Co to jest kolonoskopia?

Kolonoskopia to procedura medyczna, podczas której przez odbyt pacjenta wprowadza się specjalistyczny przyrząd, aby dokładnie obejrzeć wnętrze jelita grubego. Dzięki zaawansowanej konstrukcji kolonoskopu, możliwe jest również natychmiastowe usunięcie drobnych zmian, takich jak polipy, i przekazanie ich do analizy histopatologicznej. Badanie to odgrywa istotną rolę w profilaktyce raka jelita grubego. Zaleca się, aby pacjenci profilaktycznie poddawali się kolonoskopii od 45. roku życia, a osoby z podwyższonym ryzykiem, na przykład z rodzinną historią nowotworów jelita grubego, powinny rozważyć wcześniejsze badania. Przed wykonaniem kolonoskopii należy odpowiednio przygotować jelita, stosując środki przeczyszczające.

Jak przygotować się do kolonoskopii?

Przygotowanie do kolonoskopii odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu precyzji i efektywności tego badania. Odpowiednie oczyszczenie jelit umożliwia lekarzowi dokładne zbadanie wnętrza jelita grubego, co jest niezbędne do wykrycia wszelkich nieprawidłowości, takich jak polipy czy zmiany nowotworowe. Proces ten składa się zazwyczaj z kilku istotnych etapów:

1. Dieta: Kilka dni przed kolonoskopią zaleca się przejście na dietę lekkostrawną i unikanie pokarmów bogatych w błonnik, takich jak owoce, warzywa, nasiona, orzechy i produkty pełnoziarniste. W dniu poprzedzającym badanie pacjent powinien spożywać jedynie płynne pokarmy, takie jak buliony, klarowne soki, herbata i przezroczyste napoje gazowane.
2. Roztwory przeczyszczające: Pacjentowi zaleca się przyjęcie specjalnego środka przeczyszczającego wieczorem przed badaniem, a czasem również rano w dniu badania. Celem jest całkowite oczyszczenie jelit.
3. Nawodnienie: W celu uniknięcia odwodnienia, spowodowanego przez środki przeczyszczające, istotne jest przyjmowanie dużej ilości płynów w dniu poprzedzającym kolonoskopię.
4. Przestrzeganie zaleceń: Kluczowe jest dokładne stosowanie się do instrukcji przekazanych przez lekarza, aby zapewnić odpowiednie przygotowanie jelit.
5. Planowanie odpoczynku: Po kolonoskopii pacjent powinien zaplanować czas na odpoczynek, ponieważ mogą być pod wpływem środków uspokajających.

Staranne przygotowanie do kolonoskopii zwiększa dokładność badania, zmniejsza dyskomfort oraz ułatwia szybką diagnozę. Należy pamiętać, że skrupulatne przestrzeganie zaleceń lekarza jest kluczowe dla bezpiecznego i precyzyjnego przeprowadzenia kolonoskopii.

Jakie są leki na przeczyszczenie na receptę, które stosuje się przed kolonoskopią?

Najskuteczniejszymi preparatami do przygotowania przed kolonoskopią są środki przeczyszczające o działaniu osmotycznym. Najczęściej rekomendowane w tym celu są preparaty zawierające makrogole, znane również jako PEG (glikol polietylenowy). Te substancje wiążą wodę, co powoduje zwiększenie ich objętości. W rezultacie następuje wzrost ilości płynów w jelitach, a ponieważ organizm nie jest w stanie wchłonąć tak dużych ilości wody, pojawia się efekt przeczyszczający. Preparaty z makrogolami często zawierają również siarczan sodu, który potęguje działanie przeczyszczające w podobny sposób.

Fortrans

Fortrans to środek przeczyszczający stosowany przed kolonoskopią, który zawiera cztery saszetki w opakowaniu. Każda saszetka zawiera 64 g makrogolu 4000, a reszta składników to elektrolity. Fortrans oraz inne preparaty zawierające makrogole wywołują biegunkę, która w tym przypadku jest celowo wywołana i pożądana. Chociaż biegunka zazwyczaj kojarzy się z ryzykiem odwodnienia i zaburzeniami równowagi elektrolitowej, w przypadku Fortransu nie powinno to wystąpić, ponieważ powstały roztwór jest izotoniczny, co oznacza, że nie dochodzi do wymiany elektrolitów między osoczem a jelitami.

