu mięsień może być bolesny przez kilka godzin. Bywają one częstym zjawiskiem, z lokalizacją najczęściej w łydkach.

Skurcze mięśni, takie jak te w łydkach, mogą wystąpić u każdego, niezależnie od wieku czy stopnia aktywności fizycznej. Nie ma jednej jednoznacznej przyczyny skurczów, ale podejrzewa się, że jest to wynik wielu czynników.

Skurcze łydek mogą występować częściej u różnych grup, takich jak kobiety w ciąży, osoby wykonujące intensywne ćwiczenia w gorącym klimacie, osoby cierpiące na różne schorzenia takie jak marskość wątroby, cukrzycę czy fibromialgię, osoby odwodnione, osoby starsze, otyłe oraz sportowców.

Nocne skurcze nóg są powszechne i często występujące objawy, zwłaszcza u starszych osób. Ich przyczyny nie są jeszcze w pełni poznane, ale istnieje wiele czynników ryzyka, takich jak aktywność fizyczna, zaburzenia elektrolitowe, choroby endokrynologiczne czy choroby neurologiczne.

Po wystąpieniu skurczu należy koncentrować się na rozciąganiu mięśnia poprzez napięcie mięśni przeciwnych do tego, który jest skurczony. W przypadku skurczu mięśnia brzuchatego łydki, zaleca się zgięcie stopy w kierunku grzbietu stopy (czyli w górę, w stronę kolana). Następnie można spróbować chodzić przez kilka minut lub poruszać nogą i stopą, położyć się z uniesionymi do góry nogami i stopami, zastosować ciepłą wodę na łydkę albo rozmasować ją.

Aktualnie nie istnieje konkretna dieta, którą można zalecić w zapobieganiu i leczeniu skurczów łydek. Brak również naukowych dowodów na skuteczność suplementacji magnezem w redukcji częstości skurczów.

Dlatego też, zaleca się przestrzeganie Talerza Zdrowego Żywienia. Istotne jest również zapewnienie odpowiedniego nawodnienia organizmu oraz unikanie alkoholu i produktów zawierających kofeinę.

Jak wspomniano wcześniej, brak jest klinicznych dowodów na skuteczność suplementacji magnezem w profilaktyce i łagodzeniu skurczów łydek. Warto jednak pamiętać, że jony magnezu są niezbędne do regulacji skurczu mięśni i przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Dlatego ważne jest zapewnienie odpowiedniego spożycia tego pierwiastka z dietą.

Produkty bogate w magnez to przede wszystkim pokarmy pochodzenia roślinnego, takie jak:

• nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, soja, cieciorka, soczewica)
• orzechy i nasiona (orzechy włoskie, laskowe, pestki dyni, migdały)
• pełnoziarniste produkty zbożowe (otręby, kasza gryczana, chleb razowy, chleb graham)
• kakao i gorzka czekolada
• zielone warzywa.

Skurcze łydek są częste w okresie ciąży, szczególnie występują w nocy. Nie ma jednoznacznie określonej przyczyny tego zjawiska u kobiet w ciąży. Istnieją metody, które mogą zmniejszyć częstotliwość występowania skurczów:

• regularna i odpowiednia aktywność fizyczna – warto skonsultować się z lekarzem w celu określenia bezpiecznych ćwiczeń w poszczególnych etapach ciąży
• utrzymanie odpowiedniego nawodnienia organizmu
• noszenie wygodnego obuwia, zapewniającego właściwe wsparcie dla stóp
• sięganie po suplementy magnezu i wapnia – jeśli spożycie z dietą nie jest wystarczające, należy skonsultować się z lekarzem w celu określenia odpowiedniej dawki i preparatu
• rozciąganie mięśni łydek przed snem.

W przypadku wystąpienia skurczu, zaleca się rozciągnięcie mięśni łydek. Wykonywanie ruchów nogą, chodzenie oraz unoszenie nóg mogą zapobiec kolejnym skurczom. Korzystne może być również zastosowanie gorącego prysznica, ciepłej kąpieli, masażu lodem lub masażu mięśni.

Niestety, nie ma naukowo udowodnionych sposobów zapobiegania skurczom mięśni.

Można jednak spróbować różnych metod, takich jak regularne wykonywanie ćwiczeń rozciągających, noszenie wygodnych butów z odpowiednim podparciem pięty, picie odpowiedniej ilości płynów, ograniczenie spożywania alkoholu i kofeiny, unikanie przegrzewania się podczas aktywności fizycznej oraz jazda na rowerze stacjonarnym przed snem i spanie w odpowiedniej pozycji.

Nie istnieje specyficzny lek na skurcze mięśni łydek. Terapia będzie zależała od objawów i towarzyszących chorób, a decyzję w sprawie odpowiedniego leczenia podejmuje lekarz po przeanalizowaniu indywidualnej sytuacji pacjenta.

Nawet jeśli skurcze mięśni mogą być spowodowane przez zaburzenia elektrolitowe, brak jest naukowych dowodów potwierdzających, że suplementacja magnezem zmniejsza ryzyko wystąpienia skurczów mięśni.

Skurcze mięśni łydek podczas pływania oraz innych aktywności są powszechne nawet u osób o dobrej kondycji fizycznej i sportowców. Są one klasyfikowane jako skurcze mięśni związane z ćwiczeniami (EAMS). Mimo że dokładna przyczyna ich występowania nie jest znana, podejrzewa się, że wynikają one z interakcji różnych czynników, w tym możliwych zaburzeń kontroli nerwowo-mięśniowej spowodowanych zmęczeniem. Ponieważ skurcze tego typu mogą być wynikiem wielu czynników działających jednocześnie, nie istnieje uniwersalna metoda zapobiegania im. Badania wykazały, że sportowcy powracający do treningu po kontuzji są szczególnie podatni na skurcze mięśni związane z ćwiczeniami. Odpowiednia rehabilitacja i dostosowanie planu treningowego mogą pomóc zmniejszyć ich występowanie.

Po silnym i długotrwałym skurczu mięśnia łydki, może pojawić się ból lub uczucie tkliwości w tej okolicy. Aby złagodzić dolegliwości, zaleca się delikatny masaż oraz użycie ciepłej wody do rozgrzania mięśnia.