Ból w okolicy stawu biodrowego to dolegliwość, która może mieć różne przyczyny, takie jak problemy ze stawem, kośćmi, tkanek miękkich, kręgosłupem czy układem krążenia. Jest to częsty problem u osób dorosłych, który często prowadzi do ograniczenia funkcjonowania. U osób dorosłych aktywnych fizycznie, przewlekły ból biodra występuje u 30-40% populacji, a u wszystkich dorosłych po 60. roku życia odsetek ten wynosi 12-15%. Ból ten może być wynikiem urazu, przeciążenia lub wystąpić nagle bez znanego powodu.

Ból bocznej części biodra jest najczęściej związany z zespołem krętarzowym, który objawia się nasilającym się bólem w tej okolicy podczas chodzenia lub innej aktywności fizycznej. Niepokojące są także mogące wystąpić parestezje w bocznym obszarze biodra i uda. Leczenie obejmuje zazwyczaj leki przeciwzapalne i fizjoterapię.

Ból może także promieniować w dół bocznej części uda, a w przypadku nieprzyjemnych doznań mrowienia, pieczenia czy drętwienia może być wskazaniem do podejrzenia uwięzienia nerwu skórnego bocznego kości udowej - meralgia paresthetica. Ból mięśni pośladkowych może wynikać z przykurczu mięśni lub być związany z patologią stawu biodrowego.

Problemy z bólem w okolicy przedniego biodra mogą mieć różne przyczyny. Często wynikają one z uszkodzeń stawu biodrowego, ale mogą również być spowodowane naciągnięciem mięśni czy zapaleniem kaletki biodrowej. Niektóre przypadki bólu mogą mieć źródło w innych narządach jamy brzusznej, takich jak układ pokarmowy, pęcherz moczowy czy układ rozrodczy u kobiet.

Jednym z częstych powodów dolegliwości w okolicy stawu biodrowego u młodych dorosłych jest konflikt między kością udową a panewką. Wielokrotnie rozwija się stopniowo, bez wcześniejszego urazu. Charakterystycznym objawem jest ostry ból z przodu stawu biodrowego, w okolicy pachwiny. Ból zazwyczaj pojawia się na początku aktywności fizycznej, czasami towarzyszy mu uczucie "przeskakiwania" w biodrze. Może on znacząco utrudniać codzienne czynności, na przykład wsiadanie do samochodu czy wykonywanie przysiadów.

Uszkodzenia okolicy stawu biodrowego mogą być wynikiem różnych czynników, takich jak urazy sportowe lub powtarzalne ruchy. Objawiają się one bólem oraz dźwiękami, które mogą wystąpić podczas aktywności fizycznej, takiej jak taniec, gimnastyka czy gra w koszykówkę i piłkę nożną.

Złamania przeciążeniowe szyjki kości udowej to złamania, które powstają w wyniku powtarzających się przeciążeń tej okolicy, a nie jednego dużego urazu. Mogą wystąpić u sportowców, a częściej dotyczą kobiet.

Objawami są bóle biodra z przodu, niemożność stania na złamanej nodze i ograniczenie ruchomości w stawie biodrowym.

Jałowa martwica głowy kości udowej pojawia się najczęściej u osób w średnim i starszym wieku. Wskazane czynniki ryzyka to spożywanie alkoholu, palenie tytoniu, stosowanie glikokortykosteroidów ogólnoustrojowo, hemoglobinopatie, chemioterapia, zespół metaboliczny i otyłość.

Charakterystycznym objawem jest ból w pachwinie i pośladku, promieniujący do wewnętrznej powierzchni uda i kolana, nasilający się podczas chodzenia, ale również mogący wystąpić w spoczynku i w nocy.

U osób w starszym wieku najczęstszą przyczyną bólu w przedniej okolicy biodra jest choroba degeneracyjna stawu biodrowego. Objawia się zazwyczaj bólem o stopniowym początku, umiejscowionym głęboko w przedniej części biodra lub w pachwinie (choć ból może także wystąpić w pośladku lub kręgosłupie lędźwiowym). Zazwyczaj rozwija się stopniowo, choć niektóre osoby mogą przypominać sobie konkretny uraz lub upadek. Ból wzrasta podczas aktywności fizycznej i zmniejsza się po odpoczynku. Może dotyczyć obu bioder. Wstawanie z pozycji siedzącej często powoduje ból biodra. Wraz z postępem choroby ból zaczyna się pojawiać nawet przy niewielkiej aktywności, ostatecznie występuje także w spoczynku i w nocy.

Złamania szyjki kości udowej częściej występują u osób starszych i są zazwyczaj spowodowane upadkiem lub innym urazem, czasem nawet niewielkim. Objawami tego schorzenia są z reguły dolegliwości bólowe, niemożność chodzenia z obciążeniem chorej kończyny, oraz zauważalne skrócenie kończyny w pozycji leżącej.

