Brak przyjemności, znany również jako anhedonia, jest objawem różnych zaburzeń psychicznych, polegającym na trudności w czerpaniu przyjemności z dotychczasowych aktywności lub na zmniejszeniu poziomu odczuwanej przyjemności. Anhedonia można podzielić na trzy rodzaje: konsumpcyjną, antycypacyjną i społeczną. Konsumpcyjna anhedonia występuje, gdy nie ma przyjemności z doświadczania okoliczności uznawanych za „nagrodę”. Antycypacyjna anhedonia polega na braku przyjemności z oczekiwania na te okoliczności, co może prowadzić do braku motywacji. Społeczna anhedonia oznacza brak przyjemności z interakcji społecznych, co może prowadzić do izolacji.

Anhedonia, czyli brak zdolności do odczuwania przyjemności, występuje w różnych chorobach psychicznych. Często kojarzona jest z depresją, ale może także być objawem schizofrenii lub uzależnień. Związana jest z zaburzeniami neurobiologicznymi, głównie w zakresie neuroprzekaźnictwa dopaminy.

Istotną rolę odgrywają także endogenne opioidy. Pojęcie "anhedonii polekowej" odnosi się do zjawiska obserwowanego po dłuższym stosowaniu leków przeciwdepresyjnych, prowadzącego do znieczulenia emocjonalnego. W takiej sytuacji osoba nie odczuwa ani przyjemności, ani smutku.

Anhedonia społeczna to jedna z form anhedonii, która powoduje utratę przyjemności i satysfakcji z relacji międzyludzkich, w tym z relacji romantycznych, co może prowadzić do ograniczenia zaangażowania emocjonalnego i zdolności do odczuwania miłości. Partner osoby doświadczającej trudności psychicznych powinien zrozumieć, że unikanie relacji i kontaktu może być objawem choroby. Terapia, w tym wsparcie od bliskich, może prowadzić do stopniowej poprawy relacji partnerskiej, nawet jeśli partner wydaje się nie potrzebować pomocy.

Z uwagi na to, że anhedonia nie jest chorobą, a jedynie objawem, jej leczenie polega na odpowiedniej terapii choroby podstawowej.

W przypadku zaburzeń depresyjnych stosuje się leki przeciwdepresyjne z różnych grup. Niektóre z nich wykazują większą skuteczność w zmniejszaniu anhedonii, dlatego psychiatra dobierając lek dla pacjenta, który skarży się na niemożność odczuwania przyjemności, prawdopodobnie zdecyduje się na jeden z nich.

Gdy mamy do czynienia z anhedonią polekową, zaleca się zmianę lub dołączenie leku przeciwdepresyjnego o mniejszym ryzyku jej wywoływania.

W przypadku anhedonii u pacjenta leczonego z powodu schizofrenii, zaleca się stosowanie najnowszych leków przeciwpsychotycznych, które działają na objawy negatywne choroby. Aby wyeliminować anhedonię związaną z uzależnieniem od substancji, konieczne jest zachowanie abstynencji, a kluczowe są długoterminowe oddziaływania psychoterapeutyczne.

Anhedonia trwa tak długo, jak długo trwa przyczyna, która ją wywołuje. Efekt leczenia zależy od wielu czynników, takich jak leczenie choroby podstawowej, skuteczność leków, współistniejące inne zaburzenia czy choroby somatyczne. Anhedonia wymaga leczenia, a wyleczenie jest możliwe.