Cewka moczowa, będąca końcowym fragmentem dróg moczowych, jest giętkim przewodem, którym mocz odpływa z pęcherza moczowego na zewnątrz. Jest krótka u kobiet oraz znacznie dłuższa u mężczyzn. Zewnętrzne ujście cewki moczowej u kobiet znajduje się do przodu od pochwy, a u mężczyzn na szczycie członka.Zapalenie cewki moczowej to stan zapalny błony śluzowej cewki moczowej spowodowany zakażeniem różnymi mikroorganizmami. Zazwyczaj jest to choroba przenoszona podczas kontaktów płciowych. Zapalenie cewki moczowej stanowi najczęstszą z infekcji przenoszonych podczas stosunku seksualnego. Jedynie w pojedynczych przypadkach przyczyną zapalenia cewki moczowej jest coś innego, na przykład wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego (częściej w przypadku cewniki lateksowych niż silikonowych), wkładanie do cewki moczowej obcych przedmiotów (np. u dzieci, osób z niepełnosprawnością intelektualną) lub jako powikłanie infekcji układu moczowego.W zależności od przyczyny wywołującej zapalenie cewki moczowej można je podzielić na dwie kategorie:- rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej: spowodowane przez bakterię - dwoinkę rzeżączki- nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej: zazwyczaj wywołane przez chlamydie, rzadziej przez mykoplazmy czy rzęsistka pochwowego.

Zachorowania na zapalenie cewki moczowej są trudne do określenia, ponieważ często przebiegają bez żadnych objawów. Dodatkowo wielu ludzi z symptomami tej choroby nie decyduje się na wizytę u lekarza ani na leczenie. Ponieważ zapalenie cewki moczowej przenosi się drogą płciową, dotyka przede wszystkim osoby młode i aktywne seksualnie. Typowym pacjentem jest młody mężczyzna, który utrzymuje kontakty seksualne z wieloma partnerkami. Chociaż choroba występuje u kobiet z podobną częstością, znacznie częściej przebiega bez objawów, co prowadzi do powszechnej opinii, że kobiety rzadziej chorują.

Zapalenie cewki moczowej może przebiegać bez widocznych objawów. Jest to częste zwłaszcza u osób zakażonych chlamydiami. Natomiast rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej z reguły wiąże się z wyraźnymi objawami.

Typowe objawy pojawiają się po kilku dniach od zakażenia rzeżączkowego lub do dwóch tygodni od kontaktu zakaźnym partnerem w przypadku zakażeń nierzeżączkowych. W większości przypadków nie występują objawy ogólne, choć rzadko mogą pojawić się objawy zapalenia spojówek lub stawów przy zakażeniu rzeżączkowym.

• Wydzielina z cewki moczowej może mieć różny kolor, a ból lub pieczenie podczas oddawania moczu mogą być odczuwalne zwłaszcza rano. Świąd zewnętrznego ujścia cewki moczowej oraz uczucie ciężkości jąder to także objawy zapalenia u mężczyzn.
• U kobiet objawem może być upławy, ból w dole brzucha, a także inne nieprzyjemne dolegliwości.

Nawet bez leczenia objawy zapalenia cewki moczowej zwykle ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni, ale nie oznacza to wyleczenia zakażenia.

Objawy sugerujące obecność zapalenia cewki moczowej powinny być skonsultowane z lekarzem, najczęściej lekarzem rodzinnym lub ginekologiem. Istotne jest jak najszybsze podjęcie leczenia, aby zapobiec powikłaniom oraz zarażaniu partnerów seksualnych.

Ważne jest również powstrzymanie się od kontaktów seksualnych, ponieważ istnieje ryzyko zarażenia partnerów.

Partnerzy seksualni chorej osoby powinni także niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, ponieważ istnieje duże prawdopodobieństwo, że również są zakażeni, nawet jeśli nie mają objawów.

Objawy i dolegliwości zgłaszane przez pacjentów są na tyle charakterystyczne, że lekarz może podejrzewać zapalenie cewki moczowej tylko na ich podstawie. W trakcie wywiadu lekarz zwraca uwagę na kontakty seksualne, zabezpieczenia podczas tych kontaktów oraz ewentualne choroby przenoszone drogą płciową.