Ból w dolnej części pleców może mieć swoje źródło w problemach związanych z układem mięśniowo-szkieletowym oraz promieniować z innych części ciała z powodu problemów w obrębie miednicy i chorób ginekologicznych. Osoby z zaburzeniami w okolicach miednicy mogą doświadczać okresowego bólu związanego z miesiączką lub objawów związanych z układem moczowym i jelitowym.

Zacisk mięśnia gruszkowatego powstaje w wyniku ucisku nerwu kulszowego przez ten mięsień, co prowadzi do wystąpienia bólu w okolicy biodra i pośladka oraz do dolegliwości związanych z rwą kulszową (odbijający się i palący ból rozprzestrzeniający się wzdłuż nogi). Ból głęboko w pośladku może być nasilany podczas siedzenia i mogą towarzyszyć mu objawy związane z rwą kulszową.

Konflikt między kością kulszową a kością udową charakteryzuje się stopniowo narastającym bólem głęboko w okolicy pośladka, nasilającym się podczas wykonywania długich kroków, na przykład podczas biegania.

Zaburzenia w obszarze dolnego odcinka kręgosłupa mogą wywołać ból w okolicy tylnego biodra. Zazwyczaj jednak objawiają się one bólem kręgosłupa lędźwiowego lub mięśni w tej okolicy, a także bólem w tylnej części biodra/pośladka.

Nieprawidłowości związane ze stawem krzyżowo-biodrowym mogą również powodować ból w tylnym biodrze. Zazwyczaj obszar stawu krzyżowo-biodrowego jest wrażliwy na dotyk.

Dolegliwości w okolicach biodra i pośladka mogą sugerować uszkodzenie, rozdarcie lub oderwanie przyczepów ścięgien mięśni z tyłu uda. Często wynika to z urazów, aktywności sportowych lub nadmiernego obciążenia. Kompletna ruptura lub oderwanie przyczepu ścięgien mięśni z tyłu uda często objawia się krwawymi siniakami widocznymi na tylnej części uda.

Nawet minimalne urazy, takie jak upadek z krzesła, mogą spowodować złamanie biodra lub miednicy u starszej osoby, która cierpi na osteoporozę. Typowe objawy to silny ból biodra, trudności w poruszaniu kończyną w stawie oraz trudności w stawaniu na kończynie.

U osób młodszych złamanie szyjki kości udowej lub złamanie miednicy jest rzadkie i zazwyczaj wynika z poważnych urazów, takich jak wypadki komunikacyjne lub upadki z dużej wysokości.

Bóle biodra mogą być spowodowane różnymi schorzeniami, takimi jak zapalenie stawów reumatoidalne, łuszczycowe czy reaktywne, a także dna moczanowa.

Ucisk na korzenie nerwowe lub nerwy obwodowe może powodować dolegliwości bólowe w okolicy biodra. Często towarzyszą mu parestezje, czyli uczucie pieczenia, mrowienia, wbijania igiełek lub przepływ prądu, a ból najczęściej promieniuje wzdłuż nerwu. Oprócz bólu w okolicy biodra, może również pojawić się ból w dolnej części pleców oraz osłabienie kończyn dolnych.

Jeśli doświadczasz intensywnego bólu biodra, który pojawił się po urazie, uniemożliwia chodzenie na dotkniętą nogę lub sprawia, że noga staje się krótsza, niezwłocznie zgłoś się na SOR. Jeśli ból jest bardzo silny, dotyczy osoby starszej i nie ma możliwości własnego transportu, należy wezwać karetkę pogotowia.

W sytuacji, gdy ból biodra nie pojawił się nagle, nie towarzyszą mu niepokojące objawy (np. zaburzenia czucia, osłabienie mięśni, skrócenie kończyny), konieczne jest udać się do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi diagnozę i w razie potrzeby skieruje na odpowiednie leczenie, np. ortopedyczne, fizjoterapeutyczne. W celu ustalenia diagnozy - oprócz wywiadu i badania przedmiotowego - może być konieczne wykonanie USG lub rezonansu magnetycznego (MR). Zazwyczaj pierwszym badaniem obrazowym jest RTG stawu biodrowego i miednicy.

Sposób łagodzenia dolegliwości bólu biodra jest uzależniony od jego przyczyny. Na przykład, złamania mogą wymagać interwencji chirurgicznej, unieruchomienia oraz rehabilitacji. W innych sytuacjach wystarczające może być leczenie konserwatywne, takie jak przyjmowanie leków i fizjoterapia. Czasem ból biodra może być objawem choroby ogólnoustrojowej, jak np. łuszczycowego zapalenia stawów, wtedy terapia skupia się na leczeniu właśnie tej choroby.