Alergia spowodowana przez alergeny może prowadzić do alergicznego zapalenia spojówek. Komórki zapalne wytwarzają przeciwciała IgE, co prowadzi do reakcji alergicznej w oku. Objawy mogą obejmować zaczerwienienie, łzawienie, swędzenie, pieczenie oraz obrzmienie oczu. Inne objawy to światłowstręt, czyli przewrażliwienie na światło.Alergiczne zapalenie spojówek może występować w formie ostrej, okresowej lub przetrwałej. Ostre zapalenie pojawia się nagle i objawy zwykle ustępują po 24-48 godzinach. Z kolei okresowe alergiczne zapalenie spojówek może być spowodowane pyłkami roślin i występować regularnie w określonych miesiącach. Natomiast przetrwałe zapalenie spojówek jest wywołane alergenami działającymi przez cały rok, takimi jak roztocza kurzu, pleśń czy sierść zwierząt.Zawodowe alergiczne zapalenie spojówek może wystąpić u osób narażonych na alergeny w miejscu pracy. Objawy mogą się nasilać pod wpływem różnych czynników drażniących, takich jak dym papierosowy czy długotrwałe patrzenie na ekran komputera.

U 15-45% populacji występuje stan, który objawia się zmianami alergicznymi tylko w narządzie wzroku. Często współistnieje z innymi chorobami alergicznymi, zwłaszcza z alergicznym nieżytem nosa - które występuje u 95% chorych na okresowy alergiczny nieżyt nosa i u 60% chorych na przewlekły alergiczny nieżyt nosa. Choroba ta stanowi około 98% przypadków chorób alergicznych oczu. Objawy pierwsze zazwyczaj pojawiają się po okresie pokwitania u dziewczynek, a przed pokwitaniem u chłopców, z wiekiem zachorowalność maleje.

Objawy alergicznego zapalenia spojówek są charakterystyczne i łatwo rozpoznawalne, co ułatwia diagnozę.

Typowe objawy to:

1. świąd spojówek
2. przekrwienie i obrzęk spojówek
3. łzawienie
4. obrzęk powiek
5. występowanie alergii w rodzinie
6. zmiany skórne wokół oczu

Objawy zazwyczaj dotyczą obu oczu, chociaż mogą być bardziej nasilone po jednej stronie.

Charakterystyczny jest zwłaszcza świąd – jeśli go nie ma, może to wskazywać na inne choroby oczu, takie jak zakażenia lub zespół suchego oka.

Objawy ostrego alergicznego zapalenia spojówek ustępują samoistnie po przerwaniu kontaktu z alergenem, podobnie jak objawy okresowego zapalenia spojówek w okresie pylenia roślin.

Przetrwałe zapalenie spojówek może trwać wiele lat i zazwyczaj jest łagodne, ale może się nasilić po kontakcie z alergenem lub innymi czynnikami drażniącymi.

Istnieją również inne, bardziej poważne alergiczne choroby oczu, które mogą prowadzić do uszkodzenia twardówki i upośledzenia wzroku.

Do nich należą m.in. wiosenne zapalenie spojówek, atopowe zapalenie spojówek i twardówki oraz olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek.

Należy także wspomnieć o kontaktowym zapaleniu spojówek i powiek wywołanym alergenami kontaktowymi.

Unikaj kontaktu z substancjami uczulającymi, aby uniknąć pojawienia się objawów alergicznego zapalenia spojówek, np. podczas kontaktu z uczulającymi zwierzętami czy pyłkami roślin.

Jeśli jednak objawy już wystąpiły, warto szybko przemyć oczy chłodną wodą lub preparatami takimi jak "sztuczne łzy" czy sól fizjologiczna. Można również stosować chłodne kompresy z gazy. Dodatkowo można zakroplić do oczu lek łagodzący objawy, który dostępny jest bez recepty.

W przypadku trudności zgłoś się do lekarza rodzinnego, który skieruje Cię odpowiednio do okulisty lub alergologa w celu dalszej diagnostyki.

Połączenie występowania symptomów oczu z kontaktem z alergenami zazwyczaj ułatwia szybkie ustalenie diagnozy. Rozpoznanie przetrwałego alergicznego zapalenia spojówek, które często powoduje łagodne objawy, może jednak być trudniejsze.

Podejrzenie alergii potwierdza się poprzez pozytywne wyniki testów skórnych z alergenami wziewnymi wykonanych przez alergologa lub, rzadziej, pomiaru swoistych IgE.

W przypadku gdy testy skórne nie wykryją alergii, a nadal istnieje podejrzenie, że określony alergen jest odpowiedzialny za objawy alergicznego zapalenia spojówek, w specjalistycznych ośrodkach wykonuje się czasami (rzadko) testy prowokacyjne dospojówkowe. Pacjentowi podaje się niewielką ilość alergenu do oczu i ocenia czy pojawią się zaczerwienienie, swędzenie, łzawienie oraz inne symptomy. U niektórych pacjentów, ewentualne eozynofile odczytuje się pod mikroskopem w wymazie pobranym z powierzchni oka.

Podstawową zasadą w leczeniu alergicznego zapalenia spojówek jest unikanie przez chorego substancji wywołujących reakcję alergiczną, co nie zawsze jest możliwe.

Ulgę można przynieść regularnym przemywaniem oczu solą fizjologiczną lub preparatami sztucznych łez bez recepty. Lekarz może także przepisać specjalne maści do oczu, które można stosować na noc.

W przypadku ostrego zapalenia spojówek na powiekach zaleca się stosowanie chłodnych, wilgotnych kompresów z gazy.

W leczeniu ostrego zapalenia spojówek lekarz może przepisać krople do oczu zawierające leki przeciwhistaminowe, leki przeciwhistaminowe z α-mimetykiem, glikokortykosteroidy miejscowo do oczu oraz leki przeciwhistaminowe doustnie.

W przypadku przewlekłego lub przetrwałego zapalenia spojówek stosuje się leki przeciwhistaminowe (lokalnie i doustnie) lub kromony (podawane do oczu).

Staraj się nie stosować wszystkich preparatów jednocześnie, ale aplikuj je w odstępie 5–10 minut. Jeśli nie chcesz regularnie zakraplać oczu kroplami, możesz wypróbować leki przeciwhistaminowe w postaci tabletek.

Jeśli objawy alergicznego zapalenia spojówek nie ustępują po 2–3 tygodniach leczenia, skonsultuj się z okulistą. W przypadku silnych objawów stosuje się glikokortykosteroidy, ale tylko na zalecenie lekarza.

W przypadku udowodnienia związku alergenu z objawami alergicznego zapalenia, można rozważyć immunoterapię pod nadzorem alergologa.

Alergiczne zapalenie spojówek jest stanem, który szybko ustępuje, chyba że osoba nadal ma kontakt z alergenem. U osób z okresowym zapaleniem spojówek objawy znikają po sezonie pylenia roślin, podczas gdy u osób z przetrwałym zapaleniem trwają one przez wiele lat. Choć alergiczne zapalenie spojówek może być uciążliwe, zazwyczaj nie powoduje poważniejszych komplikacji, a objawy często zmniejszają się wraz z wiekiem.

Przed rozpoczęciem sezonu pylenia warto podjąć działania zapobiegawcze, takie jak wstępne leczenie alergicznego zapalenia spojówek, aby zmniejszyć intensywność objawów w przyszłości.