Witamina C składa się z kwasów L-askorbinowego i L-hydroaskorbinowego. Kwas askorbinowy, produkowany w przemyśle, zawsze występuje w aktywnej formie L, podczas gdy kwas D-askorbinowy jest rzadko spotykany w naturze i nie posiada właściwości witaminy C. Człowiek nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować witaminy C ani magazynować jej, dlatego musi być ona dostarczana w odpowiednich ilościach wraz z pożywieniem.

Witamina C pełni istotną rolę w utrzymaniu zdrowia. Ma wpływ na wiele procesów w organizmie, między innymi na syntezę kolagenu, aminokwasów oraz wchłanianie żelaza. Ponadto działa ochronnie przed niektórymi szkodliwymi substancjami i podnosi odporność organizmu.

Brakujący enzym oksydazy L-gulonolaktonowej uniemożliwia człowiekowi samodzielne syntezowanie kwasu L-askorbinowego. Ten problem dotyczy również świnek morskich, niektórych ras psów i nietoperzy. Dlatego witamina ta musi być dostarczana z pożywieniem.

Wchłanianie kwasu askorbinowego zachodzi w dwunastnicy i jelicie cienkim, zależy od dawki spożytej. Im mniejsza dawka, tym większa przyswajalność. Przy spożyciu 30–180 mg witaminy C na dobę wchłania się około 70–90% tej witaminy, ale przy dawce powyżej 1000 mg spada do 50%.

Czynniki wpływające na zapotrzebowanie na witaminę C to m.in. wiek, płeć i stan fizjologiczny. Zauważa się, że większe zapotrzebowanie mają kobiety w ciąży i karmiące.

Badania sugerują także, że u osób palących, aby osiągnąć podobne stężenie kwasu askorbinowego w osoczu co u niepalących, spożycie tej witaminy powinno być o około 40% większe.

Jak już wspomniano wcześniej, zalecane dzienne spożycie witaminy C różni się w zależności od wieku, płci i stanu fizjologicznego. Przedstawia się to w następujący sposób:

Surowe warzywa i owoce są bogatym źródłem witaminy C (patrz Tabela 2.). Niestety ta witamina jest bardzo wrażliwa na działanie podwyższonej temperatury, tlenu, niektórych enzymów i jonów metali. Straty mogą być znaczne - od 20% przy przygotowywaniu surówek do aż 50% podczas gotowania warzyw.

W przypadku braku witaminy C objawy związkowe z jej niedoborem różnią się zależnie od ilości spożytej z jedzeniem oraz indywidualnych reakcji ciała na niedostateczne spożycie.

Najczęstszymi skutkami niedoboru witaminy C są:

• problemy z produkcją kolagenu
• zaburzenia w przemianie kwasów tłuszczowych i cholesterolu
• słabnące naczynia włosowate i ryzyko krwawych wybroczyn w różnych organach
• niedokrwistość
• obniżona odporność na infekcje
• ogólne osłabienie, bóle mięśni, zmęczenie, utrata apetytu
• zmiany w dziąsłach – obrzmienie, krwawienie.

Całkowity brak witaminy C prowadzi do szkorbutu, jednakże ten stan praktycznie nie występuje w krajach rozwiniętych.

Przyjmuje się, że bezpieczna dawka witaminy C nie przekracza 1000 mg/dobę.

Uważa się, że witamina C praktycznie nie wykazuje działania toksycznego. Nadmiar kwasu askorbinowego jest wydalany z moczem. Problem toksyczności dotyczy niewielkiego odsetka osób, u których występuje defekt dehydrogenazy glukozo-6-fosforanu. U tych osób spożycie bardzo dużych dawek witaminy C prowadzi do uszkodzenia czerwonych krwinek i może doprowadzić do zgonu. Podobnie duże dawki witaminy C mogą być szkodliwe dla osób z niedokrwistością sierpowatą.

Witamina C w większych pojedynczych dawkach nie jest toksyczna, jednakże spożywana w większych ilościach przez dłuższy czas u niektórych ludzi może się przyczyniać do powstawania kamieni w nerkach i częstszego oddawania moczu.

Nie ma obecnie żadnych dowodów naukowych potwierdzających, że spożywanie witaminy C w formie liposomalnej jest skuteczniejsze niż tradycyjna forma. Istnieje jedno badanie (z udziałem 11 osób), które wykazało większą biodostępność witaminy C po podaniu doustnym w postaci liposomów w porównaniu z zwykłym kwasem askorbinowym, ale mniejszą niż po podaniu dożylnym. Innym badaniem wykazano, że witamina C w formie liposomalnej lepiej przenika przez skórę do właściwej warstwy skóry i naskórka, co zapewnia lepszą ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB. Chociaż wyniki są obiecujące, konieczne jest dalsze badanie, które potwierdziłoby przewagę liposomalnej witaminy C nad jej tradycyjną formą.

Należy zaznaczyć, że dla osób zdrowych, które spożywają zdrową i zrównoważoną dietę, nie ma potrzeby stosowania suplementów diety (wyjątkiem są witamina D i witamina B₁₂ dla wegan i wegetarian).

Obecnie brakuje jednoznacznych dowodów naukowych potwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo jakichkolwiek suplementów diety (w tym witaminy C) w prewencji przewlekłych chorób niezakaźnych (takich jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca, nowotwory).

Suplementy diety mogą jedynie uzupełniać dietę w uzasadnionych przypadkach. Zanim zdecydujesz się na stosowanie suplementu, omów ten fakt z lekarzem lub farmaceutą.