Najczęstszymi symptomami, z którymi pacjenci zgłaszają się do poradni proktologicznej są ból w okolicy odbytu lub samego odbytu, krwawienie z odbytu, świąd, pieczenie okolicy odbytu, dyskomfort, uczucie „mokrego odbytu”, uczucie niepełnego wypróżnienia i nieskutecznego parcia na stolec.

Poza chorobą hemoroidalną, przyczynami opisanych dolegliwości mogą być szczelina odbytu, zakrzep brzeżny, ropień okolicy odbytu, polip odbytu lub przetoka odbytu. Stosunkowo rzadko mamy do czynienia z nowotworami złośliwymi odbytu lub nisko położonymi guzami odbytnicy albo innymi chorobami okolicy anorektalnej.

Guzki w okolicy odbytu są odczuwane jako zmiany drażniące. Spotykane są w różnych postaciach, miękkie twory przerosłe fałdy odbytu. Często bezpieczne wybujałe fałdy anodermy. W niektórych przypadkach mogą prowadzić do zaburzeń czucia i wtórnie ulegać włóknieniu. Mogą przyjąć kształt polipowaty lub stanowić objaw innych chorób.

Zmiany określane jako kłykcin kończystych mogą być małe, jędrne, łączące się w większe twory lub duże struktury brodawczakowate, spowodowane wirusem HPV. Guzy w okolicy odbytu mogą być również nowotworowe lub przednowotworowe. W przypadku powiększania się bolesnych guzków o rozmiarze od grochu do śliwki, należy myśleć o zakrzepicy splotów okołoodbytniczych lub ropniach okolicy odbytu.

Polipy odbytu to małe, miękkie guzki lub narośla występujące w okolicy odbytu. Charakteryzują się różnymi kształtami i wielkościami, a ich powstanie związane jest z nadmiernym wzrostem komórek nabłonka kanału odbytu. Najczęściej są łagodne, ale mogą być również związane z przewlekłym stanem zapalnym lub ewoluować w kierunku nowotworu złośliwego. Hemoroidy, zwane również guzkami krwawniczymi, to naczyniowe sploty żylne znajdujące się podśluzówkowo, stanowiące element anatomiczny w okolicach odbytu. Różnią się one od polipów pod względem lokalizacji i objawów.

Mimo że polipy odbytu i hemoroidy mogą wywoływać podobne objawy, jak krwawienie czy dyskomfort w okolicy odbytu, różnią się swoimi charakterystycznymi cechami. Polipy powstają z nadmiernego wzrostu komórek nabłonka, podczas gdy hemoroidy są spowodowane zaburzeniami przepływu w splotach żylnych. Polipy lokalizują się wewnątrz odbytu, natomiast hemoroidy mogą występować zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz odbytu. Polipy zazwyczaj nie powodują objawów i są wykrywane przypadkowo, podczas gdy hemoroidy mogą być bolesne i powodować krwawienie oraz dyskomfort.

Polipy odbytu zazwyczaj nie wywołują żadnych objawów, jednak czasami mogą pojawić się pewne dolegliwości, jak na przykład:

• ból
• obecność guzka - czasem pacjenci odczuwają obecność narośli lub guzka w okolicy odbytu, czasem wypadającego na zewnątrz
• krwawienie - może występować samoistnie lub podczas wypróżniania, spowodowane jest podrażnieniem i uszkodzeniem powierzchni polipa
• świąd - niektóre typy polipów, np. włókniste, mogą wywoływać podrażnienie i uczucie swędzenia w okolicy odbytu, co może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie
• uczucie niepełnego wypróżnienia - szczególnie przy dużych polipach

Te objawy mogą również wystąpić w przypadku innych chorób okolicy odbytu, takich jak np. hemoroidy.

W przypadku występowania polipów w odbycie głównym sposobem leczenia jest usunięcie ich w sposób zabiegowy pod miejscowym znieczuleniem, najczęściej w poradni proktologicznej lub, w przypadku większych zmian, na bloku operacyjnym. Następnie pobrany materiał należy poddać badaniu histopatologicznemu celem wykluczenia ewentualnego nowotworu. Jeśli polip występuje wraz z innymi schorzeniami odbytu, takimi jak przetoka lub szczelina odbytu, leczenie skupia się na głównej chorobie.

W przypadku polipów odbytu, nie ma znanych metod zapobiegania im ani "domowych" sposobów leczenia. Warto skonsultować się z lekarzem w celu diagnozy i leczenia tej dolegliwości.

Jeśli dodatkowo lekarz zdiagnozuje u nas chorobę hemoroidalną, istnieje wiele sposobów zapobiegania jej postępowi oraz łagodzenia dolegliwości. Wpływ na poprawę stanu zdrowia mają między innymi regularne wypróżnienia, dokładna higiena odbytu, dieta bogata w błonnik, ograniczenie spożycia alkoholu i rzucenie palenia oraz zwiększenie aktywności fizycznej.

W przypadku choroby hemoroidalnej można sięgnąć po preparaty miejscowe, a także wypróbować nasiadówki z kory dębu, jednak najważniejsza jest zmiana stylu życia zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku dużych hemoroidów konieczna może być interwencja medyczna.

Nie zaleca się korzystania z miejscowych środków na polipy odbytu, jeśli nie powodują one żadnych objawów. W sytuacji wystąpienia dolegliwości, takich jak ból lub świąd, zaleca się używanie miejscowych środków znieczulających (np. zawierających lidokainę, benzokainę).

Mimo że polipy odbytu zazwyczaj nie dają żadnych objawów, istnieje możliwość, że podczas wypróżniania polip zostanie podrażniony i zacznie krwawić. Krwawienie zazwyczaj jest łagodne i ustępuje samoistnie. Powtarzające się krwawienia zawsze należy skonsultować z lekarzem specjalistą w celu dokładnego zbadania okolicy odbytu i ustalenia przyczyny krwawienia.