Co to jest aldosteron?
Jest to hormon steroidowy wytwarzany przez nadnercza w warstwie kłębkowatej. Pełni rolę w regulacji bilansu wodno-mineralnego organizmu poprzez kontrolę wydalania potasu z moczem oraz wchłanianie zwrotnie sodu w nerkach, zapobiegając jego nadmiernemu wydalaniu. Aldosteron jest kluczowym składnikiem układu renina-angiotensyna-aldosteron (układ RAA). Nerka reaguje na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi lub stężenia sodu, co może wskazywać na odwodnienie, rozpoczynając proces wydzielania reniny, która następnie prowadzi do produkcji angiotensyny, a w rezultacie do uwalniania aldosteronu.
Jakie są wskazania do badania?
- Objawy wynikające ze zbyt wysokiego poziomu sodu i przewodnienia: trudne do kontrolowania nadciśnienie tętnicze, nadmierne oddawanie moczu, wzmożone pragnienie
- Objawy wynikające z obniżonego poziomu potasu: osłabienie, mrowienie i skurcze mięśni, zaburzenia rytmu serca
- Objawy wynikające ze zbyt niskiego poziomu sodu i odwodnienia: znaczne osłabienie, niskie ciśnienie tętnicze
- Objawy wynikające ze zwiększonego poziomu potasu: osłabienie, zaburzenia rytmu serca
Jakie są przeciwwskazania do badania?
Aby zbadać poziom aldosteronu, wystarczy pobrać małą próbkę krwi, dlatego nie ma żadnych przeciwwskazań do przeprowadzenia tego testu.
Przyczyny zwiększonego stężenia aldosteronu
Hiperaldosteronizm wtórny - zwiększone stężenie aldosteronu wynika z innych schorzeń, takich jak:
- brak wody
- zwężenie tętnicy nerki - gdy tętnica nerki jest zwężona, przepływ krwi do nerki jest ograniczony. Nerka interpretuje to jako oznakę braku wody i spadku ciśnienia krwi.
- marskość wątroby - uszkodzona wątroba nie produkuje wystarczającej ilości albumin, białek osocza odpowiedzialnych za ciśnienie krwi. W rezultacie woda opuszcza naczynia krwionośne i przechodzi do przestrzeni zewnątrzkomórkowej, prowadząc do odwodnienia. Dodatkowo, wątroba nie metabolizuje aldosteronu w odpowiednim tempie, co powoduje dodatkowy wzrost jego stężenia.
- zespół nerczycowy
- niewydolność serca - w tym przypadku serce nie zapewnia odpowiedniego przepływu krwi do nerek, które interpretują to jako oznakę braku wody.
- guz wydzielający reninę - bardzo rzadko występująca sytuacja.
Hiperaldosteronizm pierwotny (zespół Conna) - to rzadkie schorzenie spowodowane obecnością gruczolaka nadnerczy (najczęściej łagodnego) lub przerostem warstwy kłębkowej kory nadnerczy.
Przyczyny zmniejszonego stężenia aldosteronu
- Uszkodzenie nerek (często jako konsekwencja długotrwałej cukrzycy) - w takim przypadku nerki nie produkują wystarczającej ilości reniny
- Przewlekła niewydolność kory nadnerczy (choroba Addisona) - może być spowodowana reakcją autoimmunologiczną (najczęściej) lub innymi infekcjami, w tym gruźlicą lub wrodzonym deficytem enzymów odpowiedzialnych za produkcję hormonów nadnerczy (wrodzony przerost nadnerczy)
- Przyjmowanie niektórych leków: ACE-I, antagoniści receptora angiotensyny II - uniemożliwiają angiotensynie II pobudzenie nadnerczy do wydzielania aldosteronu, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), ß-blokery