Fortrans przygotowuje się poprzez rozpuszczenie jednej saszetki w jednym litrze wody. Dawkowanie wynosi jedną saszetkę na 15–20 kg masy ciała, co oznacza, że dorosły człowiek powinien spożyć od 3 do 4 saszetek przed badaniem.

Istnieją różne schematy przyjmowania Fortransu, jednak zaleca się, aby ostatnią porcję płynu wypić co najmniej 4 godziny przed planowaną kolonoskopią. Jeśli badanie ma odbyć się rano, zaleca się rozpoczęcie picia Fortransu już po południu dnia poprzedniego. W przypadku badania zaplanowanego na popołudnie, połowę dawki, czyli 2 litry, należy wypić po południu dnia poprzedniego, a kolejne 2 litry rano w dniu badania. Najlepszą metodą jest picie 250 ml przygotowanego roztworu (jedna szklanka) co około 15 minut.

Moviprep

Moviprep to preparat stosowany przed kolonoskopią, oparty na makrogolach. Proces przygotowania obejmuje rozpuszczenie dwóch saszetek – A i B – w wodzie, co daje 1 litr roztworu. Aby uzyskać pełną dawkę, należy przygotować 2 litry tego roztworu. Moviprep można przyjmować według dwóch schematów:

• W schemacie jednodawkowym, pacjent spożywa 2 litry roztworu wieczorem przed badaniem lub wcześnie rano w dniu badania, z zachowaniem odpowiedniego odstępu czasowego przed zabiegiem.
• W schemacie dwudawkowym, 1 litr roztworu przyjmuje się wieczorem poprzedniego dnia, a kolejny litr wcześnie rano w dniu badania.

CitraFleet

CitraFleet to środek przeczyszczający stosowany przed kolonoskopią, który łączy pikosiarczan sodu z cytrynianem magnezu. Pikosiarczan sodu działa poprzez hamowanie wchłaniania wody i elektrolitów w jelitach, co prowadzi do ich zwiększonego wydalania i wywołania silnego efektu przeczyszczającego.

Pełny proces oczyszczania jelit za pomocą CitraFleet obejmuje przyjęcie dwóch saszetek leku. Można stosować dwa schematy dawkowania, podobnie jak w przypadku innych preparatów. Różnicą jest to, że CitraFleet jest preparatem o niskiej objętości. Każdą saszetkę należy rozpuścić w 150 ml wody, a po kilku minutach mieszania wypić. Następnie po przyjęciu jednej saszetki trzeba spożyć dodatkowo 2 litry czystej wody (około 400 ml na godzinę). Zaleca się zachowanie 5-godzinnego odstępu między przyjmowaniem kolejnych saszetek.

Podsumowanie

Odpowiednie przygotowanie do kolonoskopii jest kluczowe dla zapewnienia dokładności badania i umożliwienia lekarzowi pełnej oceny jelita grubego. Proces ten wymaga, aby pacjent kilka dni przed zabiegiem przestrzegał diety niskobłonnikowej, a dzień przed kolonoskopią przeszedł na dietę płynną, co pozwala na całkowite oczyszczenie jelit. Konieczne jest także wypicie specjalnego roztworu przeczyszczającego, zgodnie z zaleceniami lekarza, aby usunąć wszelkie pozostałości pokarmowe. Pomimo stosowania środków przeczyszczających, ważne jest utrzymanie odpowiedniego nawodnienia organizmu. Dokładne przestrzeganie wszystkich zaleceń lekarskich jest niezbędne do przeprowadzenia kolonoskopii w sposób bezpieczny i efektywny, co minimalizuje ryzyko powikłań i zwiększa precyzję diagnozy.