Szacuje się, że zespołom napięcia przedmiesiączkowego cierpi około 10-30% kobiet miesiączkujących. Objawy tego schorzenia mogą być różnorodne, ale najczęściej występują: objawy somatyczne, objawy behawioralne oraz objawy emocjonalne. Pojawiają się one lub zaostrzają się w fazie lutealnej cyklu, aby złagodnieć na początku fazy folikularnej. Rozpoznanie PMS wymaga potwierdzenia związku objawów z cyklem miesiączkowym, ich uciążliwości dla pacjentki oraz wykluczenia innych zaburzeń somatycznych lub psychicznych.

Ok. 2–9% kobiet w wieku rozrodczym ma objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMDD). Symptomy PMDD są podobne do PMS, pojawiają się podczas fazy lutealnej, zmniejszają się po rozpoczęciu fazy folikularnej, a w tygodniu po miesiączce ich nie ma. Objawy PMDD obejmują przede wszystkim zmiany emocjonalne i behawioralne. Objawy te obecne w PMDD są bardziej intensywne i trwają dłużej niż w przypadku PMS. Mogą one negatywnie wpływać na codzienne funkcjonowanie w pracy, szkole, życiu społecznym oraz relacjach międzyludzkich.

Ważne jest zauważenie, że PMDD nie jest zaostrzeniem innych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęki czy zaburzenia osobowości. Jednak kobiety z innymi zaburzeniami psychicznymi mogą doświadczać wzrostu objawów w okresie lutealnym. Dlatego istotne jest odróżnienie tych objawów od specyficznych dla zespołu przedmiesiączkowego. Kobiety, które zgłaszają się z objawami PMS lub PMDD, mogą wcześniej mieć historię zaburzeń psychicznych. Lekarze powinni być świadomi możliwości zróżnicowanego podłoża tych objawów i starannie ocenić pacjentki pod kątem zarówno zaburzeń psychicznych, jak i tych związanych z cyklem miesiączkowym.

Etiologia objawów towarzyszących cyklowi menstruacyjnemu pozostaje nadal częściowo nieznana. Twierdzi się, że symptomy te mogą być związane ze zmianami w poziomie estrogenów i progesteronu oraz miejscowym uwalnianiem prostaglandyn. Nawet jeśli u kobiet cierpiących na PMS lub PMDD stężenie estrogenów i progesteronu znajduje się w normie, to nadal mogą one wykazywać zwiększoną wrażliwość na naturalne zmiany poziomu hormonów płciowych w cyklu menstruacyjnym.

Warto rozważyć wpływ estradiolu i progesteronu na układy neuroprzekaźników, takie jak serotonin i kwas gamma-aminomasłowy. Pojawienie się objawów związanych z cyklem menstruacyjnym może być również uzależnione od czynników genetycznych. Obserwowano, że 70% kobiet, których matki cierpiały na PMS, również doświadczało tego zespołu, w porównaniu z 37% pacjentek, których matki nie miały tego zaburzenia. Dodatkowo, u jednojajowych bliźniąt występowanie PMS jest zbieżne w ponad 90% przypadków, podczas gdy u dwujajowych zaledwie w 44%. Te zespoły prawdopodobnie częściej występują u kobiet otyłych i mało aktywnych fizycznie, a rzadziej u tych, które stosują antykoncepcję hormonalną.

Zmiana diety, relaksacja, ćwiczenia fizyczne i unikanie stresu, oraz nauka technik radzenia sobie ze stresem mogą przynieść korzystne rezultaty w przypadku PMS i PMDD. Ograniczenie palenia tytoniu, kofeiny, alkoholu, soli i cukru rafinowanego może mieć pozytywny wpływ. Badania wykazują, że zwiększone spożycie węglowodanów łagodzi wiele objawów PMS. Stosowanie mikroelementów (takich jak wapń i magnez) oraz witamin (B6, D i E) może również przynieść korzyści. Terapia poznawczo-behawioralna może być wskazana u niektórych pacjentek.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak naproksen, ibuprofen, kwas mefenamowy, kwas acetylosalicylowy (ale nie paracetamol) hamują syntezę prostaglandyn i są podstawą leczenia bolesnego miesiączkowania.

Leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, takie jak fluoksetyna, sertralina i paroksetyna, mogą być skuteczne w łagodzeniu objawów PMDD. Jednak mogą one wywołać działania niepożądane, takie jak bezsenność, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zmęczenie, zaburzenia seksualne i przyrost masy ciała. U niektórych kobiet lepsze efekty mogą przynieść strategie dawkowania leków w fazie lutealnej.

Terapia hormonalna, mająca na celu zatrzymanie owulacji, może być kolejnym krokiem w leczeniu kobiet cierpiących na PMS i PMDD. Stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, zwłaszcza dwuskładnikowych tabletek nowej generacji, może mieć korzystny wpływ na objawy PMS.

Inne metody terapii obejmują preparaty z niepokalanek mnisi i miłorząb japoński, leki anksjolityczne oraz diuretyki oszczędzające potas. W skrajnych przypadkach rozważa się nawet wycięcie macicy z przydatkami jako ostateczne rozwiązanie. Jednak ze względu na inwazyjność procedury i ryzyko powikłań stosuje się ją bardzo rzadko, po wyczerpaniu innych możliwości leczenia.

Wiele kobiet ma problemy somatyczne, emocjonalne i psychologiczne związane z cyklem miesiączkowym. Istnieją skuteczne metody terapii, które mogą pomóc złagodzić te dolegliwości i poprawić samopoczucie psychiczne kobiet.

U niektórych kobiet konsultacja psychiatryczna może być wskazana ze względu na uciążliwe objawy psychopatologiczne.