Trądzik odwrócony, znany również jako hidradenitis suppurativa, to przewlekła choroba zapalna skóry, charakteryzująca się bolesnymi guzkami, które najczęściej pojawiają się w miejscach, gdzie skóra jest narażona na tarcie, takich jak pachy i pachwiny. Guzy te mogą być bardzo bolesne, mogą pękać i goić się tworząc blizny. Oprócz skóry, stan zapalny związany z trądzikiem odwróconym może również wpływać na inne narządy.

Trądzik odwrócony dotyka od 1 do 4 procent populacji. Objawy zazwyczaj pojawiają się między okresem dojrzewania a 40. rokiem życia, zazwyczaj w trzeciej dekadzie życia. Kobiety cierpią na tę chorobę nieco częściej niż mężczyźni.

Choroba ta może być spowodowana przez różnorodne czynniki, takie jak nadwaga, płeć żeńska, predyspozycje genetyczne, mechaniczne podrażnienie skóry (np. przez zabiegi kosmetyczne lub ubrania) oraz palenie tytoniu. Należy pamiętać, że większość osób cierpiących na trądzik odwrócony to palacze (zarówno obecni, jak i w przeszłości)!

Choroba zwykle zaczyna się stopniowo, a objawia się pojawieniem się bolesnych, podskórnych guzków o średnicy 0,5–2 cm, przypominających czyraki. Niektórzy ludzie odczuwają dyskomfort w obszarach, gdzie później pojawią się guzki, takie jak pieczenie, świąd i nadmierna potliwość, zanim jeszcze się pojawią. Guzki rosną, łączą się i są wypełnione ropną treścią, mogą pękać, co skutkuje wyciekiem ropy i krwi o przykrym zapachu. Oprócz guzków, mogą występować zaskórniki otwarte, czyli zgrubienia z czarną kropką na szczycie.

Po pojawieniu się guzków, tworzą się przetoki, czyli nieprawidłowe kanały, przez które ropa wypływa na zewnątrz, a także łączące ze sobą guzki. Gdy guzki zostaną opróżnione, goją się pozostawiając blizny.

Guzki mogą być bardzo bolesne, co może utrudniać ruch, zwłaszcza w przypadku zajęcia pach i pachwin. Ból może mieć różne charaktery, taki jak pieczenie, palenie, kłucie, ściskanie, rozpieranie, tnące, pulsujące czy ostry. Intensywność bólu zależy od stopnia zmian skórnych.

Oprócz bólu, trądzikowi odwróconemu często towarzyszy świąd, który zazwyczaj nasila się w cieple, podczas aktywności fizycznej, stresu i pocenia się.

Ponadto, nieprzyjemny zapach związany z ropą w guzkach jest kolejnym nieprzyjemnym objawem choroby, który nie ma związku z higieną osobistą.

Wszystkie te objawy mogą wpływać na codzienną aktywność, relacje międzyludzkie oraz pracę.

Nasilenie choroby ocenia się w skali Hurleya:

• I stopień – pojawianie się pojedynczych lub mnogich ropni bez przetok i bliznowacenia
• II stopień – nawracające ropnie z przetokami i bliznowaceniem, pojedyncze lub liczne, oddalone od siebie zmiany
• III stopień – liczne rozsiane zmiany połączone przetokami, zajmujące cały obszar danej okolicy z widocznym bliznowaceniem.

Zmiany w przebiegu trądziku odwróconego występują w obszarach, gdzie skóra styka się ze sobą. Trądzik odwrócony pojawia się głównie w następujących miejscach:

• pach (najczęstsza lokalizacja)
• pachwinie,
• wewnętrznej stronie ud
• okolicy okołoodbytniczej i kroczu
• piersi i pod piersiami
• pośladków
• okolicy łonowej
• moszny
• sromu
• tułowia
• skóry głowy i okolic zausznych.

Na lokalizację zmian wpływa również płeć. U kobiet główne miejsca występowania to pachwiny lub górna wewnętrzna część ud, pachy, klatka piersiowa (w tym piersi i okolice pod piersiami) oraz pośladki i szpara pośladkowa. U mężczyzn najczęstsze są pachwiny, uda, pachy, okolice krocza lub odbytu oraz pośladki i szpara pośladkowa. Trądzik odwrócony może pojawić się również w innych miejscach, szczególnie tam, gdzie skóra jest narażona na ucisk lub tarcie, np. przez pasek do spodni, fałdy na brzuchu, biustonosz.

Lekarz diagnozuje trądzik odwrócony na podstawie konsultacji z pacjentem oraz obserwacji zmian skórnych. Charakterystyczne objawy trądziku odwróconego są głęboko osadzone guzki zapalne, zaskórniki, przetoki, ropnie oraz blizny. Zmiany skórne najczęściej pojawiają się w okolicach pachowych, pachwin, okolic narządów płciowych oraz pośladków, charakteryzując się także przewlekłym i nawrotowym przebiegiem.

Badania dodatkowe, takie jak biopsja skóry i badania mikrobiologiczne ropy z guzków, zazwyczaj nie są konieczne. Podczas wywiadu lekarz zwraca uwagę na palenie tytoniu, oblicza BMI, mierzy obwód talii oraz kontroluje ciśnienie tętnicze, ze względu na możliwość współistnienia innych chorób związanych z trądzikiem odwróconym.

Z trądzikiem odwróconym mogą współistnieć inne schorzenia, takie jak zespół metaboliczny, otyłość, cukrzyca, niedokrwistość, spondyloartropatie, choroby zapalne jelit oraz niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby.

Leczenie trądziku odwróconego obejmuje różnorodne podejścia, takie jak zmiany w trybie życia, farmakoterapia i procedury zabiegowe. Ze względu na zróżnicowany charakter choroby, terapia jest dostosowywana do potrzeb danego pacjenta.

Ważnym krokiem jest rzucenie palenia tytoniu, a także dbanie o wagę ciała i noszenie przewiewnych ubrań. Dodatkowo, aktywność fizyczna powinna być zaplanowana tak, aby nie powodować nadmiernego pocenia się skóry. U niektórych osób skuteczne może być laserowe usunięcie owłosienia.

W zależności od stopnia nasilenia choroby, leczenie farmakologiczne może obejmować stosowanie antybiotyków, leków przeciwzapalnych, a nawet leczenie biologiczne. Natomiast leczenie chirurgiczne, takie jak deroofing czy laseroterapia, jest dobierane indywidualnie dla każdego pacjenta.

W przypadku konieczności interwencji chirurgicznej, dermatolog kieruje pacjenta do odpowiedniego specjalisty.

Odpowiednia pielęgnacja skóry może być pomocna w leczeniu trądziku odwróconego. Wskazane jest korzystanie z preparatów antyseptycznych, takich jak substancje zawierające 4% chlorheksydyny, jodopowidon, pirytionian cynku, triklosan. Ważne jest unikanie substancji zapachowych, szczególnie w detergentach. Zaleca się stosowanie delikatnych, bezzapachowych antyperspirantów oraz unikanie perfum w obszarach dotkniętych zmianami skórnymi. Niebezpieczne jest wyciskanie lub przekłucie zmian skórnych.

Trądzik odwrócony nie jest chorobą zaraźliwą, nie jest przenoszony z jednej osoby na drugą.

Trądzik odwrócony nie jest spowodowany brakiem dbałości o higienę.