Podczas badania lekarz bada narządy płciowe, ujście cewki moczowej, okolice cewki oraz węzły chłonne w pachwinach. U mężczyzn może także wykonać badanie gruczołu krokowego przez odbytnicę. Ocena wydzieliny z cewki moczowej jest istotna dla postawienia diagnozy.

Na podstawie informacji z wywiadu, dolegliwości pacjenta i wyników badania lekarskiego, lekarz może rozpoznać zapalenie cewki moczowej i zlecić odpowiednie leczenie.

Badania, które lekarz może zlecić to badanie ogólne moczu oraz badanie posiewu moczu, badanie mikroskopowe wydzieliny lub wymazu z cewki moczowej, a także badanie wydzieliny lub wymazu z pochwy i szyjki macicy. W większości przypadków nie są konieczne bardziej skomplikowane testy diagnostyczne.

Zapalenie cewki moczowej wywołane jest infekcją i terapia składa się z stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych, głównie antybiotyków.

Często nie jest jasne, czy zapalenie cewki moczowej jest spowodowane przez rzeżączkę czy też jest to nierzeżączkowe. Dodatkowo pacjent z rzeżączkowym zakażeniem może mieć jednocześnie infekcję nierzeżączkową. Dlatego lekarz zazwyczaj zaleca lek skuteczny w obu rodzajach zapalenia cewki moczowej. Przykładem takiego leku jest azytromycyna, która jest podawana doustnie w jednej dawce. Jeśli diagnoza wskazuje na rzeżączkowe zapalenie, lekarz może zalecić inne leki, takie jak cyprofloksacyna lub ofloksacyna (stosowane doustnie przez 7 dni) lub jednorazowy zastrzyk domięśniowy ceftriaksonu. W przypadku nierzeżączkowego zapalenia cewki, zalecana jest doksycyklina przez 7 dni. W przypadku braku skuteczności leczenia obu typów zapalenia cewki moczowej, możliwą przyczyną może być zakażenie rzęsistkiem pochwowym, które można leczyć metronidazolem doustnie przez 5 dni.

Ważne jest również leczenie wszystkich partnerów seksualnych z ostatnich 6 miesięcy. Zazwyczaj nie są wykonywane badania w celu potwierdzenia zakażenia u partnerów, ponieważ wyniki te często są fałszywie ujemne, co oznacza, że wynik jest negatywny, pomimo obecności infekcji. W przypadku partnerów stosuje się taką samą terapię.

Należy powstrzymać się od stosunków seksualnych do zakończenia leczenia, co zazwyczaj oznacza 7-dniową abstynencję (nawet po przyjęciu leku jednorazowo). Zalecenie to dotyczy również partnerów leczonych.

Stosowanie odpowiedniego antybiotyku w zalecanej dawce i przez odpowiedni okres czasu prowadzi do pełnego wyleczenia zapalenia cewki moczowej. Dlatego nie należy przerywać leczenia przed czasem, nawet jeśli dolegliwości ustąpią.

Kluczowe jest także leczenie partnerów seksualnych. Jeśli poprawnie zastosowane leczenie doprowadziło do ustąpienia wszystkich objawów, a po pewnym czasie ponownie pojawią się objawy zapalenia cewki moczowej, oznacza to nowe zakażenie, które zostało przekazane przez partnera seksualnego.

Po zakończeniu terapii zapalenia cewki moczowej należy respektować zalecenia lekarza. Może on zalecić wizytę kontrolną po zakończeniu leczenia (zwykle po około 2 tygodniach), aby ocenić efektywność terapii oraz upewnić się, że partnerzy seksualni również zostali poddani leczeniu. Jeśli objawy nie zniknęły całkowicie, konieczne może być przeprowadzenie badań diagnostycznych układu moczowo-płciowego. U kobiet powikłaniem zakażenia chlamydiami może być zespół zapalenia narządów miednicy, a u mężczyzn przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego lub zapalenie najądrza.

Aby uniknąć infekcji dróg moczowych, należy przestrzegać zasad bezpiecznego stosunku seksualnego. Używanie prezerwatywy znacząco zmniejsza ryzyko przeniesienia infekcji między partnerami. Im większa liczba partnerów seksualnych, tym większe ryzyko zakażenia, zwłaszcza w przypadku kontaktów przypadkowych.