Zapalenie rogówki to stan, w którym drobnoustroje chorobotwórcze (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki) atakują tę strukturę oka, powodując nacieki zapalne i pogarszając jej przejrzystość. Może to być spowodowane obecnością antygenu alergizującego lub uszkodzeniem unerwienia rogówki. Istnieją dwie formy zapalenia rogówki: niewrzodziejąca i wrzodziejąca, które różnią się stanem nabłonka rogówki.

Najczęstszymi przyczynami zapalenia rogówki są przerwanie ciągłości nabłonka rogówki, noszenie soczewek kontaktowych, zaburzenia w składzie filmu łzowego, stosowanie zakażonych leków okulistycznych, niedomykalność powiek oraz niedobory odpornościowe organizmu.

Częstotliwość zapalenia rogówki zależy od przyczyny, z której wynika.

Można podać, że większość przypadków (85%) ma podłoże bakteryjne, 10% jest spowodowanych przez wirusy, 2% przez grzyby, 2% przez uczulenia, a 1% przez przyczyny neurotroficzne i pierwotniakowe.

Zapalenie rogówki to schorzenie charakteryzujące się silnym bólem oka, światłowstrętem i spadkiem ostrości wzroku. Oko staje się czerwone, tkliwe, a powieki są obrzęknięte, często występuje także wydzielina śluzowo-ropna w worku spojówkowym. Na powierzchni rogówki pojawia się biała lub szara plama, a cała jej struktura staje się matowa. Zapalenie może prowadzić do nieodwracalnych zmian w miąższu rogówki, a nawet do powstania przepukliny błony Descemeta, co może skutkować pęknięciem rogówki. W zaawansowanych przypadkach choroby można zaobserwować ropę w przedniej komorze oka. Czasami rogówka staje się mętna i unaczyniona.

Jeśli zauważysz jakiekolwiek symptomy, koniecznie musisz udać się do okulisty. Stosowanie opatrunku na powieki oraz noszenie ciemnych okularów ochronnych może złagodzić dolegliwości do momentu wizyty u specjalisty.

Zapalenie rogówki jest trudne do zdiagnozowania z uwagi na charakterystyczny obraz kliniczny, dlatego pomocne jest uzyskanie dokładnego wywiadu, obserwacja zmian oraz przeprowadzenie odpowiednich badań mikrobiologicznych.

Zbadań mikrobiologicznych niezbędne są w celu ustalenia odpowiedniej terapii, jednak hodowla grzybów i pierwotniaków oraz nie są zawsze łatwe w praktyce klinicznej.

Dodatkowo, badania dodatkowe takie jak optyczna tomografia koherentna czy ultrasonografia mogą być pomocne w postawieniu diagnozy i monitorowaniu choroby.

Leczenie polega na stosowaniu lekarstw miejscowo, a w szczególnych przypadkach także doustnie. W przypadku obecności procesu immunologicznego są stosowane kortykosteroidy. W sytuacji wystąpienia reakcji zapalnej oka konieczne jest użycie kropli rozszerzających źrenicę, np. atropiny. W przypadku bakteryjnego zapalenia rogówki stosuje się fluorochinolony, a w razie braku poprawy konieczne jest pobranie wymazu i zastosowanie antybiotyków zgodnie z antybiogramem.

W przypadku epidemicznego zapalenia spojówek i rogówki stosuje się jedynie terapię objawową, ponieważ nie wynaleziono jeszcze leku hamującego replikację adenowirusów. Leczenie wirusowego zapalenia z grupy Herpes polega na stosowaniu maści ocznych, takich jak acyklowir lub gancyklowir, oraz w ciężkich przypadkach podawaniu doustnym acyklowiru.

W grzybiczym zapaleniu rogówki stosuje się leki przeciwgrzybicze w postaci kropli, maści oraz leków doustnych, takich jak natamycyna, amfoterycyna B, flucytozyna. Natomiast pierwotniakowe zapalenie rogówki leczy się za pomocą maści z propamidyny oraz kropli z biguanidu poliheksametylenowego.

W przypadku ciężkich postaci zapalenia rogówki z zajęciem miąższu może dojść do pęknięcia rogówki i konieczności przeprowadzenia przeszczepienia rogówki w trybie natychmiastowym. Również centralne blizny rogówki, które obniżają ostrość widzenia, mogą wymagać przeszczepienia rogówki po ustąpieniu procesu zapalnego.

Powierzchowne zapalenie rogówki (niewrzodziejące) podczas właściwego leczenia nie powoduje powstawania blizn, podczas gdy wrzodziejące formy zawsze się goją, pozostawiając blizny. Jeśli blizna znajduje się w centrum rogówki, może wpłynąć na ostrość wzroku. Należy jednak zrobić wszystko, aby uniknąć konieczności przeszczepu rogówki, który może wywołać wiele niepożądanych reakcji.

Po zakończeniu terapii należy regularnie odwiedzać lekarza okulisty na badania kontrolne, zwłaszcza w przypadku osłabienia organizmu, co może prowadzić do nawrotu stanu zapalnego rogówki.

Aby uniknąć zachorowania, trzeba nosić okulary ochronne podczas prac mogących narazić rogówkę na uraz. Jeśli nosisz soczewki kontaktowe, używaj płynów do pielęgnacji zgodnie z zaleceniami lekarza. Nie zasypiaj w soczewkach oraz pamiętaj o higienie (mycie rąk) podczas zakładania ich. W przypadku epidemii zapalenia spojówek i rogówki, unikaj kontaktu z osobami narażonymi (np. w przedszkolu, gabinetach lekarskich) i korzystaj wyłącznie z osobistych ręczników kąpielowych (aby uniknąć zakażenia drogą kontaktową). W przypadku problemów z wydzielaniem łez, stosuj sztuczne łzy i nos okulary ochronne (a w poważniejszych przypadkach nawet gogle).