Co to są wykwity skórne?
Objawy chorób skóry to zmiany na powierzchni skóry manifestujące się różnymi rodzajami wykwitów. Kluczowe dla diagnostyki dermatologicznej jest umiejętność prawidłowej oceny i rozróżniania tych zmian.
Wykwity skórne można podzielić na pierwotne i wtórne:
- wykwity pierwotne są zazwyczaj wynikiem bezpośredniego rozwoju choroby skóry
- wykwity wtórne z reguły powstają z wykwitów pierwotnych jako ich konsekwencja.
Niewątpliwie istnieją sytuacje, gdzie nawet we wczesnym stadium choroby nie można zidentyfikować wykwitów pierwotnych, które mogą być przemijające.
Do wykwitów pierwotnych zalicza się:
- plamę
- grudkę
- guzek
- guz
- pęcherzyk
- pęcherz
- krostę
- bąbel.
Wykwity wtórne obejmują:
- nadżerkę
- przeczos
- pęknięcie i rozdarcie
- łuskę
- strup
- owrzodzenie oraz
- bliznę.
Wykwity pierwotne
Plama to zmiana koloru skóry, która leży na powierzchni skóry. Może mieć różne wielkości, kolory i lokalizacje, a także towarzyszą jej różne objawy. Plamy mogą zlewać się w większe ogniska i zmieniać swoje cechy.
Plamy związane z zaburzeniami ukrwienia to plamy z przekrwieniem, które powstają na skutek poszerzenia naczyń krwionośnych, oraz plamy z niedokrwieniem, które powstają na skutek zmniejszonego napływu krwi tętniczej lub innych zmian hematologicznych.
Plamy spowodowane zaburzeniami unaczynienia wynikają z rozszerzenia naczyń włosowatych. Natomiast plamy wybroczynowe powstają w wyniku wylewu krwi do skóry.
Grudka to zmiana wyniosła ponad powierzchnię skóry, wyraźnie wyczuwalna, która ustępuje bez pozostawienia blizny. Wyróżnia się różne rodzaje grudek zależnie od ich lokalizacji.
Guzek to wykwit wyniosły ponad skórę, które występują w chorobach przewlekłych i metabolicznych. Także guzki mogą być związane z chorobą nowotworową.
Guz to wyniosły wykwit z głębokich warstw skóry, który może ustępować z pozostawieniem blizny. Guzki wykazują tendencję do rozpadu i tworzenia owrzodzeń.
Pęcherzyk to mały wykwit wypełniony płynem, który powstaje np. przy poparzeniu skóry. Pęcherze mogą mieć różne typy w zależności od warstw skórnych, gdzie się tworzą.
Pęcherz to wyniosły wykwit zawierający płyn, który jest większy od pęcherzyka. Pęcherze mogą być powierzchowne lub występować w warstwach skórnych.
Krosta to drobny wykwit wypełniony treścią ropną, natomiast bąbel to szybko powstający wykwit, który ustępuje bez śladu. Bąble często towarzyszy świąd i występują po oparzeniach lub w niektórych chorobach skórnych.
Wykwity wtórne
Nadżerka to płytki ubytek naskórka, który zanika bez pozostawiania blizny. Przeważnie występuje w miejscu pierwotnych zmian skórnych, takich jak pęcherzyki, krosty i grudki. Przeczos jest wynikiem drapania i ma charakter linijny. W odróżnieniu od nadżerki, przeczosy występują na normalnej skórze w wyniku urazów mechanicznych. Pęknięcie czy szczelina dotyczy naskórka i występuje głównie w obszarach podatnych na rozciąganie i napinanie, takich jak otwory naturalne czy brodawki sutkowe. Suchość skóry, jej rogowacenie oraz stany zapalne mogą predysponować do pęknięć. Rozpadlina charakteryzuje się głębszym usadowieniem, sięgającym do skóry właściwej.
Zmiany te mogą łatwiej ulegać zakażeniu wtórnemu i goić się z pozostawieniem blizny. Łuska wynika z niepełnego oddzielania się warstw zrogowaciałego naskórka. W zależności od wielkości łusek wyróżniamy złuszczanie otrębiaste i płatowe. Strup to wykwit powstający na skórze w wyniku zasychania płynu surowiczego, ropnego lub surowiczo-krwawego. Strupy mogą pozostawić przejściowe przebarwienia lub blizny. Owrzodzenie to ubytek naskórka i skóry właściwej, pozostawiający bliznę. Mogą powstawać na skutek różnych czynników, takich jak choroby naczyń, urazy mechaniczne czy infekcje. Blizna to tkanka łączna wypełniająca miejsce uszkodzenia skóry. Istnieją różne odmiany blizn, takie jak przerosłe, bliznowce czy zanikowe.