Barszcz Sosnowskiego, także znany jako , to gatunek rośliny z rodziny baldaszkowatych, który został przywieziony do Polski z Kaukazu. Sok wydzielany przez tę roślinę ma silne właściwości drażniące i może wywołać oparzenia skóry, które są bardzo bolesne. Roślina ta pierwotnie występuje w Kaukazie oraz niektórych obszarach Turcji, lecz została sprowadzona do krajów Europy Wschodniej, w tym do Polski, gdzie szybko stała się gatunkiem inwazyjnym. Ze względu na trudności w zwalczaniu, zakazano uprawy i sprzedaży Barszczu Sosnowskiego w Polsce. Nazwa tej rośliny pochodzi od rosyjskiego botanika, Dmitrija Iwanowicza Sosnowskiego.

Barszcz Sosnowskiego ma wygląd i strukturę przypominające koper, lecz jest znacznie większy. Może osiągnąć imponującą wysokość od 1 m do 4 m, a jego łodyga, bruzdowana i pusta w środku, może mieć nawet 10 cm średnicy.

Liście tej rośliny są ogromne, sięgając nawet 150 cm średnicy, i mają zaokrąglone ząbki wzdłuż brzegów. Kwiaty barszczu tworzą duże baldachy, złożone z tysięcy małych białych kwiatów.

Owoce barszczu przypominające te koprów są większe, osiągając około 8-10 mm długości i mają oliwkową barwę z brunatnymi smugami. W różnych częściach rośliny znajdują się przewody wypełnione olejkami eterycznymi, które nadają mu charakterystyczny intensywny zapach.

Barszcz Sosnowskiego rośnie na różnych terenach, takich jak łąki, pola uprawne, brzegi rzek, jezior, drogi, ogrody, parki i lasy. W Polsce dostępna jest mapa online z informacjami o jego występowaniu.

Wyciekająca substancja z włosków gruczołowych rośliny zwanego barszczem Sosnowskiego zawiera furanokumaryny, które w interakcji ze skórą i promieniowaniem słonecznym mogą prowadzić do poważnych reakcji fotouczuleniowych, objawiających się jako oparzenia drugiego i trzeciego stopnia, szczególnie u osób, które są wrażliwe. Należy pamiętać, że roślina ta zawiera trujące substancje przez całe swoje życie, zarówno przed zakwitnięciem, podczas kwitnienia, jak i po zwiędnięciu - suche łodygi i nasiona także są niebezpieczne! Wysoka wilgotność i temperatura powietrza sprzyjają toksyczności barszczu Sosnowskiego, co prowadzi do oparzeń zwłaszcza w okresie letnim. Szkodliwy wpływ nie wymaga bezpośredniego kontaktu z rośliną, ponieważ uwalniające się z niej olejki eteryczne mogą być przenoszone przez powietrze na odległość nawet kilkunastu metrów.

Typowe objawy pojawiają się zwykle kilkanaście minut po kontakcie z rośliną i osiągają maksimum po około 30 minutach do 2 godzin. Proces zapalny utrzymuje się przez kilka dni. Następnie skóra ciemnieje i stopniowo regeneruje się, pozostawiając brązowe plamy, które mogą utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy. Zmiany skórne nadal reagują na promieniowanie ultrafioletowe przez wiele lat. Ze względu na opóźniony czas między kontaktem a pojawieniem się objawów, osoby poparzone często nie kojarzą swoich dolegliwości z rośliną. Spożycie barszczu może prowadzić do stanów zapalnych układu pokarmowego, biegunki, a sporadycznie nawet do krwawień wewnętrznych, choć ogólnie jest mniej toksyczne niż skórne reakcje fotouczuleniowe. Substancje chemiczne zawarte w soku rośliny mogą także uszkadzać drogi oddechowe, wywoływać nudności, bóle głowy, wymioty oraz uszkadzać oczy.

Radzenie sobie z poparzeniem spowodowanym kontaktem z rośliną polega na umyciu skóry dużą ilością letniej wody z mydłem, nawet jeśli nie ma jeszcze żadnych objawów. Należy także uprać odzież i umyć wszystkie przedmioty, które mogły mieć kontakt z rośliną.

W każdym przypadku, nawet jeśli objawy poparzenia nie występują, należy chronić skórę przed ekspozycją na światło słoneczne przez minimum 48 godzin. Jeśli na skórze pojawią się pęcherze surowicze, lecz nie pękły, można zastosować łagodne kremy kortykosteroidowe, takie jak 1% hydrokortyzon.

W przypadku pojawienia się objawów, konieczna jest natychmiastowa wizyta u lekarza. Jeśli doszło do kontaktu oczu z rośliną, należy dokładnie przemyć je wodą, ochronić przed światłem i skonsultować z okulistą.

Należy unikać dotykania zmian na skórze. W przypadku silnego poparzenia i problemów z oddychaniem należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe.