Bezdech to przerwa w przepływie powietrza przez drogi oddechowe, które może prowadzić do zaburzeń wymiany gazowej i oddychania na poziomie tkankowym. W czasie snu u każdego zdrowego człowieka mogą wystąpić krótkotrwałe przerwy w oddychaniu, zazwyczaj trwające maksymalnie 15 sekund. Bardzo istotne jest jednak pojawienie się długotrwałych i nieregularnych przerw w oddychaniu.

Zasadniczo można wyodrębnić trzy rodzaje bezdechu: bezdech obturacyjny, bezdech centralny i bezdech mieszany.

U dzieci najczęściej występuje bezdech obturacyjny. Jest on związany głównie z problemami w przepływie powietrza przez drogi oddechowe górne, takimi jak przerost migdałków podniebiennych i/lub migdałka gardłowego. Objawy bezdechu obturacyjnego mogą obejmować chrapanie, skłonność do zasypiania w niezwykłych pozycjach oraz senność w ciągu dnia. Długotrwałe objawy mogą prowadzić nawet do zaburzeń zachowania z powodu okresowego niedotlenienia mózgu. Warto zauważyć, że bezdech obturacyjny może występować u 1-3% zdrowych dzieci podczas snu.

Bezdechy centralne są częstsze u wcześniaków z powodu niedojrzałości układu nerwowego, podczas gdy bezdechy mieszane obserwuje się u dzieci z nieprawidłową kontrolą oddychania, najczęściej podczas przebudzeń lub zasypiania.

Nagłe zatrzymanie oddychania z sinicą i zwiotczeniem (ALTE) jest szczególnie niebezpieczne dla życia i może być powiązane z nagłą śmiercią łóżeczkową u niemowląt. Bezdechy u wcześniaków związane są z niedojrzałością układu nerwowego i oddechowego.

Krótkotrwałe bezdechy u niemowląt, jeśli nie prowadzą do spadków saturacji krwi, mogą być uważane za normalną zmienność wzorca oddychania.

Dostrzeżenie problemów z oddychaniem u malucha wymaga precyzyjnej obserwacji, czasem koniecznej nawet w szpitalu. Szczególnie istotne jest to u noworodków i niemowląt. Istnieją specjalne urządzenia, takie jak monitory oddechu np. Angelcare, które alarmują w przypadku braku oddechu u dziecka, co można wykorzystać w domu.

Krótkotrwałe epizody bezdechu (krótsze niż 15 s) nie wymagają żadnej interwencji. Nagłe zatrzymanie oddychania z towarzyszącą sinicą i zwiotczeniem wymaga podjęcia natychmiastowej interwencji. Należy szybko wyjąć dziecko z łóżeczka, obrócić tak, aby buzia była skierowana ku dołowi. Następnie należy niezbyt mocno i z wyczuciem potrząsnąć dzieckiem i poklepać po plecach. Należy się upewnić, czy nos i buzia są drożne. Przy braku poprawy wezwać pogotowie, a do czasu jego przyjazdu, jeżeli dziecko nie oddycha stosować sztuczne oddychanie metodą usta–nos–usta.

Pojawienie się bezdechów obturacyjnych wymaga konsultacji lekarza, w tym laryngologa. Bezdechy wynikające z przerostu układu chłonnego zazwyczaj wymagają usunięcia migdałka gardłowego i/lub chirurgicznego zmniejszenia objętości (podcięcia migdałków podniebiennych). Stosunkowo rzadko u dzieci wykorzystuje się maski z dodatkowym dodatnim ciśnieniem oddechowym (cPAP). Bezdechy u wcześniaków wymagają odrębnego postępowania, w tym stosowania tlenoterapii. Decyzję o postępowaniu w bezdechach u noworodka podejmuje zawsze lekarz neonatolog lub pediatra. Leczenie bezdechów u niemowląt urodzonych o czasie zależy od ich przyczyny.

Monitorowanie bezdechów powinien zalecać lekarz pediatra, który przeprowadził u dziecka szeroką diagnostykę. Zakup aparatów monitorujących zaleca się przede wszystkim rodzicom dzieci przedwcześnie urodzonych, chociaż dostępne aparaty na naszym rynku umożliwiają monitorowanie nie tylko bezdechów, ale spełniają rolę elektronicznej niani, a tym samym mogą być kupowane przez każdego rodzica.