Niektóre szczepy paciorkowców są odpowiedzialne za wywołanie szkarlatyny poprzez produkcję toksyny bakteryjnej.

Zakażenie pochodzi od osoby chorej na anginę lub płonicę. Można się zarazić drogą kropelkową lub poprzez kontaminowane przedmioty lub pokarm zarażony przez chorego. Ryzyko zachorowania po kontakcie w domu z chorym wynosi 25%. Chorują głównie dzieci, rzadziej u dorosłych. Najwięcej przypadków zakażenia ma miejsce w przedszkolach i szkołach. Zachorowania występują częściej w klimacie umiarkowanym w okresie jesienno-zimowym. Okres wylęgania choroby wynosi od 12 godzin do 4 dni.

Szkarlatyna zaczyna się nagle, objawiając się intensywnym bólem gardła i bólem podczas połykania, bólem głowy, czasem bólem brzucha, nudnościami i wymiotami, a także gorączką (>38°C), zapaleniem gardła i migdałków podniebiennych. Gardło jest intensywnie czerwone, a na języku pojawia się biały nalot, który stopniowo zanika.

Po kilku dniach język staje się czerwony, z wyraźnymi brodawkami (tak zwany język malinowy), mogą pojawić się także czerwone plamy na podniebieniu. Węzły chłonne szyjne przednie mogą być powiększone i tkliwe. W przypadku szkarlatyny nie występuje kaszel ani katar. W drugim dniu choroby zazwyczaj pojawia się wysypka, charakteryzująca się drobnymi plamkami i występująca na twarzy z wyjątkiem trójkąta pomiędzy nosem a brodą oraz w okolicach pach i pośladków.

Skóra dotknięta wysypką staje się szorstka. Wysypka zanika po kilku godzinach lub dniach, w zależności od jej intensywności. Jeśli zmiany skórne są silne i zlewają się ze sobą, skóra może przypominać barwą gotowanego homara. Charakterystyczne dla schorzenia jest łuszcząca się skóra. Po około tygodniu skóra twarzy zaczyna się łuszczyć, po dwóch tygodniach skóra tułowia, a po trzech tygodniach skóra dłoni i stóp. Proces łuszczenia może trwać nawet kilka tygodni.

Objawy wysypki przy szkarlatynie są dość charakterystyczne, co ułatwia rozpoznanie. Aby potwierdzić diagnozę, wykonuje się posiew wymazu z gardła i migdałków lub przeprowadza "szybki" test na obecność antygenu PBHA, który świadczy o zakażeniu paciorkowcami (tak samo jak w przypadku anginy paciorkowcowej).

Leczenie zakażenia paciorkowcowego obejmuje przyjmowanie antybiotyków, leków przeciwgorączkowych, odpowiednie nawodnienie oraz stosowanie preparatów do ssania o miejscowym działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Można przeprowadzać je w warunkach domowych.

Dzieci z cięższym przebiegiem choroby lub powikłaniami powinny być jednak skierowane do szpitala.

W trakcie przebiegu szkarlatyny mogą wystąpić komplikacje podobne do tych obserwowanych w anginie paciorkowcowej. Są nimi:

• powikłania ropne (wczesne) – np. ropień okołogardłowy, ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych, ropne zapalenie ucha środkowego i/lub wyrostka sutkowatego, ropne zapalenie zatok przynosowych,
• późne powikłania immunologiczne (bardzo rzadko u dorosłych) – np. gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek,
• inne (bardzo rzadko) – np. zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

W związku z tym każdy dodatkowy objaw, nawrót gorączki, powiększenie węzłów chłonnych, osłabienie stanowią powód do ponownego skonsultowania się z lekarzem.

Można zachorować na płonicę trzykrotnie (istnieją trzy rodzaje toksyn bakteryjnych). Po przechorowaniu staje się się odpornym na konkretny rodzaj toksyny. Niemowlęta nie chorują na tę chorobę.

Śmiertelność w nieleczonym przypadku płonicy wynosi od 15 do 20%. Rokowanie w przypadku płonicy bez powikłań jest dobre.

Nie istnieje dostępna szczepionka zapobiegająca zachorowaniu na szkarlatynę.

Aby uniknąć zarażenia, należy unikać kontaktu z osobami zarażonymi. Osoby chore powinny być izolowane przez całą dobę po rozpoczęciu leczenia odpowiednim antybiotykiem.