Torbiel trzustki jest to zbiornik płynu, który znajduje się w trzustce. Zawiera ona zazwyczaj wydzielinę trzustkową.

Torbiele mogą być zastoinowe (retencyjne), powstałe w wyniku poszerzenia przewodu trzustkowego na skutek niedrożności (co jest częste w przewlekłym zapaleniu trzustki).

Cześć torbieli trzustki to torbiele nowotworowe, które mogą być łagodne, złośliwe lub zmianami przedrakowymi, gdzie istnieje ryzyko zezłośliwienia.

Inne rodzaje torbieli to torbiele pasożytnicze, które powstają po zarażeniu bąblowcem, glistą ludzką i w bilharcjozie.

Torbiel rzekoma, czyli pozapalna, to torbiel bez wyraźnej ściany. Występuje zazwyczaj jako skutek zapalenia trzustki i może pojawić się u chorych zarówno po ostrym, jak i przewlekłym zapaleniu trzustki.

Torbiele trzustki bezobjawowe występują u 2,4-13,5% populacji, zwiększając się wraz z wiekiem. U osób powyżej 70 roku życia, obserwuje się je u 40% pacjentów, u których przeprowadzono rezonans magnetyczny brzucha z innego powodu niż podejrzenie choroby trzustki.

Torbiele trzustki najczęściej są bezobjawowe i zostają przypadkowo wykryte podczas wykonywania badań obrazowych jamy brzusznej.

Typowe symptomy to:

• uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej,
• pobolewanie, a czasami ostry ból, który zależy od umiejscowienia i wielkości torbieli,
• czasami mogą występować nudności, wymioty, osłabienie, brak łaknienia i postępująca utrata masy ciała oraz gorączka.

Czasami pierwsze objawy torbieli rzekomej mogą być efektem powikłań (krwawienia, żółtaczki mechanicznej, niedrożności, zakażenia lub pęknięcia torbieli). Małe torbiele zazwyczaj nie powodują żadnych dolegliwości.

Większość torbieli trzustki jest niesymptomatyczna i jest diagnozowana przypadkowo podczas badań obrazowych przeprowadzanych z innych powodów.

Torbiele mogą zostać zidentyfikowane za pomocą ultrasonografii, endoskopowej ultrasonografii, rezonansu magnetycznego, cholangiopankreatografii rezonansu magnetycznego oraz tomografii komputerowej. Dodatkowo, przeprowadza się badania laboratoryjne, takie jak pomiar aktywności α-amylazy we krwi i moczu, aktywności lipazy w surowicy, morfologię krwi, stężenie CRP, aktywność ALP i stężenie bilirubiny. Może być również konieczne pobranie płynu z torbieli.

Lekarz analizuje rodzaj torbieli na podstawie jej cech w badaniach obrazowych. To wystarcza zazwyczaj do określenia typu torbieli. W sytuacjach niejednoznacznych zaleca się endoskopową ultrasonografię lub nakłucie torbieli. Dodatkowe informacje można uzyskać poprzez badanie płynu z torbieli.

Nie, torbiel trzustki nie zawsze oznacza raka. Około połowa torbieli trzustki to torbiele nowotworowe (w tym łagodne), a druga połowa to torbiele pozapalne.

Leczenie torbieli jest uzależnione od rodzaju torbieli. W przypadku torbieli rzekomych, stosuje się drenaż, leczenie operacyjne oraz leczenie farmakologiczne. Drenaż polega na odprowadzeniu płynu z torbieli i może być wykonywany endoskopowo lub przezskórnie. Leczenie operacyjne rozważa się w przypadku przetrwałych torbieli, które nie reagują na inne metody. Natomiast leczenie farmakologiczne może być stosowane u pacjentów z przetrwałymi torbiami pozapalnymi. W przypadku torbieli nowotworowych, decyzja o leczeniu zależy od objawów i ryzyka zezłośliwienia.